GIẢI TIẾNG VIỆT 5 KẾT NỐI TUẦN 1: THẾ GIỚI TUỔI THƠ

Câu hỏi tự luận mức độ thông hiểu tiếng Việt 5 kết nối bài 13: Từ đa nghĩa

II. KẾT NỐI (05 CÂU)

Câu 1: Em hãy tìm nghĩa gốc, nghĩa chuyển trong đoạn văn dưới đây?

Trên bầu trời, chiếc máy bay đã cất cánh, những cánh chim nối nhau chao lượn. Phía xa xa, trên ngọn đồi, cánh chong chóng xoay tít theo chiều gió.

(Trích “Chiều hè” – Hồng Mai)

Câu 2: Em hãy giải thích nghĩa của từ in đậm dưới đây? Cho biết chúng là nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?

a) Bộ phim này được phát sóng truyền hình.

b) Sóng điện thoại hơi yếu.

c) Mặt hồ lăn tăn gợn sóng.

d) Con sóng vỗ vào bãi cát.

Câu 3: Đọc các câu văn sau và cho biết từ in đậm trong mỗi câu được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển:

a) Những buổi chiều mùa hè, ở chân đê lúc nào cũng rộn ràng và náo nhiệt tiếng cười nói của những bạn nhỏ chăn trâu.

b) Bánh xe oto bị thủng nên tài xế phải gọi cứu hộ đến giúp.

c) Những chiếc lá bàng cuối cùng đều đã rụng hết cả rồi, chỉ còn lại cành cây trơ trọi, run rẩy trong gió lạnh.

d) Mũi dao rất nhọn và nguy hiểm, nên cần chú ý khi sử dụng.

e) Những ngọn gió mùa hè thổi lướt qua cánh đồng, mang theo hương lúa thơm ngọt.

Câu 4: Từ in đậm nào sau đây được dùng với nghĩa chuyển?

Huy là tay vợt giỏi nhất của Câu lạc bộ cầu lông.
Đường chân trời bị mây mù che mất, khiến mặt biển trông như đang nối liền với bầu trời.
Chú hề có cái mũi đỏ chót, trông thật là ngộ nghĩnh.
Bụng trống tròn, to mà rỗng ở bên trong, nên khi vỗ vào trống kêu rất to.

Câu 5: Từ “quả” nào trong đoạn văn sau được dùng theo nghĩa gốc, từ nào được dùng theo nghĩa chuyển?

(1) Ngôi nhà của Lam nằm trên một quả đồi. (2) Sau ngọn đồi, bố Lam còn trồng một cây hồng sai trĩu quả, chín đỏ mọng, gọi biết bao nhiêu là chim muông bay đến. (3) Mỗi buổi chiều, Lam và anh trai hay chơi đá cầu dưới gốc cây hồng, hai anh em đá quả cầu bay vút lên cao trông rất thích mắt.

(Theo Mai Thùy)

II. KẾT NỐI (05 CÂU)

Câu 1

Nghĩa gốc từ “cánh”: chỉ bộ phận của con chim.

Nghĩa chuyển từ “cánh”: chỉ bộ phận của máy bay, chóng chóng.

Câu 2:

Từ “sóng” trong câu a, b có nghĩa là: dao động của đường truyền trong môi trường.

=> Nghĩa chuyển.

Từ “sóng” trong câu c, d có nghĩa là: hiện tượng mặt nước dao động, dâng lên hạ xuống trông như đang di chuyển, chủ yếu do gió gây nên.

=> Nghĩa gốc.

Câu 3:

a) Chân đê - nghĩa chuyển (so sánh phần đê gần sát mặt đất như phần chân của một người).

b) Bánh xe - nghĩa gốc (bộ phận tròn của xe giúp xe di chuyển, đây là nghĩa cơ bản của từ "bánh").

c) Cành cây - nghĩa gốc (phần chính của cây mọc ra từ thân cây).

d) Mũi dao - nghĩa chuyển (phần nhọn ở đầu dao, không phải mũi của con người nhưng được gọi là "mũi" do tương tự về hình dạng).

e) Ngọn gió - nghĩa chuyển (gọi phần đầu hoặc luồng của gió là "ngọn" giống như phần ngọn của một cây).

Câu 4:

Từ in đậm được dùng với nghĩa chuyển là “tay” trong câu: “Huy là tay vợt giỏi nhất của Câu lạc bộ cầu lông.”

Trong ngữ cảnh này, “tay” không chỉ đơn thuần là bộ phận cơ thể người mà được dùng để chỉ một người chơi cầu lông giỏi, nên đây là nghĩa chuyển. Các từ “chân trời,” “mũi” và “bụng” trong các câu còn lại đều được dùng với nghĩa gốc đều chỉ một bộ phận trên cơ thể người hoặc sự vật.

Câu 5:

Nghĩa gốc: câu (2).

Nghĩa chuyển: câu (1) và (3).

Xem toàn bộ: Câu hỏi tự luận tiếng Việt 5 kết nối bài 13: Từ đa nghĩa