Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Ngữ văn 9 ctst bài 10: Thực hành tiếng Việt trang 128

Câu 1: 

- Sự thay đổi trong lối sống và thói quen sinh hoạt:  Khi lối sống của con người thay đổi, từ vựng cũng cần thích ứng để diễn đạt những khái niệm, hoạt động mới.

Ví dụ: Từ "café" ban đầu chỉ là một loại đồ uống, nhưng hiện nay đã trở thành một không gian giao tiếp, nơi gặp gỡ bạn bè, làm việc. Câu nói "Đi café" giờ không chỉ đơn thuần là uống cafe mà còn mang nghĩa gặp gỡ, trao đổi.

- Ảnh hưởng của công nghệ và truyền thông:Sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông đã tạo ra nhiều khái niệm mới, từ đó làm phong phú thêm từ vựng.

Ví dụ: Từ "mạng" không chỉ có nghĩa là mạng lưới vật lý mà còn được sử dụng để chỉ mạng xã hội (như Facebook, Instagram), thể hiện sự kết nối giữa con người trong thời đại số.

- Giao lưu văn hóa quốc tế: Sự giao lưu văn hóa với các nước khác đã dẫn đến việc vay mượn và chuyển nghĩa từ vựng.

Ví dụ: Từ "internet" được vay mượn từ tiếng Anh và đã trở thành một phần không thể thiếu trong từ vựng tiếng Việt, chỉ một khái niệm hoàn toàn mới về mạng lưới thông tin toàn cầu.

- Sự phát triển của nghệ thuật và văn học: Các tác phẩm văn học, âm nhạc và nghệ thuật có thể tạo ra những nghĩa mới cho từ vựng thông qua cách sử dụng sáng tạo.

Ví dụ: Từ "nhạc" không chỉ đơn thuần chỉ âm thanh mà còn mang ý nghĩa về cảm xúc, tâm trạng trong các tác phẩm nghệ thuật. Câu "Âm nhạc là ngôn ngữ của tâm hồn" thể hiện sự chuyển nghĩa sâu sắc của từ này.

- Thay đổi trong nhận thức và tư duy xã hội: Khi xã hội thay đổi, nhận thức của con người về các vấn đề như giới tính, môi trường, và quyền con người cũng thay đổi, từ đó ảnh hưởng đến từ vựng.

Ví dụ: Từ "nữ" không chỉ chỉ đến giới tính mà còn được dùng để chỉ những người phụ nữ mạnh mẽ, độc lập trong xã hội hiện đại. Câu "Cô ấy là một người nữ lãnh đạo xuất sắc" thể hiện sự tôn vinh vai trò của phụ nữ trong xã hội.

- Tác động của các phương tiện truyền thông đại chúng: truyền thông xã hội, truyền hình, và báo chí thường xuyên tạo ra và phổ biến những từ ngữ mới hoặc những nghĩa mới cho từ đã có.

Ví dụ: Từ "hot" trong tiếng Anh được sử dụng để chỉ những thứ đang được quan tâm, yêu thích. Trong tiếng Việt, từ này đã được chuyển nghĩa thành "hót" để chỉ một sự kiện, một sản phẩm hoặc một người đang thu hút sự chú ý.

Câu 2: 

- Từ nhiều nghĩa có tác dụng giúp tăng tính đa dạng cho vốn từ vựng trong tiếng Việt.

- Trong quá trình sử dụng ngôn ngữ, có thể sử dụng nhiều từ ngữ khác nhau để mô tả một vấn đề, một vật hay một sự việc nào đó.

- Từ nhiều nghĩa được sử dụng để tránh lặp lại một từ được sử dụng nhiều lần trong cùng một đoạn văn bản.

- Giúp người đọc, người nghe có thể hiểu rõ hơn về nội dung của câu chuyện, tác phẩm đó.

- Tuy không phải là một biện pháp tu từ nhưng khi sáng tác văn học, nếu từ nhiều nghĩa được sử dụng hợp lý thì sẽ làm tăng giá trị nghệ thuật cho văn bản.