BÀI 20. VIỆT NAM THỜI LÊ SƠ (1428- 1527)

1. Sự thành lập nhà Lê sơ

Câu 1: Đọc thông tin và tư liệu, quan sát hình 20.1, hãy mô tả sự thành lập triều Lê sơ.

Đáp án chuẩn:

Tháng 4-1428, sau thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế, khôi phục quốc hiệu Đại Việt, đóng độ tại Đông Kinh. 

2. Tình hình chính trị

Câu 1: Đọc thông tin và tư liệu, hãy nêu những nét chính về tổ chức bộ máy nhà nước, quân đội, luật pháp của Đại Việt thời Lê sơ.

Đáp án chuẩn:

Vua Hồ Quý Ly trực tiếp cai trị với 13 đạo thừa tuyến và ban hành Luật Hồng Đức. Ông thực hiện chính sách hoà hiếu song kiên quyết bảo vệ chủ quyền và lãnh thổ.

3. Tình hình kinh tế

Câu 1: Đọc thông tin, tư liệu kết hợp quan sát hình 20.2, hình 20.3, hãy nêu nhận xét về tình hình kinh tế thời Lê sơ.

Đáp án chuẩn:

+ Nông nghiệp: chế độ “quân điền”, khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp như khai hoang, đắp đê, khơi thông sống ngôi,... 

+ Thủ công nghiệp: nhiều làng thủ công nổi tiếng

+ Thương nghiệp: Buôn bán trong nước và nước ngoài đều phát triển. 

4. Tình hình xã hội

Câu 1: Đọc thông tin hãy trình bày cơ cấu xã hội và vẽ sơ đồ cơ cấu xã hội thời Lê sơ.

Đáp án chuẩn:

+ Tầng lớp trên là quý tộc, quan lại, địa chủ. 

+ Tầng lớp bình dân chủ yếu là nho sĩ, nông dân, thợ thủ công, thương nhân.

+ Nô tì là tầng lớp thấp kém nhất 

 5. Phát triển văn hóa, giáo dục

Câu 1: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 20.4 đến hình 20.6, hãy giới thiệu sự phát triển văn hoá, giáo dục thời Lê sơ.

Đáp án chuẩn:

- Nho giáo chi phối đời sống xã hội, học tập thi cử. Đạo giáo và Phật giáo bị hạn chế.

- Văn học chữ Hán phát triển mạnh.

- Khoa học: Đại Việt sử kí toàn thư (sử học), Hồng Đức bản đồ (địa lí học), Bản thảo thực vật toát yểu (y học), Đại thành toán pháp (toán học)...

- Nghệ thuật sân khấu đa dạng: nhã nhạc, hát chèo, hát tuồng...

- Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc: Hoàng thành Thăng Long, cung điện...

- Giáo dục: Chú trọng chế độ khoa cử để tuyển chọn quan lại.

6. Một số danh nhân văn hóa tiêu biểu thời Lê sơ

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 20.7 đến hình 20.9, hãy giới thiệu một số danh nhân văn hoá tiêu biểu thời Lê sơ.

Đáp án chuẩn:

+ Nguyễn Trãi (1380 – 1442) có cống hiến đặc biệt đối với nền văn hiến nước nhà, với các tác phẩm tiêu biểu như Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo. 

+ Lê Thánh Tông (1442 – 1497) - vị vua thứ 4 của nhà Lê sơ. Không chỉ là bậc minh quân, ông còn giỏi thơ văn, là vị anh hùng tài lược, có vốn kiến thức uyên thâm.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy liệt kê các thành tựu tiêu biểu về văn hoá, giáo dục của Đại Việt thời Lê sơ.

Đáp án chuẩn:

- Hệ tư tưởng Nho giáo chi phối đời sống xã hội, nội dung học tập thi cử 

- Văn học chữ Hán: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo. 

- Văn học chữ Nôm: Quốc âm thi tập, Hồng Đức quốc âm thi tập...

- Khoa học: Đại Việt sử kí toàn thư (sử học), Hồng Đức bản đồ (địa lí học), Bản thảo thực vật toát yểu (y học), Đại thành toán pháp (toán học)....

Câu 2: Sưu tầm tư liệu và giới thiệu về di tích Lam Kinh hoặc Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Đáp án chuẩn:

Kinh thành cổ Lam Kinh là một trong những Khu di tích Quốc gia đặc biệt giữ được nguyên vẹn những công trình của triều đại Nhà Hậu Lê. 

Câu 3: Theo em, lời của Thần Nhân Trung trong bài văn khắc trên bia tiến sĩ tại Văn Miếu năm 1442 có ý nghĩa như thế nào đối với vấn đề trọng dụng nhân tài hiện nay?

Đáp án chuẩn:

Đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng trong sự nghiệp kiến quốc đất nước hôm nay.