BÀI 48: SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

MỞ ĐẦU

Câu 1:

- Khi trời lạnh, ta thường xoa hai bàn tay vào nhau và thấy tay nóng lên. Tại sao?

- Khi vỗ hai tay vào nhau, ta nghe được tiếng vỗ tay. Trong hoạt động này đã có sự chuyển hóa năng lượng nào?

Đáp án chuẩn:

- Vì khi đó có sự chuyển hóa năng lượng từ động năng sang nhiệt năng từ đó nhiệt năng làm ấm tay.

- Sự chuyển hóa năng lượng từ động năng sang năng lượng âm.

I. CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG

Câu 1: Gọi tên các dạng năng lượng xuất hiện khi đèn pin được bật sáng (hình 3.2). Vẽ sơ đồ chỉ ra sự chuyển hóa năng lượng (còn được gọi là sơ đồ dòng năng lượng) của đèn pin.

Đáp án chuẩn:

- Điện năng; quang năng.

- Sơ đồ: Hóa năng → Điện năng → Quang năng

Câu 2: Hình 48.3 mô tả một máy sấy tóc đang hoạt động. Mũi tên trên sơ đồ dòng năng lượng cho thấy sự chuyển hóa điện năng thành ba dạng năng lượng khác.

a) Tên ba dạng năng lượng đó là gì?

b) Nêu thêm một thiết bị điện biến đổi điện năng thành các dạng năng lượng khác.

Đáp án chuẩn:

a) Cơ năng; nhiệt năng; năng lượng âm.

b) Quạt; ti vi; điện thoại;...

Câu 3: Hóa năng có thể chuyển hóa thành các dạng năng lượng nào?

Đáp án chuẩn:

Thành dạng điện năng, thế năng, nhiệt năng, năng lượng ánh sáng, năng lượng âm, động năng.

Câu 4: Hoàn thành các câu sau đây bằng cách ghi vào vở (hay phiếu học tập) các từ hoặc cụm từ trong khung thích hợp với các khoảng trống, được đánh số thứ tự từ (1) đến (6).

a) Hóa năng lưu trữ trong thực phẩm, khi ta ăn, được chuyển hóa thành (1) giúp ta đạp xe.

b) Hóa năng lưu trữ trong que diêm, khi cọ xát với vỏ bao diêm, được chuyển hóa thành (2) và (3)

c) Hóa năng trong nhiên liệu (xăng, dầu, ) khi đốt cháy được chuyển hóa thành (4), (5) và (6) của máy bay, tàu hỏa.

Đáp án chuẩn:

(1) - động năng; (2) - nhiệt năng; (3) - năng lượng ánh sáng; (4) - động năng; (5) - điện năng; (6) - thế năng.

II. ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG

Câu 1: Thí nghiệm về sự bảo toàn năng lượng

Thảo luận: Thí nghiệm chứng tỏ điều gì?

Đáp án chuẩn:

Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà chỉ truyền từ vật này sang vật khác, chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác

Câu 2: Một em bé đang chơi xích đu trong sân. Muốn cho xích đu luôn lên tới độ cao ban đầu, thỉnh thoảng người bố phải đẩy vào xích đu (hình 48.6). Tại sao cần làm như thế?

Đáp án chuẩn:

Vì trong quá trình chuyển động, xích đu và cậu bé va chạm với không khí và lực cản của không khí làm tiêu hao một phần năng lượng.

Câu 3: Hoàn thành các câu sau đây bằng cách ghi vào vở (hay phiếu học tập) các từ hoặc cụm từ trong khung thích hợp với các khoảng trống, được đánh số thứ tự từ (1) đến (10). Ví dụ (1) - thế năng

a) Khi quả bóng được giữ yên ở trên cao, nó đang có (1)

Khi quả bóng được thả rơi, (2) của nó được chuyển hóa thành (3)

b) Quả bóng không thể nảy trở lại độ cao ban đầu, nơi nó được thả rơi, bởi vì không phải tất cả (4) của nó biến thành (5). Thực tế, luôn có một phần năng lượng của nó được chuyển hóa thành (6) và (7) trong khi va chạm.

c) Trong quá trình chuyển động của quả bóng, luôn có sự (8) từ dạng năng lượng này sang dạng năng lượng khác. Năng lượng toàn phần của quả bóng luôn được (9) không bao giờ (10) hoặc được tạo ra thêm.

Đáp án chuẩn:

(1) - thế năng; (2) - thế năng; (3) - động năng; (4) - động năng; (5) - thế năng; (6) - điện năng; (7) - năng lượng âm; (8) - chuyển hóa; (9) - bảo toàn; (10) - tự mất đi