BÀI 3. EM NHẬN BIẾT KHÓ KHĂN

KHỞI ĐỘNG

Tham gia trò chơi Ai nhanh ai đúng? 

Cách chơi: Mỗi đội lần lượt tìm và nêu ra các câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về đức tính siêu năng, vượt khó trong học tập và cuộc sống. Đội nào tìm được nhiều câu đúng và nhanh nhất sẽ thắng cuộc

Đáp án chuẩn:

• Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.

• Non cao cũng có đường trèo/ Đường dù hiểm nghèo cũng có lối đi.

• Trời nào có phụ ai đâu/ Hay làm thì giàu, có chí thì nên.

• Ghét kẻ lười, không ai cười kẻ lấm gối

KHÁM PHÁ

1. Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu:

a. Em hãy nêu những khó khăn của các bạn trong những bức tranh trên 

b. Hãy kể thêm những khó khăn trong học tập và cuộc sống mà em biết 

Đáp án chuẩn:

a, 

- Hình 1: Bố Nam đi làm xa, mẹ lại bị ốm nên Nam phải ở nhà phụ giúp mẹ làm việc nhà

- Hình 2: Không nhớ kiến thức môn toán của học kì trước

- Hình 3: Bạn nam bị ốm ngay khi sắp kiểm tra học kì

- Hình 4: Nhà bạn nữ bị cháy

b. 

- Không nhớ công thức toán mà cô đã dạy

- Bị sốt gần ngày thi

2. Đọc câu chuyện “MỘT HỌC SINH NGHÈO VƯỢT KHÓ” và trả lời câu hỏi:

a. Bạn Thảo đã vượt qua những khó khăn trong học tập và cuộc sống như thế nào? 

b. Sự vượt khó đó đã mang lại điều gì cho Thảo? 

c. Vì sao chúng ta phải biết vượt qua những khó khăn trong học tập và cuộc sống? 

Đáp án chuẩn:

a. Bạn Thảo đã vượt qua những khó khăn bằng cách phân chia thời gian phù hợp và có những phương pháp học tập phù hợp

b. Sự vượt khó đó đã giúp Thảo vừa làm được việc nhà giúp đỡ bố mẹ, vừa học giỏi và được mọi người ngưỡng mộ 

c. Chúng ta phải biết vượt qua những khó khăn trong học tập và cuộc sống vì:

Khi biết vượt qua những khó khăn đó, chúng ta mới mạnh mẽ, trưởng thành và biết cách sống tự lập.Từ đó khám phá ra nhiều khả năng của bản thân, hoàn thiện bản thân để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. 

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận xét các ý kiến dưới đây:

a. Chỉ con nhà nghèo mới cần vượt khó vươn lên

b. Làm bất cứ công việc gì cũng cần vượt khó thì mới thành công 

c. Ý chí vượt qua khó khăn là do bẩm sinh nên không cần rèn luyện. 

d. Vượt qua khó khăn giúp chúng ta biết quý trọng công sức của mình và người khác

e. Vượt qua khó khăn làm chúng ta mất nhiều thời gian cho mỗi công việc

g. Để vượt qua khó khăn, chúng ta luôn cần đến sự giúp đỡ của người khác trong mọi công việc

Đáp án chuẩn:

a. Ý kiến này không chính xác. 

b. Ý kiến này mang tính chất chung chung và không hoàn toàn đúng

c. Ý kiến này không chính xác

d. Ý kiến này chính xác. 

e. Ý kiến này không chính xác. 

f. Ý kiến này không chính xác.

Câu 2: Em đồng tình hay không đồng tình với hành vi, việc làm nào dưới đây? Vì sao? 

a. Mỗi khi gặp bài tập khó, Hùng mở ngay sách có lời giải ra chép. 

b. Dù còn mệt sau đợt ốm, nhưng Hùng vẫn cố gắng tập thể dục đều đặn mỗi sáng 

c. Biết mình nói năng chưa lưu loát, Hà thường lảng tránh các hoạt động tập thể. 

d. Mỗi khi gặp khó khăn, Lan thường tìm các phương án khác nhau để giải quyết vấn đề 

e. Thấy mình chưa học giỏi môn Tiếng Việt, Trường chỉ biết than phiền với bạn bè

Đáp án chuẩn:

a. Em không đồng tình với hành vi này. 

b. Em đồng tình với hành vi này. 

c. Em không đồng tình với hành vi này. 

d. Em đồng tình với hành vi này. 

e. Em không đồng tình với hành vi này. 

Câu 3: Nhận xét  về sự vượt qua khó khăn của các bạn trong trường hợp dưới đây

Tình huống 1: Đang học lớp 5, một tai nạn bất ngờ đã cướp đi đôi chân của Khánh. Để tự động viên mình, Khánh đã đọc sách về những tấm gương vươn lên của người khuyết tật. Được người thân và bạn bè giúp đỡ, Khánh đã nỗ lực, vượt qua nghịch cảnh và nhanh chóng trở lại trường học tập, rèn luyện và tiếp tục theo đuổi ước mơ trở thành kĩ sư công nghệ thông tin

Tính huống 2: Để khắc phục nhược điểm nói lắp. An đã tìm kiếm và học hỏi qua các biện pháp từ sách, báo, trên Internet và thử rèn luyện. Qua vài tuần tập luyện nhưng chưa thấy kết quả, An rất nản lòng và không còn muốn sửa chữa khuyết điểm nữa.

Tình huống 3: Trang cùng gia đình chuyển từ thành phố về nông thôn sinh sống. Cách sống và giọng nói khác biệt của mọi người đã gây cho Trang nhiều khó khăn trong học tập và sinh hoạt. Để vượt qua điều đó, Trang đã tìm hiểu phong tục, thói quen sinh hoạt của người dân địa phương và các bạn trong lớp, tích cực nói chuyện và tham gia các hoạt động chung của tập thể. Trang còn mời các bạn về nhà chơi vào những dịp cuối tuần. Không lâu sau, Trang đã hoà nhập được với cuộc sống nơi đây.

Đáp án chuẩn:

Tình huống 1: Khánh không chịu khuất phục trước số phận cố gắng  vươn lên khỏi nghịch cảnh, trở thành tấm gương sáng cho những bạn khác noi theo.

Tình huống 2: An dễ bị nản chí nên bạn đã từ bỏ giữa chừng. Điều đó đã không thể giúp bạn chữa được khuyết điểm nói lắp.

Tình huống 3: Trang là một học sinh rất chịu khó tìm hiểu và tìm cách thích nghi với môi trường mới. Điều đó đã giúp bạn vượt qua những khó khăn gặp phải, sống hòa nhập vui vẻ với mọi người.

VẬN DỤNG

Câu 1: Chia sẻ với bạn về những khó khăn mà em đã và đang gặp phải trong học tập, cuộc sống. Em đã làm gì để vượt qua những khó khăn đó 

Đáp án chuẩn:

- Do bố mẹ đi làm ăn xa, cuối tuần mới về. Nên em ở nhà với ông bà. Do ông bà đã già yếu nên em vừa học, vừa làm việc nhà đỡ đần ông bà. Em phải làm khá nhiều, đến tối muộn mới có thời gian rảnh để ngồi học. Do đó nên em thường đi ngủ muộn và cảm thấy buồn ngủ khi phải dậy sớm đi học vào buổi sáng. 

- Em đã vượt qua bằng cách: 

+ Lên kế hoạch, sắp xếp những việc cần làm

+ Ngủ sớm và sáng dậy sớm để học 

+Tận dụng những giờ giải lao trên lớp để làm một số bài tập về nhà. 

Câu 2: Em hãy chọn và chia sẻ với các bạn nội dung, ý nghĩa của một câu ca dao, tục ngữ, danh ngôn,..về vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống mà em thích nhất 

Đáp án chuẩn:

Em thích nhất câu: Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo

Câu tục ngữ khuyên con người phải tập tính kiên trì, nhẫn nại, dù khó khăn cũng phải cố gắng đến cùng, không được bỏ cuộc.