BÀI 1. LIÊN HỢP QUỐC

Mở đầu: Ngày 7/6/2019, tại phiên họp Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ở Niu – York (Mỹ), số phiếu bầu 192/193 phiếu, Việt Nam chính thức trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo An Liên hợp quốc nhiệm kì 2020- 2021. Đây là lần thứ hai Việt Nam đảm nhiệm vị trí này trong Liên hợp quốc- tổ chức liên chính phủ lớn nhất trên thế giới.

Vậy bối cảnh lịch sử và quá trình hình thành Liên hợp quốc như thế nào? Mục tiêu và nguyên tắc hoạt động ra sao? Từ khi thành lập đến nay, Liên hợp quốc có những vai trò gì?

Gợi ý đáp án:

Bối cảnh lịch sử:

- Trong giai đoạn cuối của cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Đồng minh nhận thấy sự cần thiết phải hợp tác để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, kết thúc chiến tranh, đồng thời xác lập một tổ chức quốc tế nhằm duy trì hoà bình và trật tự thế giới sau chiến tranh. 

=> Điều này cũng phù hợp với khát vọng được sống trong hoà bình của nhân dân thế giới.

Quá trình hình thành:

- Ngày 12/6/1941, Các nước Đồng minh kí bản tuyên bố cùng hợp tác, cả trong chiến tranh và hòa bình.

- Từ 28-11 đến 1-12-1943, Hội nghị Tê-hê-ran, nguyên thủ ba nước: Liên Xô, Mỹ, Anh khẳng định quyết tâm thành lập Liên hợp quốc.

- Tháng 2-1945, Tại Hội nghị I-an-ta, nguyên thủ ba nước Liên Xô, Mỹ, Anh thống nhất thành lập tổ chức Liên hợp quốc để giữ gìn hoà bình và an ninh thế giới.

- Từ 25-4 đến 26-6-1945, Đại diện 50 quốc gia họp tại Xan Phran-xi-xcô (Mỹ) thông qua Hiến chương Liên hợp quốc.

- Ngày 24-10-1945, Với sự phê chuẩn Hiến chương của các nước thành viên, Liên hợp quốc chính thức được thành lập với 51 nước thành viên.

+) Mục tiêu: 

+ Hiến chương Liên hợp quốc xác định mục tiêu của tổ chức là duy trì hoà bình và an ninh thế giới, phát triển các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiền hành hợp tác quốc tế giữa các nước. 

+ Liên hợp quốc đóng vai trò là trung tâm điều hoà các nỗ lực quốc tế vì những mục tiêu chung.

+) Nguyên tắc hoạt động cơ bản: 

+ Liên hợp quốc được xây dựng trên nguyên tắc bình đẳng chủ quyền của tất cả các quốc gia thành viên.

+ Tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc đều phải làm tròn những nghĩa vụ mà họ phải đảm nhận theo Hiến chương này đề được đảm bảo hưởng toàn bộ các quyền và tru đãi do tư cách thành viên mà có;

+ Tất cả các thành viên của Liên hợp quốc giải quyết các tranh chấp quốc tế của họ bằng biện pháp hoà bình, sao cho không tổn hại đến hoà bình, an ninh quốc tế và công lí; 

+ Tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc từ bỏ đe dọa bằng vũ lực
hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế nhằm chống lại sự bất khả xâm phạm về lãnh thổ hay nền độc lập chính trị của bất kì quốc gia nào cũng như bằng cách khác trái với những mục đích của Liên hợp quốc. 

+ Tất cả các quốc gia thành viên của Liên hợp quốc giúp đỡ đầy đủ cho Liên
hợp quốc trong mọi hành động mà nó áp dụng theo đúng Hiến chương này và tránh giúp đỡ bất cứ quốc gia nào bị Liên hợp quốc áp dụng các hành động
phòng ngừa hoặc cưỡng chế;

+ Liên hợp quốc làm thế nào để các quốc gia không phải là thành viên Liên
hợp quốc cũng hành động theo nguyên tắc này, nếu như điều đó cần thiết để duy trì hòa bình và an ninh thế giới;

+ Hiến chương này hoàn toàn không cho phép Liên hợp quốc được can thiệp vào những công việc thực chất thuộc thẩm quyền nội bộ của bất cứ quốc gia nào, và không đòi hỏi các thành viên của Liên hợp quốc phải đưa những công việc loại này ra giải quyết theo quy định của Hiến chương, tuy nhiên, nguyên tắc này không liên quan đến việc thì hành những biện pháp cưỡng chế nói ở chương VII.

+) Vai trò của Liên hợp quốc:

+ Vai trò quan trọng trong duy trì hòa bình và an ninh thế giới, thúc đẩy quyền con người, phát triển kinh tế và xã hội, cũng như giải quyết xung đột và thảm họa nhân đạo trên toàn cầu. 

+ Vai trò quan trọng trong việc đào tạo quốc tế và hòa giải tranh chấp qua các tổ chức và chương trình của mình.

1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LIÊN HỢP QUỐC

CH: Nêu bối cảnh lịch sử và quá trình hình thành Liên hợp quốc?

Gợi ý đáp án: 

Bối cảnh lịch sử:

- Trong giai đoạn cuối của cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Đồng minh
nhận thấy sự cần thiết phải hợp tác để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít, kết thúc chiến tranh, đồng thời xác lập một tổ chức quốc tế nhằm duy trì hòa bình và trật tự thế giới sau chiến tranh. 

=> Điều này cũng phù hợp với khát vọng được sống trong hòa bình của nhân dân thế giới.

Quá trình hình thành:

- Ngày 12/6/1941, Các nước Đồng minh kí bản tuyên bố cùng hợp tác, cả trong chiến tranh và hòa bình.

- Từ 28-11 đến 1-12-1943, Hội nghị Tê-hê-ran, nguyên thủ ba nước: Liên Xô, Mỹ, Anh khẳng định quyết tâm thành lập Liên hợp quốc.

- Tháng 2-1945, Tại Hội nghị I-an-ta, nguyên thủ ba nước Liên Xô, Mỹ, Anh thống nhất thành lập tổ chức Liên hợp quốc để giữ gìn hoà bình và an ninh thế giới.

- Từ 25-4 đến 26-6-1945, Đại diện 50 quốc gia họp tại Xan Phran-xi-xcô (Mỹ) thông qua Hiến chương Liên hợp quốc.

- Ngày 24-10-1945, Với sự phê chuẩn Hiến chương của các nước thành viên, Liên hợp quốc chính thức được thành lập với 51 nước thành viên.

CH: Trình bày mục tiêu và nguyên tắc hoạt động cơ bản của Liên hợp quốc.

Gợi ý đáp án:

- Mục tiêu: 

+ Duy trì hoà bình và an ninh thế giới, phát triển các mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiền hành hợp tác quốc tế giữa các nước. 

+ Là trung tâm điều hoà các nỗ lực quốc tế vì những mục tiêu chung.

- Nguyên tắc hoạt động cơ bản: 

+ Xây dựng trên nguyên tắc bình đẳng chủ quyền của tất cả các quốc gia thành viên.

+ Tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc đều phải làm tròn những nghĩa vụ mà họ phải đảm nhận theo Hiến chương này đề được đảm bảo hưởng toàn bộ các quyền và tru đãi do tư cách thành viên mà có;

+ Tất cả các thành viên của Liên hợp quốc giải quyết các tranh chấp quốc tế của họ bằng biện pháp hoà bình, sao cho không tổn hại đến hoà bình, an ninh quốc tế và công lí; 

+ Tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc từ bỏ đe dọa bằng vũ lực
hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế nhằm chống lại sự bất khả xâm phạm về lãnh thổ hay nền độc lập chính trị của bất kì quốc gia nào cũng như bằng cách khác trái với những mục đích của Liên hợp quốc. 

+ Tất cả các quốc gia thành viên của Liên hợp quốc giúp đỡ đầy đủ cho Liên
hợp quốc trong mọi hành động mà nó áp dụng theo đúng Hiến chương này và tránh giúp đỡ bất cứ quốc gia nào bị Liên hợp quốc áp dụng các hành động
phòng ngừa hoặc cưỡng chế;

+ Liên hợp quốc làm thế nào để các quốc gia không phải là thành viên Liên
hợp quốc cũng hành động theo nguyên tắc này, nếu như điều đó cần thiết để duy trì hòa bình và an ninh thế giới;

+ Hiến chương này hoàn toàn không cho phép Liên hợp quốc được can thiệp vào những công việc thực chất thuộc thẩm quyền nội bộ của bất cứ quốc gia nào, và không đòi hỏi các thành viên của Liên hợp quốc phải đưa những công việc loại này ra giải quyết theo quy định của Hiến chương, tuy nhiên, nguyên tắc này không liên quan đến việc thì hành những biện pháp cưỡng chế nói ở chương VII.

2. VAI TRÒ CỦA LIÊN HỢP QUỐC

CH: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 4 đến 7, trình bày vai trò của Liên hợp quốc. Em ấn tượng với vai trò nào nhất? Vì sao?

Gợi ý đáp án:

- Vai trò của Liên hợp quốc:

+ Liên Hợp Quốc (LHQ) đóng một vai trò quan trọng trong duy trì hòa bình và an ninh thế giới, thúc đẩy quyền con người, phát triển kinh tế và xã hội, cũng như giải quyết xung đột và thảm họa nhân đạo trên toàn cầu. 

+ Liên hợp quốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo quốc tế và hòa giải tranh chấp qua các tổ chức và chương trình của mình.

- Vai trò mà em ấn tượng nhất: là việc giúp giải quyết xung đột và khủng hoảng nhân đạo trên toàn cầu. Vì cách đào tạo nhân lực và cung cấp các nguồn lực cần thiết, LHQ đã đóng vai trò quan trọng trong việc hòa giải và giải quyết xung đột, từ đó giúp hạn chế thiệt hại và cảm hứng hy vọng cho hòa bình và phát triển trong các khu vực bị ảnh hưởng.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Chọn 5 từ khóa thể hiện nguyên tắc hoạt động và 5 từ khóa để thể hiện vai trò của Liên hợp quốc.

Gợi ý đáp án:

- Hòa bình, an ninh quốc tế, quyền con người, phát triển bền vững, tự chủ.

- Hòa giải, trọng tài. phát triển kinh tế và xã hội, nhân đạo, hợp tác quốc tế

VẬN DỤNG

Câu 2: Sưu tầm tư liệu về một số cơ quan chuyên môn của Liên hợp quốc hoạt động tại Việt Nam. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Gợi ý đáp án:

- UNESCO - Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc

- UNICEF - Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc

- WHO - Tổ chức Y tế Thế giới

Những tư liệu về hoạt động của các cơ quan này tại Việt Nam có thể giúp thầy cô và bạn học hiểu rõ hơn về những nỗ lực và hoạt động của Liên hợp quốc trong nước ta. Các tư liệu này cũng có thể cung cấp thông tin chi tiết về các dự án, chương trình và các hoạt động cụ thể mà các cơ quan này đang thực hiện tại Việt Nam.