BÀI 5. EM BẢO VỆ CÁI ĐÚNG, CÁI TỐT

KHỞI ĐỘNG

Nghe hoặc hát theo bài hát Nói lời hay – Làm việc tốt của nhạc sĩ Mai Trâm và trả lời câu hỏi 

Bạn trong bài hát trên đã làm được những việc tốt nào? 

Đáp án chuẩn:

Những việc tốt mà các bạn đã thực hiện: 

- Kính trọng thầy cô, không nói dối

- Học tập tốt, chuyên cần

- Nhặt được của rơi trả lại người bị mất

KHÁM PHÁ

1. Mô tả việc làm của các bạn trong tranh dưới đây và trả lời câu hỏi 

a. Theo em, cái đúng, cái tốt nào cần bảo vệ qua lời nói, việc làm của các bạn trong những tranh trên

b. Em hãy kể thêm những cái đúng, cái tổ khác cần được bảo vệ 

Đáp án chuẩn:

a. 

+ Tranh 1: Nhắc nhở hai bạn nam giữ trật tự trong giờ chào cờ

+ Tranh 2: Dắt bà cụ qua đường

+ Tranh 3: Cứu giúp bạn bị đuối nước

+ Tranh 4: Trả lại tiền cho người bán hàng khi cô bán hàng trả thừa tiền

b. 

- Phụ giúp bố mẹ làm việc nhà

- Nhặt được của rơi, trả lại người mất...

2. Đọc câu chuyện “Chú cảnh sát đáng mến” và trả lời câu hỏi:

a. Em có nhận xét gì về việc làm của chú cảnh sát trong câu chuyện trên 

b. Theo em, vì sao phải bảo vệ cái đúng, cái tốt? 

Đáp án chuẩn:

a, Em thấy việc làm trên rất đúng đắn. Anh cảnh sát đã vô cùng chính trực, không sợ uy quyền của tổng thống mà làm trái luật lệ. 

b, Chúng ta cần bảo vệ cái đúng, cái tốt vì: 

+ Điều đó giúp chúng ta xây dựng được một xã hội tốt đẹp.

+ Điều đó giúp bảo vệ quyền lợi và sự công bằng cho mọi người. 

+ Giúp chúng ta phát triển bản thân, trở thành những con người tốt đẹp. 

3. Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu

a. Theo em, đâu là cách để bảo vệ cái đúng, cái tốt

b. Hãy kể thêm các cách mà bảo vệ cái đúng cái tốt khác mà em biết 

Đáp án chuẩn:

a, 

+ Tranh 1: Can ngăn người phụ nữ vứt rác bừa bãi ra đường

+ Tranh 2: Cùng nhau tưới cây để lan toả việc làm tốt

+ Tranh 3: Ngăn cản bạn hái trộm xoài vì đây là hành động sai trái

+ Tranh 4: Biểu dương người tốt, việc tốt

b. Dù sắp muộn giờ học nhưng Lan vẫn giúp cụ già qua đường, bạn nam gần đấy cũng ủng hộ hành động của Lan

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao? 

a. Những việc làm sai trái mà không cần liên quan đến mình thì không cần lên tiếng bảo vệ 

b. Đấu tranh bảo vệ cái đúng, cái tốt sẽ được mọi người yêu quý và kính trọng 

c. Bảo vệ cái đúng, cái tốt làm cho xã hội tiến bộ và văn minh hơn. 

d. Sự thờ ơ, vô cảm tạo điều kiện cho cái xấu, cái ác lây lan trong xã hội

e. Bảo vệ cái đúng, cái tốt chỉ là việc làm của người lớn

g. Đấu tranh, bảo vệ cái đúng, cái tốt giúp rèn luyện đức tính dũng cảm, sống có trách nhiệm 

Đáp án chuẩn:

a. Em không đồng tình . 

b. Em đồng tình . 

c. Em đồng tình 

d. Em đồng tình 

e. Em không đồng tình 

g. Em đồng tình.

Câu 2: Xử lí tình huống:

Tình huống 1: Trên đường đi học về, Nam và Hà phát hiện một nhóm người đang lấy cắp nhiều đoạn rào chắn bằng sắt, Nam rất bình tĩnh, nhưng Hà nói: “Thôi kệ đi, việc này không liên quan đến mình”

Nếu là Nam, em sẽ làm gì? 

Tính huống 2: Trong tiết sinh hoạt lớp, Lan nói với Hiền: “Tuần này, lớp mình có một số thành viên vi phạm nội quy. Mình muốn có ý kiến nhưng lại sợ các bạn không vui và ghét mình 

Nếu là Hiền, em sẽ khuyên Lan điều gì? Vì sao? 

Tình huống 3: Hoa bị khuyết tật ở chân nên gặp khó khăn khi đi lại, Huyền đã tình nguyện đèo Hoa tới trường mỗi ngày dù trời nắng hay mưa. Biết hành động cao đẹp của Huyền, Nga băn khoăn không biết mình nên làm gì để lan toả câu chuyện đẹp của Huyền đến mọi người 

Nếu là Nga, em sẽ làm gì? Vì sao? 

Tình huống 4: Trong giờ thảo luận nhóm, Ân không làm các nhiệm vụ được phân công mà ngồi làm việc riêng. Kết thúc thảo luận, cô giáo đề nghị đánh giá mức độ tham gia của các thành viên. Thuỷ nói: “Hôm nay, Ân không tích cực thực hiện nhiệm vụ”. Ân phản ứng và cho rằng Thuỷ không thích mình nên đánh giá như vậy. 

Nếu là thành viên của nhóm, em sẽ làm gì? Vì sao? 

Đáp án chuẩn:

Tình huống 1: Em sẽ nói với Hà rằng lấy cắp đồ của người khác là vi phạm pháp luật và đây là cơ hội để chúng ta đứng lên làm điều đúng đắn, bảo vệ tài sản của người khác và góp phần vào trật tự công cộng.

Tình huống 2: Em sẽ khuyên Lan vẫn nên lên tiếng và trình bày ý kiến của mình về việc vi phạm nội quy trong lớp. Em cũng sẽ động viên Lan rằng sự thay đổi và tiến bộ thường đòi hỏi những khó khăn nhất định, và những người thật sự quan tâm sẽ đồng hành và ủng hộ.

Tình huống 3: Em sẽ chia sẻ câu chuyện này với các bạn khác trong trường hoặc trong cộng đồng 

Tình huống 4: Em sẽ nêu ra các tình huống cụ thể và các nhiệm vụ mà Ân không thực hiện được. Đồng thời, em cũng sẽ đề xuất cùng nhau xem xét và thảo luận về cách cải thiện hiệu quả làm việc của nhóm. 

Câu 3: Đọc nhận định sau và xây dựng bài thuyết trình theo nhóm về cách bảo vệ cái đúng, cái tốt

“Trong thế giới này, chúng ta không chỉ xót xa vì những hành động và lời nói của người xấu mà còn cả vì sự im lặng đáng sợ của người tốt”

Mác tin Lu dơ Kinh

Đáp án chuẩn:

1. Giải thích:

• "Kẻ xấu": là những kẻ có tâm địa độc ác.

• "Lời nói và hành động của kẻ xấu": những lời phỉ báng, gièm pha, bôi nhọ, vu oan giá hoạ, những hành động côn đồ hung ác làm tổn hại đến người khác.

• "Người tốt": người nhân hậu, không làm gì tổn hại người khác...

• "Im lặng": không hành động, phản ứng gì trước những việc làm của kẻ xấu hoặc thờ ơ, vô cảm trước nỗi đau của những người xung quanh.

• "Sự im lặng của cả người tốt": thái độ bàng quan, thiếu trách nhiệm, lạnh lùng, vô cảm của những người vốn nhân hậu, không biết làm những hành động sai trái.... Đây cũng là một cách ứng xử tiêu cực

2. Phân tích, chứng minh:

•  Câu nói nêu đúng thực trạng đau lòng đang có chiều hướng gia tăng trong xã hội, đặc biệt là thời điểm hiện nay.

• Câu nói cho thấy người nói thấu hiểu sự nghiêm trọng của thực trạng đó với đời sống con người. 

• Câu nói nhắc nhở mọi người hướng đến một lối sống tích cực: sống có trách nhiệm, biết quan tâm chia sẻ cũng như kiên quyết đấu tranh chống lại những hành động làm tổn hại đến nhân phẩm, sức khoẻ, tính mạng, tài sản của những người xung quanh, chống lại bệnh thờ ơ, vô cảm.

3. Bài học về nhận thức và hành động:

• Nhận thức sâu sắc về sự nguy hại của những lời nói, hành động của kẻ xấu và sự thờ ơ, vô cảm.

• Rèn luyện cho mình lối sống tích cực, biết quan tâm, chia sẻ, yêu thương, có thái độ kiên quyết đấu tranh chống lại kẻ xấu và lối sống ích kỉ, thiếu trách nhiệm.

VẬN DỤNG

Câu 2: Chia sẻ với bạn về việc mạnh dạn bảo vệ cái đúng, cái tốt của bản thân em hoặc của người khác mà em đã chứng kiến

Đáp án chuẩn:

Khi em thấy một nhóm bạn đang phân biệt đối xử và kỳ thị một người bạn mới trong lớp vì bạn ấy có ngoại hình khác biệt, và nhóm bạn khác đã bắt đầu trêu chọc và gọi bạn ấy bằng những biệt danh không hay.

Em đã đến trò chuyện với bạn và an ủi bạn.Đồng thời em cũng nói với nhóm bạn rằng việc phân biệt đối xử và kỳ thị là không đúng và không công bằng. Em cũng khuyến khích nhóm bạn hiểu rằng chúng ta nên tôn trọng và đối xử công bằng với tất cả mọi người.

Câu 3: Em hãy cùng bạn xây dựng một tiểu phẩm về chủ đề Bảo vệ cái đúng, cái tốt và đóng vai trước lớp 

Đáp án chuẩn:

Tiểu phẩm: Bảo vệ cái đúng, cái tốt và đóng vai trước lớp 

Nhân vật:

- Nam (em)

- Hà (bạn)

- Lan (bạn)

- Hiền (bạn)

- Bạn nữ bị bắt nạt (Thu)

Bối cảnh: Trong sân trường, Nam, Hà, Lan và Hiền đang đi qua khi thấy Thu bị bắt nạt.

(Nam, Hà, Lan và Hiền tiến lại gần Thu)

Nam: (nhìn thấy Thu bị bắt nạt) Chúng ta không thể để Thu bị bắt nạt mà không làm gì.

Lan: (đến gần Thu) Xin lỗi, nhưng chúng tôi không thể đứng nhìn một bạn bị đối xử xấu mà không làm gì. Chúng tôi ở đây để giúp đỡ.

Hiền: (đến gần Thu) Đúng rồi, chúng tôi tin rằng mọi người đều xứng đáng được kính trọng và bình đẳng. Chúng tôi không chấp nhận hành vi bắt nạt trong trường học.

(Nam, Hà, Lan và Hiền đứng chung quanh Thu, bảo vệ cô)

Nam: (lên tiếng) Xin chào, các bạn! Bắt nạt là một hành vi không đúng và không tốt. Mọi người nên đối xử tôn trọng và hỗ trợ nhau, không phân biệt giới tính, ngoại hình hay bất kỳ yếu tố nào khác.

(Học sinh xung quanh dừng lại và chú ý đến cuộc tranh luận)

Hà: (bổ sung) Đúng vậy, chúng ta hãy hợp tác để tạo ra một môi trường học tập an toàn và tử tế cho tất cả mọi người. 

Lan: (đồng ý) Đúng rồi, mọi người. Chúng ta không nên đánh giá người khác dựa trên ngoại hình hay bất kỳ yếu tố bên ngoài nào khác. Hãy đánh giá nhau dựa trên nhân cách và hành động.

Hiền: (quyết định) Chúng ta không thể để những hành vi bắt nạt tồn tại trong trường học. Hãy cùng nhau đứng vững và không im lặng trước sự bất công và bạo lực.

(Bạn nữ bị bắt nạt, Thu, cảm thấy được sự ủng hộ và đồng lòng của Nam, Hà, Lan và Hiền)

Thu: (cảm kích) Cảm ơn các bạn đã đứng ra bảo vệ tôi. 

Nam: (nụ cười) Không có gì phải cảm kích cả, Thu. Chúng tôi chỉ làm điều đúng và tốt thôi.

Hà: (gật đầu) Đúng vậy, chúng tôi chỉ muốn xây dựng một môi trường học tập tốt đẹp và công bằng cho tất cả mọi người.

(Lần này, Nam, Hà, Lan và Hiền đã đứng lên bảo vệ Thu khỏi hành vi bắt nạt.