I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

- Tên: Bùi Mạnh Nhị

- Năm sinh: 1955

- Quê quán: Xã Thành Lợi, Huyện Vụ Bản, Nam Định.

- Vị trí: Là Nhà giáo Ưu tú; Từng được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất.

2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Trích Phân tích tác phẩm văn học dân gian trong nhà trường (2012).

- Thể loại: Nghị luận văn học.

- Phương thức biểu đạt: Nghị luận.

3. Đọc - chú thích

4. Bố cục: 4 phần

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Nêu vấn đề: Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước

- Khái quát về chủ đề đánh giặc cứu nước: Là chủ đề lớn, cơ bản, xuyên suốt lịch sử văn học Việt Nam, văn học dân gian.

- Nêu quan điểm: Thánh Gióng thể hiện tập trung chủ đề, là tác phẩm hay nhất cho chủ đề.

→ Đi từ khái quát đến cụ thể.

2.  Chứng minh vấn đề:

a. Gióng ra đời kì lạ

- Mẹ Gióng mang thai kì lạ, nêu ra những sự ra đời kì lạ khác như Gióng trong truyện cổ dân gian.

→ Ý nghĩa: Khiến nhân vật trở nên phi thường; thể hiện sự yêu mến, tôn kính với nhân vật; đặt niềm tin vào những chiến công kì lạ.

b. Gióng lớn lên kì lạ

+ 3 năm không nói, lần cất tiếng nói đầu tiên là tiếng nói yêu nước, cứu nước.

→ Tiếng nói của lòng yêu nước

+ Gióng lớn nhanh, lớn bằng thức ăn, thức mặc của nhân dân.

→ Gióng tiêu biểu cho sức mạnh toàn dân.

c. Gióng vươn vai ra trận đánh giặc

- Sự vươn vai liên quan đến mô típ truyền thống: người anh hùng phải khổng lồ về hình thể, sức mạnh, chiến công. 

→ Tượng đài bất hủ về sự trưởng thành, hùng khí, tinh thần trước thế nước lâm nguy.

- Quang cảnh ra trận hùng vĩ, hoành tráng. 

→ Tất cả sức mạnh, ý chí cộng đồng, thành tựu lao động, văn hóa được bộc lộ trong cuộc đối đầu giặc.

d. Gióng bay lên trời và dấu xưa còn lại

- Gióng ba về trời là sự ra đi phi thường. 

→ Sự trân trọng, yêu mến, muốn bất tử hóa nhân vật. Đây là phần thưởng cao nhất trao tặng người anh hùng.

=> Nhận xét: Tác giả không kể lại các sự kiện mà chủ yếu tóm tắt và đi sâu vào vấn đề lòng yêu nước. 

=> có sự thống nhất từ chủ đề đến các dẫn chứng, lí lẽ.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung – Ý nghĩa:

Qua văn bản, tác giả đã chứng minh rằng Thánh Gióng là một tác phẩm thành công, tiêu biểu viết về lòng yêu nước của dân tộc.

2. Nghệ thuật

- VB nghị luận, nghệ thuật lập luận sắc bén.