BÀI 1. SỐNG CÓ LÍ TƯỞNG

MỞ ĐẦU

Em hãy chỉ ra những ca từ thể hiện ước muốn của nhân vật trong lời bài hát sau và cho biết ý nghĩa của những ước muốn đó

“Nếu là chim tôi sẽ là loài bồ câu trắng

Nếu là hoa tôi sẽ là một đoá hướng dương

Nếu là mây tôi sẽ là một vầng mây ấm

Là người tôi sẽ chết cho quê hương”

(“Tự nguyện”, nhạc và lời: Trương Quốc Khánh)

Đáp án chuẩn:

Điệp cấu trúc “Nếu là…” 

Bồ câu trắng là hình ảnh biểu trưng cho khát vọng hoà bình, tình hữu nghị và tinh thần đoàn kết. Đoá hướng dương là loài hoa luôn hướng về phía mặt trời, nhằm chỉ những con người hướng đến những lý tưởng sống cao đẹp, những gì đẹp đẽ nhất trong cuộc sống. 

1. KHÁI NIỆM, Ý NGHĨA CỦA VIỆC SỐNG LÍ TƯỞNG

Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi:

Câu hỏi thông tin 1:

a. Em hãy nêu mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thông tin trên.

b. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện mong muốn trên như thế nào? Ý nghĩa mong muốn đó với dân tộc Việt Nam?

Đáp án chuẩn:

a. Làm cho đất nước ta được hoàn toàn độc lập, nhân dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành

b. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phải gắng sức làm, như một người lính vâng mệnh lệnh của quốc dân ra trước mặt trận. Điều đó đã thể hiện tinh thần yêu nước quật cường, vì nước vì dân, không quản ngại khó khăn, nêu cao tinh thần vì dân quên mình, vì nhân dân phục vụ của Người. 

Câu hỏi thông tin 2:

a. Em hãy chỉ ra mục đích sống của bác sĩ Đặng Thùy Trâm và đồng đội.

b. Chi tiết nào trong những dòng nhật kí trên thể hiện suy nghĩ và hành động để đạt được mục đích đó?

c. Em hãy cho biết thế nào là sống có lí tưởng và ý nghĩa của sống có lí tưởng.

Đáp án chuẩn:

a. Chiến đấu cho Tổ quốc “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, chiến đấu vì ngày mai của dân tộc, dâng trọn cuộc đời cho Tổ quốc

b.“chớ được cúi đầu trước giông tố”, “bằng nghị lực, niềm tin ở …lao”, “ngẩng cao đầu mà sống”, “hi sinh còn dễ dàng hơn ăn một bát cơm”, “bền gan chiến đấu”, “con sống, chiến đấu và nghĩ rằng …tộc”, “tự hào vì đã …cho Tổ quốc” 

c. Là suy nghĩ và định hướng hành động của mỗi người, đó là đích đến của con người muốn đến và được bắt đầu từ nhận thức, quan điểm sống và những hành động mang tính tích cực là điểm cuối cùng

2. LÝ TƯỞNG SỐNG CỦA THANH NIÊN VIỆT NAM NGÀY NAY

Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi:

a. Dựa vào các thông tin trên, em hãy xác định nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam và những thanh niên cần phải làm để thực hiện nhiệm vụ đó.

b. Theo em, học sinh cần làm gì để thực hiện nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam ngày nay?

Đáp án chuẩn:

a. Xung phong đến những nơi khó khăn gian khổ nhất, nơi nào người khác làm ít kết quả, thanh niên phải xung phong đến làm cho tốt, luôn rèn luyện đạo đức cách mạng. 

b. Cần tích cực học tập, chăm chỉ rèn luyện bản thân, lối sống, xây dựng hành vi, phát triển nhân cách, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, sử dụng tiếng nói của bản thân, của một đoàn viên trong đội ngũ Đoàn Thanh niên để tuyên truyền lối sống tích cực, sinh hoạt Đoàn, góp phần xây dựng đội ngũ Đoàn viên ưu tú. 

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với quan điểm nào dưới đây? Vì sao?

a. Tất cả những người sống có mục đích đều là những người sống có lí tưởng.

b. Người sống có lý tưởng là người luôn suy nghĩ và hành động để thực hiện mục tiêu chung của dân tộc

c. Những ai tích cực làm giàu đều là người sống có lý tưởng.

d. Ở mỗi thời đại khác nhau, con người có lý tưởng sống khác nhau.

e. Người sống có lý tưởng là người có nhiều ước mơ, hoài bão.

g. Đối với học sinh, tích cực học tập để mai sau lập nghiệp, góp phần xây dựng quê hương, đất nước chính là sống có lý tưởng

Đáp án chuẩn:

a.c.e – không đồng tình

b.d.g – đồng tình

Câu 2: Từ quan điểm dưới đây, em hãy viết bài thuyết trình về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng:

Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng kiên định thì không có cuộc sống.(Lev Nikolayevich Tolsoy)

Đáp án chuẩn:

Lý tưởng sống là động lực quan trọng giúp con người xác định hướng đi và thực hiện ước mơ của mình.Mỗi người đều có những mong muốn riêng. Lý tưởng sống sẽ động viên chúng ta vượt qua khó khăn và đạt được mục tiêu của mình. Nó giúp con người sống tích cực, khám phá bản thân và trải qua cuộc sống hạnh phúc ý nghĩa.Việc xác định lý tưởng sống rõ ràng sẽ góp phần tạo ra một xã hội phát triển. Những người không có lý tưởng thường cảm thấy mông lung và tiêu cực.Để thành công, mỗi người cần định lý tưởng sống cho bản thân và theo đuổi nó đến cùng mục tiêu của mình.

Câu 3: Em hãy nhận xét về việc làm của thanh niên trong các bức ảnh dưới đây và nêu ý nghĩa của những việc làm đó.

Đáp án chuẩn:

Hình 1: Phát động và tổ chức cuộc thi “Hành trình thanh niên khởi nghiệp” 

Hình  2: Thanh niên xây dựng và bảo vệ Tổ quốc 

Hình 3: Thanh niên Việt Nam trồng cây, tham gia tình nguyện, bảo vệ môi trường 

Hình 4: Tích cực ứng dụng STEAM, STEM, trải nghiệm hoạt động giáo dục tích cực, đồng hành cùng học sinh Việt Nam trong sự nghiệp giáo dục 

Câu 4: Em hãy kể về một tấm gương thanh niên Việt Nam tiêu biểu trong hoạt động học tập/ nghiên cứu khoa học/ khởi nghiệp/ thiện nguyện… và rút ra bài học cho bản thân.

Đáp án chuẩn:

Nguyễn Phương Thảo (SN 2000, tấm gương thanh niên Việt Nam tiêu biểu trong lĩnh vực học tập): Huy chương vàng Olympic sinh học quốc tế 2018, xếp thứ nhất toàn cuộc thi; chứng nhận Huy chương vàng Olympic sinh học quốc tế 2018 của Hội đồng IBO, Huy chương bạc Olympic sinh học quốc tế 2017…

Câu 5: Dựa vào nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam, em hãy xác định nhiệm vụ mà bản thân phải thực hiện trong học tập và cuộc sống, từ đó xây dựng kế hoạch để thực hiện những nhiệm vụ đó.

Đáp án chuẩn:

Em cần tích cực rèn luyện đạo đức, tác phong như người Đoàn viên Thanh niên tiêu biểu, hăng hái tham gia các hoạt động tình nguyện, tuyên truyền nề nếp sống tích cực, đẩy lùi và bài trừ những thói hư tật xấu, hành vi làm xấu đi hình ảnh người thanh niên Việt Nam tích cực, xây dựng lý tưởng sống cao đẹp, góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. 

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy thiết kế một thông điệp về lí tưởng sống và trang trí ở góc học tập làm mục tiêu phân đấu của em

Đáp án chuẩn:

HS tự suy nghĩ

Câu 2: Em hãy thực hiện kế hoạch rèn luyện theo lí tưởng và chia sẻ với các bạn về kết quả mà em đã đạt được, những điều chưa đạt được theo kế hoạch và phương hướng phấn đấu của em.

Đáp án chuẩn:

1. Ngôi trường cấp 3 em muốn theo học: 

2. Điểm mạnh của bản thân: 

3. Điểm yếu của bản thân: 

4. Phương hướng khắc phục điểm yếu: 

5. Kế hoạch học tập, rèn luyện cụ thể: