Soạn giáo án Khoa học tự nhiên 9 kết nối Bài 18: Tính chất chung của kim loại

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 3 nhóm.

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm, hoàn thành câu hỏi mục Hoạt động trong Phiếu bài tập 1.

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 18.1 SGK trang 88.

- GV yêu cầu HS suy nghĩ, trả lời phần Câu hỏi và bài tập SGK trang 88: Cho biết những ứng dụng của các kim loại vàng, đồng, nhôm, sắt trong hình dựa trên tính chất vật lí nào.

- GV tổ chức cho HS đọc phần Em có biết để mở rộng kiến thức.

- GV nhận xét và chốt kiến thức và yêu cầu HS ghi lại vào vở.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK, thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời câu hỏi.

* Trả lời câu hỏi Hoạt động (Phiếu bài tập 1)

* Trả lời Câu hỏi và bài tập

- Hình 18.1a: Tính dẻo, ánh kim.

- Hình 18.1b: Tính dẫn điện.

- Hình 18.1c: Tính dẫn nhiệt.

- Hình 18.1d: Tính dẻo.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về tính chất vật lí của kim loại.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tính chất vật lí của kim loại

Kim loại có các tính chất vật lí chung như sau:

- Tính dẻo.

- Tính dẫn điện, dẫn nhiệt.

- Ánh kim.

PHIẾU BÀI TẬP 1

TÌM HIỂU VỀ TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA KIM LOẠI

Họ và tên:

Lớp:

Câu 1: Khi uốn các thanh thủy tinh, gỗ, nhôm (aluminium), thép (thành phần chính là sắt), thanh nào có thể bị uốn cong mà không gãy?

….……………………………………………

Câu 2: Khi dùng búa đập vào các vật thể bằng đồng, gỗ, vàng, nhôm, cao su, sứ, vật thể nào bị biến dạng (vỡ vụ, dát mỏng,…)?

….…………………………………………

Câu 3: Khi nhúng thìa nhôm vào cốc nước sôi, tay cầm cán thìa sẽ thấy nóng. Hiện tượng này chứng tỏ tính chất gì của nhôm?

….……………………………………………

Câu 4: Dựa vào các số liệu trong Bảng 11.3 (trang 57), hãy giải thích vì sao dây dẫn điện thường làm bằng đồng và nhôm mà không làm bằng sắt.

….……………………………………

Câu 5: Quan sát bề mặt viên gạch, mảnh nhôm, mảnh đồng, bề mặt nào có vẻ sáng lấp lánh (ánh kim)?

….………………………………………

PHIẾU BÀI TẬP 1

TÌM HIỂU VỀ TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA KIM LOẠI

Họ và tên:

Lớp:

Câu 1: Khi uốn các thanh thủy tinh, gỗ, nhôm (aluminium), thép (thành phần chính là sắt), thanh nào có thể bị uốn cong mà không gãy?

Thanh bị uốn cong không gãy là nhôm, thép.

Câu 2: Khi dùng búa đập vào các vật thể bằng đồng, gỗ, vàng, nhôm, cao su, sứ, vật thể nào bị biến dạng (vỡ vụ, dát mỏng,…)?

- Vật bị vỡ vụn: gỗ, sứ.

- Vật bị dát mỏng: đồng, vàng, nhôm.

Câu 3: Khi nhúng thìa nhôm vào cốc nước sôi, tay cầm cán thìa sẽ thấy nóng. Hiện tượng này chứng tỏ tính chất gì của nhôm?

Nhôm có tính dẫn nhiệt.

Câu 4: Dựa vào các số liệu trong Bảng 11.3 (trang 57), hãy giải thích vì sao dây dẫn điện thường làm bằng đồng và nhôm mà không làm bằng sắt.

Điện trở suất của sắt (12,00.10^-8) lớn hơn điện trở suất của đồng (1,70.10^-8), nhôm (2,80.10^-8) ⇒ Điện trở của sắt lớn hơn điện trở của đồng và nhôm do  ⇒ Khả năng dẫn điện của sắt kém hơn đồng, nhôm.

Câu 5: Quan sát bề mặt viên gạch, mảnh nhôm, mảnh đồng, bề mặt nào có vẻ sáng lấp lánh (ánh kim)?

Mảnh nhôm, mảnh đồng có ánh kim.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tác dụng với phi kim

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 2 nhóm:

+ Nhóm 1: Quan sát video minh họa phản ứng của dây sắt, bột nhôm với khí oxygen.

+ Nhóm 2: Quan sát video minh họa phản ứng của natri (0:23-1:36), dây sắt (0:09-0:22) với khí chlorine.

- GV yêu cầu mỗi nhóm dựa vào thông tin trong video và thông tin trong SGK, thảo luận để hoàn thành câu hỏi trong Phiếu bài tập 2 và câu hỏi phần Câu hỏi và bài tập (trong Phiếu bài tập 2).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát video, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- HS hai nhóm chia sẻ chéo thông tin tìm hiểu được thông qua video, nội dung trong SGK.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có) (Đính kèm bên dưới hoạt động).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về tính chất hóa học của kim loại khi tác dụng với phi kim:

+ Kim loại tác dụng với khí oxygen tạo oxide kim loại.

+ Kim loại tác dụng với phi kim khác tạo muối.

- GV chuyển sang nội dung mới.

II. Tính chất hóa học của kim loại

1. Tác dụng với phi kim

a) Tác dụng với oxygen

- Hầu hết các kim loại (trừ Au,…) phản ứng với khí oxygen tạo thành oxide kim loại.

Ví dụ: 2Zn + O₂  2ZnO

b) Tác dụng với phi kim khác

- Kim loại có thể tác dụng với nhiều phi kim tạo thành muối.

Ví dụ: Mg + S  MgS

Nhiệm vụ 2: Tác dụng với nước

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS quan sát video (0:00-0:12) minh họa phản ứng của natri với nước.

- GV yêu cầu HS suy nghĩ, dự đoán sản phẩm của phản ứng trong video.

- GV cung cấp cho HS kiến thức nâng cao về các kim loại như Zn, Fe, Cu, Ag, Au,… và khả năng phản ứng với nước của chúng.

- GV tổ chức cho HS vận dụng kiến thức thông qua việc trả lời câu hỏi phần Câu hỏi và bài tập SGK trang 90: Biết rằng ở nhiệt độ cao, hơi nước tác dụng với sắt tạo thành Fe₃O₄. Viết phương trình hóa học của phản ứng.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát video, đọc thông tin trong bài để thực hiện từng yêu cầu.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

* Trả lời câu hỏi của GV

Sản phẩm của phản ứng trong video là NaOH và H₂

* Trả lời Câu hỏi và bài tập

- Phương trình phản ứng của sắt với hơi nước ở nhiệt độ cao:

3Fe + 4H₂O  Fe₃O₄ + 4H₂

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về khả năng phản ứng với nước của các kim loại.

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Tác dụng với nước

- Một số kim loại như K, Na, Ca,… (các kim loại hoạt động hóa học mạnh) tác dụng với nước ở nhiệt độ cao thường tạo thành hydroxide và khí hydrogen, phản ứng tỏa ra nhiều nhiệt.

Ví dụ:

2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂

- Những kim loại như Zn, Fe,… tác dụng với hơi nước ở nhiệt độ cao tạo thành oxide và khí hydrogen.

Ví dụ:

Zn + H₂O   ZnO + H₂

- Một số kim loại như Cu, Ag, Au,… không tác dụng với nước, đó là các kim loại hoạt động hóa học yếu.

Nhiệm vụ 3: Tác dụng với dung dịch acid

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

3. Tác dụng với dung dịch acid