BÀI 2. CẢM THÔNG, GIÚP ĐỠ NGƯỜI GẶP KHÓ KHĂN

I. KHỞI ĐỘNG 

Câu hỏi: Nghe bài hát " Bầu và bí" ( Nhạc: Phạm Tuyên, lời: Ca dao cổ), Bài hát nhắn gửi chúng ta điều gì?

Đáp án chuẩn:

Chúng ta nên khuyên rằng cần biết yêu thương và trợ giúp lẫn nhau, không phân biệt màu da, xuất thân, hoàn cảnh hay địa vị. Là con người, chúng ta cần phải yêu thương đồng loại và những người giống mình.

II. KHÁM PHÁ 

1. Tìm hiểu một số biểu hiện của sự cảm thông, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn

Câu hỏi:  Em hãy quan sát tranh và cho biết những người trong tranh gặp khó khăn gì? Tìm hiểu một số biểu hiện của sự cảm thông, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn Em còn biết những hoàn cảnh khó khăn nào khác?... 

Đáp án chuẩn: 

• Bức tranh 1: Người đàn ông bị khiếm thị 
• Bức tranh 2: Cậu bé bị ốm
• Bức tranh 3: Gia đình nghèo khó 
• Bức tranh 4: Nhà cô bé bị dột làm ướt hết sách vở nên cô bé phải mang phơi

Những hoàn cảnh khó khăn khác như: mồ côi cha mẹ, bị tật nguyền, bị chất độc màu da cam,bị mồ côi,không có tiền để đi học…… 

Câu hỏi. Em hãy nêu những biểu hiện của sự cảm thông, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn trong những bức tranh sau. Em hãy kể thêm những việc làm khác thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn. 

Đáp án chuẩn:

• Bức tranh 1: Mở quán ăn từ thiện cho những người có hoàn cảnh khó khăn 
• Bức tranh 2: Trao tặng ngôi nhà cho người già không nơi nương tựa 
• Bức tranh 3: Giúp bạn qua đường khi bạn không thể đứng dậy được 
• Bức tranh 4: Dọn dẹp nhà cửa giúp đỡ bà cụ khi bà ở một mình 
• Bức tranh 5: Quyên góp, ủng hộ quần áo, sách vở cho đồng bào bị ảnh hưởng thiên tai lũ lụt 
• Bức tranh 6: Hai bạn nhỏ đang động viên bạn vượt qua khó khăn 

Những việc làm khác thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn: hành động khích lệ, động viên, an ủi khi bạn bè, người thân gặp khó khăn đã thể hiện sự quan tâm, cảm thông, chia sẻ.

2. Khám phá vì sao phải cảm thông, giúp đỡ người gặp khó khăn 

Câu hỏi: Đọc truyện Giúp bạn và trả lời câu hỏi: Khỉ con đã làm gì để giúp dê con? Khi được giúp đỡ, dê con cảm thấy thế nào? Em sẽ làm gì nếu những người xung quanh em gặp khó khăn? …

Đáp án chuẩn:

• Khỉ con đã tự nguyện mời dê con đến nhà và xin phép mẹ để tặng cho dê con một số sách vở, quần áo, đồ chơi và đồ dùng sinh hoạt. Được giúp đỡ như thế, dê con cảm thấy rất vui và hạnh phúc vì được đối xử như vậy.
• Khi mọi người xung quanh gặp khó khăn, tôi sẽ động viên, an ủi và giúp đỡ họ.
• Sự cảm thông và giúp đỡ những người gặp khó khăn tạo ra một sức mạnh lớn, nghị lực và niềm tin vào một ngày mai tươi sáng hơn. Cảm thông và chia sẻ giúp mọi người gần gũi và gắn bó với nhau hơn.

LUYỆN TẬP 

Câu 1. Kể về một người có hoàn cảnh khó khăn mà em biết theo gợi ý sau: Tên của người đó; Nơi họ sống; Những khó khăn mà họ đang gặp; Những việc em có thể làm để giúp đỡ họ

Đáp án chuẩn:

Lan có mẹ bị ốm yếu nên khó khăn trong sinh hoạt. Gia đình nguồn kinh tế chính dựa vào lương hưu của mẹ. Hằng ngày Lan phải về dọn dẹp nhà cửa và chăm sóc mẹ. Cuộc sống vô cùng khó khăn. Sau khi biết được hoàn cảnh khó khăn của Lan, chúng em cùng các bạn đã động viên và an ủi Lan trong thời gian này. Chúng em cũng đã quyên góp một số tiền và đồ dùng hằng ngày để giúp Lan và gia đình giảm bớt gánh nặng.

Câu 2. Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao? 

Đáp án chuẩn:

• Em đồng tình với ý kiến của Lan vì khi ai đang gặp chuyện không vui, người biết chuyện sẽ động viên, an ủi để họ có niềm tin, động lực vượt qua mọi khó khăn.
• Em không đồng tình với ý kiến của Tuấn bởi khi ai gặp khó khăn, bất kể là người lớn hay trẻ em, vẫn có thể quan tâm và giúp đỡ họ bằng những hành động nhỏ nhất. Người lớn có thể giúp việc lớn, còn trẻ em cũng có thể giúp việc nhỏ.
• Em đồng tình với ý kiến của Hùng vì các phương tiện công cộng đều có quy định "nhường chỗ cho người già, phụ nữ có thai, người tàn tật, trẻ em,...".
• Em không đồng tình với ý kiến của Vân bởi chúng ta cần mở lòng tấm lòng nhân ái để giúp đỡ tất cả mọi người khi gặp khó khăn.
• Em đồng tình với ý kiến của Huyền vì chúng ta không nên kì thị người khuyết tật mà phải luôn luôn giúp đỡ họ để họ có thể hòa nhập với môi trường.

Câu 3. Lựa chọn thái độ, hành vi thể hiện sự cảm thông, giúp đỡ

Đáp án chuẩn:

a,c,d,e,g.

Câu 4. Xử lí tình huống 

Đáp án chuẩn:

a. Nếu là Linh, Em sẽ cùng các bạn giúp đỡ bà cụ trước khi kết thúc công việc, sau đó mới đến dự sinh nhật bạn. Em sẽ thông báo trước với bạn là Em có việc nên sẽ đến muộn.

b. Nếu là Phong, em sẽ động viên và an ủi bạn để bạn có thể vượt qua nỗi đau mất người thân.

c. Em sẽ tích cực tham gia và hưởng ứng để giúp đỡ các bạn ở vùng cao.

VẬN DỤNG 

Câu 1. Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, bài thơ, bài hát,... nói về sự cảm thông, giúp đỡ con người. 

Đáp án chuẩn:

Câu  2. Em hãy viết những lời yêu thương để gửi đến người có hoàn cảnh khó khăn ( Ví dụ: một bạn vùng cao do lũ quét bị cuốn trôi sách vở, một bạn bị bệnh nặng không thể đến trường,...)

Đáp án chuẩn:

Bạn Chi đang bị ốm nên không thể đến trường được . Sau khi biết chuyện em viết thư đôi lời gửi đến bạn: 

Chi à, bạn đã đỡ chưa? Hôm nay, ở lớp mình học vui lắm,nhưng thiếu cậu nên không trọn vẹn đó. Cậu cố gắng uống thuốc và ăn uống đầy đủ để mau khỏi bệnh nhé!Có nhiều bài tập lắm đó bao giờ cậu đi học lại bọn tớ sẽ chỉ cậu nhé! Bọn tớ nhớ cậu lắm! Bọn tớ mới mua một con búp bê đẹp lắm, khi nào cậu đi học thì chơi cùng với bọn mình nhé! Chúc cậu mau sớm khỏi bệnh!

Câu 3. Em hãy cùng các bạn trong nhóm xây dựng và thực hiện kế hoạch giúp đỡ người khó khăn theo bảng gợi ý: Tên người cần giúp đỡ; Hoàn cảnh khó khăn; Những việc em có thể giúp họ…

Đáp án chuẩn: