Slide bài giảng lịch sử 7 chân trời bài 18: Nhà hồ và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược minh (1400-1407) (2 tiết)

Tóm lược nội dung

^{BÀI 18. NHÀ HỒ VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN} 

^{CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MINH (1400- 1407)}

1. Nhà Hồ thành lập

Câu 1: Nhà Hồ được thành lập như thế nào?

Trả lời rút gọn:

- Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần bước vào thời kì khủng hoảng, suy yếu, không chăm lo phát triển kinh tế, nạn mất mùa xảy ra liên tiếp, các cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp cả nước.

- Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần, lập ra nhà Hồ, đổi tên nước là Đại Ngu.

2. Cải cách của Hồ Quý Ly

Câu 1: Nêu những nội dung chính trong cải cách của Hồ Quý Ly.

Trả lời rút gọn:

- Về chính trị - hành chính:

+ Thống nhất bộ máy hành chính từ trung ương đến địa phương. Đặt chức An phủ sứ ở các lộ để quản mọi việc trong phủ, châu, huyện.

+ Thông qua thi cử, tuyển chọn người đỗ đạt, bổ nhiệm làm quan.

+ Dời đô về thành An Tôn.

- Về kinh tế - tài chính:

+ Ban hành tiền giấy.

+ Ban hành chính sách hạn nô và hạn điền.

+ Ban hành chính sách thuế mới.

- Về quân sự - quốc phòng:

+ Chỉnh đốn lại quân đội, xây dựng tuyến phòng thủ, xây thành Đa Bang, thành An Tôn,...

+ Chú trọng chế tạo nhiều vũ khí mới: súng thần cơ, cổ lâu thuyền,...

- Về văn hoá - giáo dục:

+ Chấn chỉnh lại Phật giáo, đề cao Nho giáo thực dụng.

Câu 2: Những cải cách của Hồ Quý Ly đã tác động thế nào đến xã hội đương thời? Tham khảo thêm tư liệu 18.4 cho câu trả lời của em.

Trả lời rút gọn:

- Các biện pháp của ông đã loại bỏ bớt những quý tộc bất tài, bổ sung đội ngũ Nho sĩ mới, có thực tài vào bộ máy nhà nước.

- Hạn chế được nạn tập trung ruộng đất 

- Tăng cường sức mạnh quân sự của đất nước.

- Trong lĩnh vực văn hoá - giáo dục có nhiều điểm tiến bộ, mang tính dân tộc rõ nét.

3. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh (1406 - 1407)

Câu 1: Mô tả những nét chính về cuộc kháng chiến của nhà Hồ chống quân xâm lược Minh.

Trả lời rút gọn:

- Tháng 11/1406, lấy cớ "phù Trần, diệt Hồ", hơn 20 vạn quân Minh do Trương Phụ, Mộc Thạnh chỉ huy tiến vào nước ta, nhà Hồ thất bại ở biên giới, lui về Đa Bang cố thủ.

- Tháng 1/1407, nhiều trận chiến ác liệt diễn ra, thành Đa Bang thất thủ, Đông Đô cũng bị chiếm, nhà Hồ rút về cố thủ ở Tây Đô.

- Tháng 6/1407, Hồ Quý Ly và các con bị bắt, cuộc kháng chiến của nhà Hồ hoàn toàn thất bại.

Câu 2: 

- Vì sao cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nhà Hồ bị thất bại nhanh chóng?

- Em có suy nghĩ gì về câu nói của Hồ Nguyên Trừng: "Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo"?

Trả lời rút gọn:

- Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nhà Hồ bị thất bại nhanh chóng vì:

+ Những chính sách của nhà Hồ không được nhân dân ủng hộ.

+ Nhà Hồ không đề ra được đường lối kháng chiến đúng đắn, quá chú trọng xây dựng phòng tuyến quân sự và lực lượng quân đội chính quy.

- Hồ Nguyên Trừng nói: "Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo" cho thấy ông đề cao vai trò quan trọng của lòng dân trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Hoàn thành sơ đồ tư duy theo yêu cầu bên cạnh về những cải cách của Hồ Quý Ly.

Trả lời rút gọn:

Câu 2: Lập niên biểu những sự kiện tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ.

Trả lời rút gọn:

Câu 3: Năm 2011, tổ chức UNESCO đã công nhận một công trình kiến trúc thời nhà Hồ là Di sản văn hoá thế giới. Theo em, đó là công trình nào? Trong vai một hướng dẫn viên du lịch, em hãy viết một bài giới thiệu về công trình đó.

Trả lời rút gọn:

     Thành nhà Hồ là di tích lịch sử được xây dưới triều Trần, đây là một trong những tòa thành lũy bằng đá hiếm hoi còn sót lại trên thế giới và cũng là điểm du lịch rất được yêu thích tại Thanh Hoá.

    Thành khi xưa có tên là thành Tây Đô, được vua Trần Nhân Tông giao cho quyền thần Hồ Quý Ly xây dựng vào năm 1397. Đến năm 1400, Hồ Quý Ly lên ngôi vua, lấy quốc hiệu là Đại Ngu. Thành nhà Hồ chính thức trở thành kinh đô của triều đại mới. Thành nhà Hồ được xây dựng chỉ trong vòng 3 tháng, sau đó được tiếp tục hoàn thiện cho đến năm 1402. Nơi này có địa thế khá hiểm trở với núi non dựng đứng, sông nước bao quanh, vừa có ý nghĩa chiến lược trong phòng thủ quân sự, vừa phát huy được ưu thế giao thông đường thuỷ. Thành gồm có 4 khu chính. Thứ nhất là Thành nội. Thành nội có hình chữ nhật dài 870,5m theo chiều Bắc - Nam và 883,5m chiều Đông - Tây. Bốn cổng thành Nam - Bắc - Tây - Đông gọi là tiền - hậu - tả - hữu. Các cổng của thành nội đều xây kiểu vòm cuốn, đá xếp múi, các phiến đá được xây dựng đặc biệt lớn. Thành nhà Hồ có trình độ kỹ thuật xây vòm đá rất cao. Các phiến đá nặng hàng chục tấn được ráp với nhau một cách tự nhiên, không chất kết dính mà vẫn còn tồn tại sau 600 năm. Thứ hai là hào thành. Hào thành rộng khoảng hơn 90m với phần đáy rộng 52m, sâu hơn 6.5m. Để giữ độ chắc chắn cho Hào thành, người xưa đã dùng đá hộc, đá dăm lót ở phía dưới. Phía trước Hào thành là La thành. La thành hiện tại là tòa thành đất cao 6m, bề mặt rộng 9.2m, mặt ngoài dốc đứng, phía trong thoai thoải, mỗi bậc cao 1.5m, một số vị trí có lát thêm sỏi để gia cố. Toàn bộ La thành xây dựng dựa theo địa hình tự nhiên, tạo nên bức tường thiên nhiên hùng vĩ, có chức năng bảo vệ tòa thành và phòng chống lũ lụt. Cuối cùng là Đàn tế Nam giao. 

     Thành nhà Hồ là điểm du lịch lý tưởng, nơi du khách vừa có thể tận hưởng bầu không khí trong lành, thoáng đãng, yên tĩnh, vừa được tìm hiểu thêm về lịch sử Việt Nam. Ghé thăm nơi này, bạn như được quay ngược thời gian, trở về thời xa xưa, được tận mắt nhìn thấy, chạm tay vào những phiến đá để cảm nhận vẻ đẹp tiềm ẩn và huyền bí của thành nhà Hồ.