BÀI 2. BẢO TỒN DI SẢN VĂN HÓA

1. Di sản văn hóa là gì?

Câu hỏi: Em hãy quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy cho biết tên của di sản gắn với từng hình ảnh trên và những đặc điểm chung của các hình ảnh đó.

b) Theo em, di sản văn hoá là gì?

Đáp án chuẩn:

a)

1. Chùa Một Cột

2. Phố cổ Hội An

3. Thánh địa Mỹ Sơn

4. Đờn ca tài tử Nam Bộ

5. Trang phục dân tộc Tày

6. Bài Chòi Hội An

=> Đây đều là những thành tựu kiến trúc, văn hóa có ý nghĩa lịch sử

b) Những sản phẩm vật chất và tinh thần có giá trị lịch sử, văn hóa

2. Phân loại di sản văn hóa

Câu 1: Em hãy đọc các sự kiện dưới đây (trang 10 mục 2 sgk) và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy chỉ ra sự khác biệt giữa các di sản văn hoá trong các sự kiện trên.

b) Theo em, di sản văn hoá có thể được chia thành những loại nào? Em hãy chia sẻ hiểu biết của em về các loại di sản văn hoá đó.

Đáp án chuẩn:

a) Quần thể di tích Cố đô Huế và Mỹ Sơn là di sản văn hóa kiến trúc. Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, Đờn ca tài tử Nam Bộ, hát Xoan - Phú Thọ là di sản tinh thần.

b) Di sản văn hóa vật thể là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa. Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân.

Câu 2: Em hãy đọc thông tin (trang 11 mục 2 sgk) và trả lời câu hỏi:

Dựa vào thông tin trên, em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết di sản văn hoá nào là: Di tích lịch sử; Danh lam thắng cảnh; Di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia; Di sản văn hoá phi vật thể. Giải thích vì sao.

Đáp án chuẩn:

Bức ảnh 1: Văn Miếu - Quốc Tử Giám: Di tích lịch sử 

Bức ảnh 2: Trống đồng: Di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.

Bức ảnh 3: Vịnh Hạ Long: Danh lam thắng cảnh 

Bức ảnh 4: Lễ hội Cồng chiêng Tây Nguyên: Di sản văn hóa phi vật thể.

3. Ý nghĩa của di sản văn hóa đối với con người và xã hội

Câu 1: Em hãy đọc thông tin (trang 12 mục 3 sgk) và trả lời câu hỏi:

a) Theo em, thông tin trên đã cho thấy di sản văn hoá có ý nghĩa như thế nào đổi với con người và xã hội?

b) Em hãy chia sẻ thêm những hiểu biết của mình về ý nghĩa của di sản văn hoá. 

Đáp án chuẩn:

a) Giáo dục lịch sử, vun đắp truyền thống tốt đẹp của dân tộc

b) Là tài sản, niềm tự hào của dân tộc, thể hiện lịch sử, bản sắc dân tộc 

4. Quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân đối với việc bảo vệ di sản văn hóa

Câu 1: Em hãy đọc thông tin, quan sát hình ảnh (trang 12, 13 mục 4 sgk) và trả lời câu hỏi:

a) Căn cứ vào những quy định của pháp luật trong thông tin, em hãy nhận xét việc làm, hành động của các tổ chức, cá nhân trong các hình ảnh trên.

b) Trước những hành vi vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hoá, em cần thể hiện thái độ và hành động như thế nào? 

Đáp án chuẩn:

a) 

Hình ảnh 1: Bảo vệ và giữ gìn di tích lịch sử.

Hình ảnh 2: Gìn giữ, lan tỏa giá trị của các di sản văn hóa 

Hình ảnh 3: Phá hoại và gây ảnh hưởng xấu đến di tích lịch sử, di sản văn hóa.

Hình ảnh 4: Ô nhiễm môi trường, hủy hoại cảnh quan của di sản văn hóa.

Hình ảnh 5: Phá hoại di tích lịch sử

b) Phê phán, lên án, tìm cách ngăn chặn 

LUYỆN TẬP

Câu 1: Theo em, những giá trị văn hoá nào dưới đây đã được công nhận là di sản văn hoá?

A. Nhã nhạc cung đình Huế (Thừa Thiên Huế).

B. Hội Gióng đền Phù Đổng và đền Sóc (Hà Nội).

C. Công trình thuỷ điện Yaly (Gia Lai).

D. Khu di tích văn hoá Óc Eo (An Giang).

E. Bãi biển Mỹ Khê (Đà Nẵng). 

Đáp án chuẩn:

A, B, D

Câu 2: Cho các di sản: Khu du lịch Tràng An (Ninh Bình), Nhã nhạc cung đình Huế, Bàu Trắng (Bình Thuận), Lễ hội đua thuyền đình Bình Thuỷ (An Giang), Địa đạo Củ Chi (Thành phố Hồ Chí Minh), Động Phong Nha (Quảng Bình), Hoàng Thành Thăng Long (Hà Nội), Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang), Truyện Kiều (Nguyễn Du); Nghề gốm Thanh Hà (Quảng Nam); Lễ cấp sắc của người Dao Tiền (Phú Thọ); Lễ hội Ada Koonh (Mừng lúa mới) của người Pa Kô.

Em hãy phân loại các di sản theo bảng gợi ý dưới đây:

Đáp án chuẩn:

Di tích lịch sử, văn hóa: Địa đạo Củ Chi (Thành phố Hồ Chí Minh), Hoàng Thành Thăng Long (Hà Nội)

Danh lam thắng cảnh: Khu du lịch Tràng An (Ninh Bình), Bàu Trắng (Bình Thuận), Động Phong Nha (Quảng Bình)

Di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia: Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang)

Di sản văn hóa phi vật thể: Nhã nhạc cung đình Huế, Lễ hội đua thuyền đình Bình Thuỷ (An Giang), Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Truyện Kiều (Nguyễn Du), Nghề gốm Thanh Hà (Quảng Nam), Lễ cấp sắc của người Dao Tiền (Phú Thọ), Lễ hội Ada Koonh (Mừng lúa mới) của người Pa Kô

Câu 3: Ở Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào, trên nhiều công trình bị du khách viết, vẽ,... gây mất mĩ quan.

Trên một số cây cột hàng trăm năm tuổi ở đình Tân Trào, một số người đã khắc tên, địa chỉ hoặc các hình trái tim, hoa lá,... Thậm chí có người để lại cả địa chỉ, số điện thoại, tài khoản mạng xã hội,... Không chỉ ở trên những công trình, vật dụng tại khu di tích, ngay cả các thân cây, tảng đá và một số bia trong khu di tích cũng bị viết, vẽ gây mất mỹ quan.

a) Em đồng ý hay không đồng ý với những việc làm trên? Vì sao?

b) Nếu gặp những người đang viết, vẽ như vậy, em có thể nói gì với họ?

Đáp án chuẩn:

a) Không đồng ý. Vì đó là hành vi phá hoại, xâm hại đến các di tích lịch sử 

b) Khuyên họ nên chụp ảnh, mua quà lưu niệm

Câu 4: Giả sử trong quá trình đào móng xây nhà, bố em phát hiện có cổ vật không rõ nguồn gốc từ đâu. Em sẽ khuyên bố làm gì? Vì sao? 

Đáp án chuẩn:

Mang cổ vật đó giao nộp cho cơ quan nhà nước 

Câu 5: Em hãy kể tên một số di sản văn hoá ở địa phương. Em đã làm gì để góp phần giữ gìn, bảo tồn và phát huy những di sản văn hoá đó?

Đáp án chuẩn:

- Gò Đống Đa, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Chùa Một Cột

- Tham gia các buổi dọn dẹp vệ sinh, chăm hoa, tỉa cây ở khu di tích

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm tranh ảnh, tư liệu có nội dung về các di sản văn hoá thế giới ở Việt Nam để xây dựng thành tập san trưng bày tại lớp.

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Em hãy cùng bạn xây dựng kế hoạch chăm sóc di tích, danh lam thắng cảnh ở địa phương và thực hiện theo kế hoạch đã xây dựng.

Đáp án chuẩn:

- Tuyên truyền bảo vệ và phát triển di tích văn hóa.

- Giới thiệu di sản đến bạn bè khắp nơi.