Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Công dân 9 KNTT bài 10: Quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ nộp thuế

Câu 1:

- Thiếu hụt nguồn thu ngân sách nhà nước

+ Thuế là nguồn thu chính của ngân sách nhà nước, giúp duy trì các dịch vụ công, đầu tư cơ sở hạ tầng và đảm bảo an sinh xã hội. Nếu không có nguồn thu từ thuế, nhà nước sẽ không có đủ tài chính để chi trả cho các lĩnh vực quan trọng như giáo dục, y tế, an ninh quốc phòng, và giao thông công cộng.

+ Thiếu hụt ngân sách sẽ dẫn đến sự đình trệ trong các hoạt động điều hành của chính phủ, làm suy giảm khả năng cung cấp dịch vụ công cho người dân và doanh nghiệp. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn làm giảm hiệu quả kinh doanh khi hạ tầng và dịch vụ xã hội bị suy yếu.

- Suy giảm chất lượng dịch vụ công cộng

+ Giáo dục và y tế là hai lĩnh vực phụ thuộc nhiều vào nguồn thu thuế để duy trì hoạt động. Khi thuế không được thu, ngân sách dành cho giáo dục sẽ giảm sút, dẫn đến việc trường học, cơ sở giáo dục bị thiếu thốn nguồn lực, giáo viên không được trả lương đầy đủ, và cơ sở vật chất xuống cấp.

+ Y tế cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các bệnh viện công thiếu ngân sách để mua sắm trang thiết bị, tuyển dụng bác sĩ và nhân viên y tế. Điều này sẽ làm giảm chất lượng chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng và gia tăng các vấn đề về y tế công cộng.

+ Các dịch vụ an ninh quốc phòng, giao thông và phúc lợi xã hội cũng sẽ bị ảnh hưởng, gây ra những hệ quả tiêu cực cho an ninh quốc gia và đời sống xã hội.

- Suy giảm cơ sở hạ tầng và cản trở phát triển kinh tế

+ Cơ sở hạ tầng như đường xá, cầu cống, hệ thống điện nước, viễn thông là nền tảng của mọi hoạt động kinh tế. Khi ngân sách nhà nước bị giảm do không có thu thuế, sẽ không có đủ tài chính để bảo trì, nâng cấp hoặc xây dựng cơ sở hạ tầng mới.

+ Sự suy giảm chất lượng hạ tầng sẽ khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất và vận tải hàng hóa, làm tăng chi phí vận hành và giảm tính cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp lớn mà còn cản trở các doanh nghiệp nhỏ, làm giảm tốc độ phát triển kinh tế của quốc gia.

- Gia tăng bất bình đẳng xã hội và suy thoái xã hội

+ Thuế đóng vai trò như một công cụ phân phối lại thu nhập trong xã hội, đảm bảo người giàu đóng góp nhiều hơn để hỗ trợ các dịch vụ và phúc lợi cho người nghèo. Nếu không thu thuế, nhà nước sẽ không có đủ nguồn lực để triển khai các chương trình hỗ trợ xã hội, bảo vệ người yếu thế, gây ra sự gia tăng bất bình đẳng xã hội.

+ Mất cân bằng thu nhập và sự phân hoá giàu nghèo sẽ khiến các vấn đề xã hội như đói nghèo, tội phạm, và bạo lực gia tăng. Điều này sẽ tạo ra một xã hội thiếu ổn định, mất trật tự và gây ra những hậu quả dài hạn về an ninh xã hội.

- Cạnh tranh không lành mạnh và phá vỡ trật tự kinh tế

+ Khi doanh nghiệp và cá nhân không nộp thuế, họ sẽ có lợi thế tài chính không công bằng so với những doanh nghiệp khác tuân thủ nghĩa vụ này. Điều này sẽ dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, phá vỡ trật tự kinh tế.

+ Trong một môi trường không có thuế, các doanh nghiệp có thể dễ dàng giảm giá sản phẩm và dịch vụ, gây áp lực lên những doanh nghiệp khác tuân thủ pháp luật. Môi trường kinh doanh sẽ trở nên hỗn loạn và thiếu minh bạch, làm giảm niềm tin của nhà đầu tư và người tiêu dùng vào thị trường.

- Suy yếu lòng tin vào pháp luật và hệ thống quản lý nhà nước

+ Khi cá nhân và doanh nghiệp không nộp thuế mà không bị xử lý, nó sẽ làm suy yếu niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật. Sự bất công và không tuân thủ luật lệ sẽ khuyến khích thêm nhiều người vi phạm pháp luật, gây ra tình trạng lộn xộn và thiếu kiểm soát.

+ Một hệ thống quản lý nhà nước yếu kém sẽ không thể duy trì trật tự xã hội, gây ra sự bất ổn, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của quốc gia. Các quốc gia với hệ thống thuế không ổn định thường phải đối mặt với tình trạng tham nhũng, thiếu minh bạch và quản lý kém.

- Ảnh hưởng đến quan hệ quốc tế và đầu tư nước ngoài

+ Một quốc gia không có hệ thống thuế mạnh mẽ và minh bạch sẽ bị đánh giá là không đáng tin cậy trong mắt các nhà đầu tư quốc tế. Điều này dẫn đến việc giảm sút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế trong nước.

+ Suy giảm đầu tư sẽ dẫn đến thiếu vốn để phát triển kinh tế, công nghệ, và tạo việc làm. Các hiệp định thương mại quốc tế và quan hệ ngoại giao cũng có thể bị ảnh hưởng, khi các quốc gia đối tác nhận thấy môi trường kinh doanh của quốc gia đó không ổn định và không minh bạch.

Câu 2:

Quan điểm cho rằng một cá nhân có quyền tự do kinh doanh và không cần phải nộp thuế là sai lầm. Việc này thể hiện sự hiểu lầm về mối quan hệ giữa quyền lợi và nghĩa vụ trong kinh doanh. Dưới đây là các phân tích chỉ ra những sai lầm trong quan điểm này:

- Quyền tự do kinh doanh không phải là quyền tuyệt đối

+ Quyền tự do kinh doanh được pháp luật bảo vệ và cho phép mọi người tự do lựa chọn ngành nghề, quy mô, và phương thức kinh doanh. Tuy nhiên, quyền này không phải là tuyệt đối, mà đi kèm với các giới hạn và nghĩa vụ theo pháp luật. Cụ thể, mọi cá nhân và tổ chức khi kinh doanh phải tuân thủ các quy định của nhà nước về đăng ký kinh doanh, an toàn lao động, bảo vệ môi trường, và đặc biệt là nghĩa vụ nộp thuế.

+ Pháp luật không cho phép cá nhân thực hiện hoạt động kinh doanh mà không tuân thủ các quy định về thuế, bởi điều này vi phạm các nguyên tắc công bằng và trách nhiệm trong xã hội.

- Nộp thuế là nghĩa vụ pháp lý và trách nhiệm với xã hội

+ Khi tham gia vào hoạt động kinh doanh và có thu nhập, cá nhân không chỉ được hưởng lợi từ môi trường kinh doanh, cơ sở hạ tầng và các dịch vụ công cộng (như đường sá, y tế, giáo dục) mà xã hội và nhà nước cung cấp. Thuế là nguồn thu chính của nhà nước để duy trì các dịch vụ và đầu tư vào sự phát triển của xã hội.

+ Việc nộp thuế là trách nhiệm pháp lý mà mọi cá nhân và doanh nghiệp phải tuân thủ. Nếu không nộp thuế, cá nhân vi phạm pháp luật và có thể phải đối mặt với các hình thức xử phạt hành chính, truy thu thuế hoặc thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng.

- Mối liên hệ giữa tự do kinh doanh và nghĩa vụ nộp thuế

+ Tự do kinh doanh và nộp thuế luôn đi kèm với nhau, nhằm duy trì sự công bằng và phát triển bền vững cho cả nền kinh tế. Nếu một cá nhân tự do kinh doanh mà không thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, họ sẽ không đóng góp vào việc duy trì các dịch vụ công cộng, từ đó gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội và các đối tượng kinh doanh khác.

+ Nếu nhiều cá nhân và doanh nghiệp cùng trốn thuế, điều này sẽ dẫn đến việc thiếu hụt ngân sách nhà nước, làm suy giảm các dịch vụ công, cơ sở hạ tầng và khiến nền kinh tế rơi vào khủng hoảng. Trong khi đó, những cá nhân và doanh nghiệp nộp thuế đúng quy định sẽ gặp bất công vì phải chịu gánh nặng chi phí, dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh.

- Trách nhiệm với xã hội và cộng đồng

+ Một cá nhân khi tham gia kinh doanh phải hiểu rằng việc nộp thuế không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là trách nhiệm đối với xã hội. Khoản thuế mà cá nhân nộp sẽ được sử dụng để đầu tư vào các lĩnh vực như y tế, giáo dục, giao thông và an ninh, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh.

+ Việc từ chối nộp thuế không chỉ làm ảnh hưởng đến hoạt động của nhà nước mà còn thể hiện thái độ thiếu trách nhiệm đối với cộng đồng, nơi mà cá nhân đó đang hoạt động kinh doanh.

- Hệ quả pháp lý khi không nộp thuế

+ Nếu một cá nhân không nộp thuế theo quy định, họ có thể bị xử phạt hành chính, truy thu số tiền thuế chưa nộp kèm theo lãi phạt do chậm nộp. Trong các trường hợp nghiêm trọng, khi số tiền trốn thuế lớn hoặc cá nhân vi phạm nhiều lần, hành vi này có thể bị xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

+ Các hình thức xử phạt này là để đảm bảo rằng mọi cá nhân và doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ công bằng và tuân thủ pháp luật.