BÀI 2. KHOAN DUNG

MỞ ĐẦU

Em hiểu như thế nào về lời chia sẻ sau đây của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn? 

“Giận hờn, trách móc mà làm gì bởi vì cuộc đời sẽ xoá hết những vết bầm trong tâm hồn chúng ta nếu lòng ta biết độ lượng. Ta biết tha thứ những điều nhỏ thì cuộc đời sẽ tha thứ cho ta những điều lớn hơn”

Đáp án chuẩn:

Trịnh Công Sơn đề cao lòng vị tha, thay vì “giận hờn, trách móc” thì chúng ta nên mở rộng lòng mình, biết thứ tha cho những gì đã xảy ra với một tấm lòng thanh thản, bao dung. 

1. KHÁI NIỆM, BIỂU HIỆN VÀ GIÁ TRỊ CỦA KHOAN DUNG

Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi: 

a. Em hãy nêu những việc làm của Bình Định vương Lê Lợi đối với quân Minh. Những việc làm đó thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam? Nêu ý nghĩa của những việc làm đó. 

b. Em hãy tìm những chi tiết thể hiện lòng khoan dung của Bác Hồ trong thông tin 2 và nêu ý nghĩa của lòng khoan dung đó

c. Theo em, thế nào là lòng khoan dung? Hãy nêu những biểu hiện và ý nghĩa của lòng khoan dung trong cuộc sống 

Đáp án chuẩn:

a. Bình Định vương Lê Lợi đã tha mạng sống cho quân Minh nhằm dập tắt mối chiến tranh cho đời sau, giữ lại tiếng thơm muôn đời

b. “trong mấy triệu người cũng có người thế nào thế khác…đại đội”, “lấy tinh thần thân ái mà cảm hoá họ”, “tôi mong một ngày gần đây….hai dân tộc”, “yên lòng và sống dưới sự che chở của chúng tôi”. 

c. Lòng khoan dung là sự rộng lòng tha thứ cho chính mình và người khác khi họ đã biết hối hận và sửa chữa lỗi lầm, tôn trọng sự khác biệt của người khác, không cố chấp, hẹp hòi

2. THỰC HIỆN NHỮNG VIỆC LÀM THỂ HIỆN SỰ KHOAN DUNG TRONG CUỘC SỐNG

Em hãy quan sát các hình ảnh, kết hợp đọc những trường hợp sau để trả lời câu hỏi: 

a. Dựa và biểu hiện của lòng khoan dung, em có nhận xét gì về lời nói, việc làm của các chủ thể trong những hình ảnh, trường hợp trên? 

b. Em có lời khuyên gì đối với những chủ thể thiếu khoan dung trong những hình ảnh và trường hợp trên?

c. Theo em, để có lòng khoan dung, chúng ta cần làm gì? 

Đáp án chuẩn:

a. Bức tranh 1: Bạn nữ nhận ra và hối lỗi về lỗi lầm của mình, người bạn đồng hành cũng xoa dịu tâm trạng xót xa, ân hận của bạn 

Bức tranh 2: Bạn nam không chấp nhận tha thứ và đưa lời khuyên cho bạn nữ, bạn nam thiếu lòng khoan dung

Bức tranh 3: Mọi người chưa thể hiện lòng khoan dung 

b. Họ là những người cố chấp, hẹp hòi, định kiến mặc cho những chủ thể đó đã biểu hiện sự hối hận, tiếc nuối về hành vi gây ra của bản thân

c. Sống rộng lượng, tôn trọng, chấp nhận cá tính, sự khác biệt của người khác, phê phán sự hẹp hòi, thiếu khoan dung

LUYỆN TẬP:

Câu 1: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ, danh ngôn về lòng khoan dung, từ đó xác định biểu hiện, ý nghĩa và rút ra bài học về lòng khoan dung?

Đáp án chuẩn:

Thương nhau chín bỏ làm mười => Khi đã thương nhau thì sẵn sàng bỏ qua, thay vì giận hờn trách móc, chúng ta có thể vun vén mà tha thứ cho nhau

Một sự nhịn là chín sự lành => khuyên chúng ta nên biết nhường nhịn, nhún nhường một chút để đạt được kết quả tốt đẹp lâu dài về sau.

Câu 2: Em đồng tình/không đồng tình với ý kiến nào dưới đây về lòng khoan dung? Vì sao? 

a. Khoan dung là bỏ qua mọi lỗi lầm của người khác

b. Không biết tha thứ cho bản thân mình là không khoan dung

c. Khoan dung là phải quyết liệt phê phán tất cả những người mắc sai lầm

d. Khoan dung là chấp nhận mọi sở thích, thói quen của người khác

Đáp án chuẩn:

a.c.d - Không đồng tình

b - Đồng tình

Câu 3: Từ câu danh ngôn dưới đây, em hãy viết một đoạn văn về tác hại của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống: 

“Không khoan dung cũng là một hình thức bạo lực và là trở ngại cho sự phát triển của một tinh thần dân chủ thật sự” 

Đáp án chuẩn:

Đức Phật từng nói: "Tài sản quý giá nhất của đời người chính là lòng khoan dung. Tha thứ cho người khác thể hiện tâm hồn của một người có tu dưỡng". Tha thứ không thể thay đổi quá khứ nhưng có thể thay đổi tương lai. Khoan dung không phải là hèn yếu mà là sức mạnh tinh thần. Khi chưa học được cách khoan dung với những người không đồng ý với mình, chúng ta sẽ khó thành công hay hạnh phúc. Ngày nay, giá trị này đang bị xem nhẹ, dẫn đến sự bất ổn trong xã hội. Mahatma Gandhi đã cảnh báo rằng, không khoan dung là một hình thức bạo lực, cản trở tinh thần dân chủ. Bạo lực hiện diện khắp nơi, từ thể chất đến tinh thần, từ ngôn ngữ đến hành động. Sự thiếu khoan dung đang phá vỡ tính thiện lành của người Việt, đặc biệt là giới trẻ. Người nổi tiếng thường bị chỉ trích gay gắt khi họ mắc lỗi, không được cho cơ hội sửa chữa, dẫn đến tác động tiêu cực lên cả cộng đồng. Những người cố chấp, thù dai, nhỏ nhen, ích kỷ cần phải thay đổi cách sống. Chúng ta chỉ có một lần để sống, hãy giữ lòng lương thiện, khoan dung để cuộc sống thanh thản, đáng sống hơn.

Câu 4: Em hãy đọc các tình huống sau để trả lời câu hỏi: 

a. D luôn cảm thấy day dứt vì đã mắc lỗi với ông nội. Bây giờ, ông đã mất, D càng cảm thấy ân hận vì không còn cơ hội để nhận lỗi với ông nữa. 

Nếu là bạn của D, em sẽ khuyên D điều gì?

b. Do không tìm hiểu kỹ, Q nói vói thầy giáo rằng P làm hỏng thiết bị của phòng thí nghiệm. Bị phê bình oan, P giận và nói sẽ không bao giờ chơi với Q nữa. Cuối năm học, Q cùng gia đình chuyển tới nơi khác. Trước khi đi, Q nhắn tin muốn gặp để chào và xin lỗi P. Khi ấy, P vẫn còn giận Q nên băn khoăn không biết có nên gặp Q không. 

Theo em, P nên làm gì? 

c. K rủ T tham gia một nhóm bạn. Trong nhóm đó có một số người hay bình luận khiếm nhã về trang phục, hình dáng và đời tư của người khác. 

Đáp án chuẩn:

a. Khuyên D sớm buông bỏ nỗi niềm trong lòng

b. P nên tới gặp Q để giải quyết mọi hiểu lầm, sẵn sàng mở rộng vòng tay để tha thứ cho Q 

c. T nên trao đổi với K về tình hình của nhóm bạn đó, bộc lộ quan điểm, suy nghĩ của bản thân về những người bạn đó

Câu 5: Em hãy nêu một số tình huống thường gặp trong cuộc sống đòi hỏi lòng khoan dung và đưa ra cách ứng xử theo bảng gợi ý sau: 

Đáp án chuẩn:

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy thiết kế một sản phẩm (bức tranh, thông điệp, tiểu phẩm, đoạn thơ,…) về vai trò của lòng khoan dung trong cuộc sống và chia sẻ ý nghĩa của sản phẩm đó. 

Đáp án chuẩn:

Mỗi con người được tự lựa chọn cho mình cách sống, cách cư xử. Không một ai là hoàn hảo, nhưng khi ta biết cố gắng hoàn thiện bản thân chúng ta sẽ đạt được những thành quả xứng đáng với công sức bỏ ra.

Câu 2: Em hãy viết một bức thư gửi tới người mà em cảm thấy ân hận khi đã từng cư xử thiếu khoan dung với họ. 

Đáp án chuẩn: 

HS tự trình bày