Soạn giáo án buổi 2 Ngữ văn 11 KNTT Bài 5 Văn bản 2: Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về văn bản Vĩnh biệt cửu trùng đài, trả lời câu hỏi:

- Trình bày hiểu biết của em về tác giả - tác phẩm?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày các nội dung:

+ Hoàn cảnh sáng tác tác phẩm, thông tin về tác giả

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 3 nhóm.

- GV yêu cầu các nhóm đọc văn bản Vĩnh biệt Cửu trùng đài và trả lời câu hỏi:

+ Những mâu thuẫn của đoạn trích là gì?

+ Bi kịch của Vũ Như Tô là gì?

+ Nhân vật Đan Thiềm có đặc điểm gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ các nhóm (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu các nhóm lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 3: Kết luận theo thể loại

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, tổng kết, rút ra nhân vật, tình huống trong bị kịch Vĩnh biệt Cửu trùng đài.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, rút ra kết luận theo thể loại về văn bản

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại 1 – 2 HS trình bày về nội dung, hình thức văn bản.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

1. Hiểu biết chung về tác phẩm

a. Tác giả

- Tên: Nguyễn Huy Tưởng

- Sinh: 1912 -1960

- Quê quán: Làng Dục Tú, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh nay là Huyện Đông Anh Hà Nội.

- Ông là người thiên hướng khai thác đề tài lịch sử và đóng góp nổi bật 2 thể loại: tiểu thuyết và kịch.

- Tác phẩm chính: Vũ Như Tô (1941);  Bắc Sơn (1946), Những người ở lại (1948), Tiểu thuyết Đêm hội Long Trì (1942), An Tư (1945), Sống mãi với thủ đô (1961), Kí sự Cao – Lạng (1951)….

b. Xuất xứ tác phẩm

- Vũ Như Tô là vở kịch lịch sử năm hồi viết về một sự kiện xảy ra ở Thăng Long khoảng năm 1516 -1517 dưới triều Lê Tương Dực.

- Tác phẩm được viết xong vào mùa hè 1941. Từ vở kịch ba hồi đăng trên tạp chí Tri ân năm 1943- 1944 ông đã sửa thành vở kịch năm hồi.

- Văn bản Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài thuộc hồi thứ 5 của vở kịch.

2. Nhắc lại kiến thức bài học

a. Những mâu thuẫn trong đoạn trích

- Mâu thuẫn giữa phe nổi loạn và phe Lê Tương Dực:

+ Phe nổi loạn: dân chúng, thợ xây….

+ Phe đối lập: Đứng đầu là Trịnh Duy Sản sau là Ngô Hạch, An Hòa Hầu.

- Mâu thuẫn giữa phe Trình Duy Sản với Kim Phượng và các cung nữ

- Mâu thuẫn giữa nhân dân thợ thuyền và Vũ Như Tô

 b. Bi kịch của Vũ Như Tô

- Là kiến trúc sư tài ba sống gắn bó với nhân dân và có khát vọng cao đẹp là điểm tô cho đất nước

- Bị hôn quân Lê Tương Dực bắt xây Cửu Trùng Đài làm nơi ăn chơi hưởng lạc với cung nữ.

- Đan Thiềm thuyết phục Vũ Như Tô xây Cửu Trùng Đài lợi dụng tiền bạc và quyền lực của Lê Tương Dực để xây một tòa lâu đài tô điểm cho đất nước.

- Vũ Như Tô dốc hết tâm huyết tài năng và sức lực để xây dựng Cửu Trùng Đài.

- Nhưng đài càng cao thì lòng người càng oán giận.

- Lợi dụng tình hình đó quân đối nghịch trong triều đình khiêu khích thợ thuyền làm phản.

- Bi kịch của Vũ Như Tô chính là mâu thuẫn giữa khát vọng cao đẹp của ông và thực tế xã hội

- Trong khi đó Vũ Như Tô vẫn chìm đắm trong ảo tưởng của mình ông muốn sống chết cùng Cửu Trùng Đài

- Đây là mâu thuẫn giữa con người xã hội và con người nghệ thuật của Vũ Như Tô.

=>Trong việc xây dựng Cửu Trùng Đài. Vũ Như Tô vừa là người có công lại vừa là người có tội vừa là nạn nhân.

Thông qua bi kịch của Vũ Như Tô tác giải khẳng định mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật.

a.    Nhân vật Đan Thiềm

- Là một con người biết trân trọng cái đẹp, trân trọng người tài.

- Chính tấm lòng trân trọng người tài đã đẩy Đan Thiềm vào bi kịch.

- Cuối cùng Đan Thiềm cũng bị giết chết với khát vọng còn dang dở.

3. Kết luận theo thể loại

a. Nhân vật

- Xây dựng nhân vật vô cùng chân thực

b. Ngôn ngữ

- Sử dụng ngôn ngữ và hành động để khắc họa thành công nhân vật

- Tài dẫn dắt và đẩy xung đột kịch lên cao.