Slide bài giảng Ngữ văn 6 Cánh diều bài 3: Trong lòng mẹ

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN. TRONG LÒNG MẸ

CHUẨN BỊ

Câu 1: Khi đọc hồi kí các em cần chú ý:

- Tác giả viết về ai, về sự việc gì? Viết như thế nhằm mục đích gì?

- Những yếu tố nào của văn bản cho biết tính xác thực của điều được kể?

- Cảm xúc thái độ của người kể chuyện đối với sự viếc và các nhân vật trong đó như thế nào?

Đọc trước đoạn trích Trong lòng mẹ tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyên Hồng và hồi kí những ngày thơ ấu

Bài soạn rút gọn:

- Tác giả viết về cậu bé Hồng về cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cô và giây phút em gặp lại mẹ. Nhằm mục đích: thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, những rung động mãnh liệt của một tâm hồn trẻ thơ nhạy cảm và vạch trần hiện thức xã hội phong kiến cổ hủ với những thói nhỏ nhen độc ác của đám thị dân tiểu tư sản.

- Việc lựa chọn ngôi kể thứ nhất chứ không phải thứ ba khiến cho câu chuyện xác thực hơn do góc nhìn đặt ở những suy nghĩ tình cảm của nhân vật chính

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Phần 1 cho biết hoàn cảnh của nhân vật "tôi" như thế nào?

Bài soạn rút gọn:

Hồng là kết quả của một cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Cha mất sớm. Người mẹ vì cùng túng quá phải tha hương cầu thực. Chú phải sống xa mẹ, sống cùng họ hàng ở bên nội. 

Câu 2: Phản ứng của nhân vật:" tôi" trước lời kể của người cô như thế nào?

Bài soạn rút gọn:

- Toan muốn trả lời là có khi bà cô hỏi:" Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mợ mày không?". 

- Cười đáp lại người cô là không muốn vào vì cuối năm kiểu gì mẹ cũng về

Câu 3: Phần 3 kể về việc gì? Đây có phải là nội dung chính của văn bản không? Có liên quan gì đến nhan đề văn bản?

Bài soạn rút gọn:

Phần 3 kể về cuộc gặp mặt của mẹ con Hồng sau bao ngày xa cách. Đây là nội dung chính của văn bản và có liên quan đến nhan đề: “Trong lòng mẹ”

Câu 4: Tìm các từ ngữ tả hành động và cảm xúc của nhân vật tôi khi gặp lại mẹ?

Bài soạn rút gọn:

- " Chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống giống mẹ", " tôi liền đuổi theo gọi bối rối:" Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!

- Sợ rằng chỉ là nhầm lẫn:" Và cái lầm đó không những làm tôi thẹn.....sa mạc"

- " Tôi đuổi kịp"," thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại"

- “ Oà lên khóc rồi cứ thể nức nở”

Câu 5: Người mẹ hiện lên trong cái nhìn của:" tôi" như thế nào?

Bài soạn rút gọn:

- không còm cõi xơ xác quá như lời cô tôi nhắc lại lời người họ nôi của tôi nói"

- " gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn màng làm nổi bật màu hông của hai gò má"

- quần áo thơm tho, khuôn miệng xinh xắn nhai trầu

Câu 6: Tranh minh họa gợi cho em suy nghĩ gì về tình mẫu tử?

Bài soạn rút gọn:

Từ hình ảnh minh họa ta nhận thấy tình cảm mẫu tử thật thiêng liêng không gì có thể sánh được. Tình yêu thương con của những người mẹ là rộng lớn mênh mông vô cùng. Yêu thương con, mẹ có thể làm tất cả vì con, hy sinh để dành những điều tốt nhất cho con.

Câu 7: Tình mẫu tử thể hiện như thế nào qua hành động, cảm xúc của " tôi"?

Bài soạn rút gọn:

Qua hành động và cảm xúc của nhân vật tôi ta nhận ra được tình mẫu tử thiêng liêng, tình yêu dành cho mẹ vẫn dạt dào, mãnh liệt. Chính tình yêu thương mẹ khiến cậu có những suy nghĩ mạnh mẽ, dứt khoát, muốn hết lòng bảo vệ mẹ. 

Câu 8: Vì sao" câu nói ấy bị chìm ngay đi"?

Bài soạn rút gọn:

" câu nói ấy bị chìm ngay đi" là do lúc này Hồng đã được gặp mẹ, được ở trong lòng mẹ, được cảm nhận hơi ấm của mẹ. 

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Sự việc chính mà tác giả kể lại ở đoạn trích Trong lòng mẹ là gì? Sự việc ấy được tập trung thể hiện ở phần nào của văn bản?

Bài soạn rút gọn:

- Cuộc đối thoại cay nghiệp giữa Hồng và bà cô về mẹ ( phần 2)

- Giây phút thiêng liêng khi Hồng gặp lại mẹ phần 3

Câu 2: Hình ảnh người mẹ qua lời kể của người cô và trong suy nghĩ, tình cảm của nhân vật “tôi” có gì khác nhau?

Bài soạn rút gọn:

- Qua lời kể của bà cô: mẹ Hồng là nột người đàn bà góa chồng, nợ nần cùng túng, bỏ con bỏ cái đi tha phương cầu thực, đi bán bóng đèn.

- Trong tâm trí Hồng: Mẹ Hồng là một người đáng thương phải chịu đựng mọi dèm pha, dè bỉu, xã hội khinh khi, miệt thị, chồng mất, nhà chồng coi kinh.

Câu 3: Dẫn ra một số câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật “tôi” khi gặp lại mẹ. Từ đó, hãy nêu nhận xét về nhân vật này.

Bài soạn rút gọn:

" Chiều hôm đó, tan buổi học trường xa, tôi chợt thoáng thấy.... Mợ ơi! Mợ ơi!..."

" Nếu người quay lại ấy là người khác.... sa mạc"

Hình ảnh nhân vật chú bé Hồng khiến người đọc xúc động với tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý. Khi “thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo”, chú bé đã vội vã chạy đuổi theo từ đây ta thấy được tâm trạng hồi hộp, niềm khát khao mong được gặp mẹ của Hồng. 

Câu 4: Chỉ ra một số biểu hiện của đặc điểm thể loại hồi kí trong đoạn trích.

Bài soạn rút gọn:

Trong lòng mẹ thuộc hồi kí là một thể của kí dùng để ghi chép lại những sự việc, những quan sát, nhận xét và tâm trạng có thực mà tác giả đã trải qua bởi văn bản là dòng suy nghĩ. 

Câu 5: Viết khoảng 4 - 5 dòng nêu lên tình cảm và suy nghĩ của em sau khi đọc đoạn trích Trong lòng mẹ của nhà văn Nguyên Hồng.

Gợi ý:

Trích đoạn ngắn Trong lòng mẹ, với ngôn từ giản dị, hình ảnh so sánh đặc sắc, giọng văn trữ tình tình cảm, là một minh chứng điển hình cho tình mẫu tử bất diệt. Nguyên Hồng đã mở ra trước mắt chúng ta một thế giới tâm hồn phong phú. Thế giới ấy luôn làm chúng ta ngạc nhiên vì ánh sáng nhân đạo lấp lánh của tình người.