Soạn giáo án điện tử sinh học 11 Cánh diều Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng

Nội dung giáo án

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Năng lượng chủ yếu cung cấp cho sinh vật trên Trái Đất bắt nguồn từ đâu và được hấp thụ, chuyển hóa như thế nào?

Năng lượng ánh sáng

Năng lượng hóa học

> năng lượng hóa học trong các chất hữu cơ

> năng lượng hóa học trong các chất hữu cơ

CHỦ ĐỀ 1. TRAO ĐỔI CHẤT VÀ

CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT

BÀI 1. KHÁI QUÁT VỀ TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong sinh giới

Quá trình trao đổi chất, chuyển hóa năng lượng ở cấp tế bào và cơ thể

Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đối với sinh vật

PHẦN I QUÁ TRÌNH TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG SINH GIỚI

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Em hãy đọc thông tin mục I – SGK tr.5, 6 và trả lời câu hỏi: Nêu khái niệm của sinh vật tự dưỡng và sinh vật dị dưỡng.

Sinh vật tự dưỡng

• Khái niệm: là các sinh vật có khả năng tổng hợp chất hữu cơ (đặc trưng là C₆H₁₂O₆) từ các chất vô cơ.
• Phân loại: được chia làm 2 loại:

Quang tự dưỡng

Hóa tự dưỡng

Sinh vật dị dưỡng

• Khái niệm: là các sinh vật chỉ có khả năng tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất hữu cơ có sẵn:
• Phân loại: được chia làm 2 loại:

Sinh vật tiêu thụ

Sinh vật phân giải

THẢO LUẬN NHÓM

Thảo luận nhóm và hoàn thành Phiếu học tập số 1:

Câu hỏi 1: Cho biết vai trò của sinh vật tự dưỡng trong sinh giới.

Các sinh vật tự dưỡng đóng vai trò là sinh vật sản xuất, cung cấp nguyên liệu và năng lượng cho các sinh vật trong sinh giới.

Mặt lá màu xanh của một loại dương xỉ, là một sinh vật quang tự dưỡng

THẢO LUẬN NHÓM

Nhóm 1

Câu hỏi 2: Quan sát hình 1.1 và mô tả quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng trong sinh giới.

Nhóm 2

Câu hỏi 3: Quan sát hình 1.2 và mô tả các giai đoạn của quá trình chuyển hóa năng lượng trong sinh giới

Trả lời câu 2

Năng lượng ánh sáng từ Mặt Trời

Quang hợp

Năng lượng hóa học trong các chất hữu cơ

• Là nguồn năng lượng cho các sinh vật khác
• Sử dụng cho các hoạt động sống của sinh vật.

> Khi sử dụng cho các hoạt động sống, một phần năng lượng được giải phóng dưới dạng nhiệt.

Trả lời câu 3

Ba giai đoạn chuyển hóa năng lượng trong sinh giới

(1) Tổng hợp

Năng lượng ánh sáng được chuyển hóa thành năng lượng hóa học được tích lũy trong các chất hữu cơ thông qua quá trình quang hợp.

(2) Phân giải

Các chất hữu cơ được chuyển hóa thành các chất vô cơ, đồng thời giải phóng năng lượng tích lũy trong ATP nhờ quá trình hô hấp.

(3) Huy động năng lượng

Năng lượng ATP được sử dụng cho các hoạt động sống của sinh vật đồng thời một phần chuyển thành năng lượng nhiệt thải ra môi trường.

PHẦN II QUÁ TRÌNH TRAO ĐỔI CHẤT, CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở CẤP TẾ BÀO VÀ CẤP CƠ THỂ

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Hãy phân tích mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cấp tế bào và cấp cơ thể.

Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cơ thể và tế bào liên hệ mật thiết với nhau thông qua 3 giai đoạn:

• Giữa môi trường ngoài và cơ thể - cơ thể lấy các chất dinh dưỡng và năng lượng từ môi trường và trả lại môi trường chất thải và năng lượng nhiệt.
• Giữa môi trường trong cơ thể và tế bào - tế bào lấy các chất dinh dưỡng và năng lượng, đồng thời trả lại các chất thải và năng lượng nhiệt.
• Trong từng tế bào - diễn ra đồng thời quá trình phân giải và tổng hợp nhằm giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống và tạo nguyên liệu xây dựng tế bào.

THẢO LUẬN NHÓM

Thảo luận nhóm và hoàn thành Phiếu học tập số 2:

PHẦN III VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG ĐỐI VỚI SINH VẬT