A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I. Mục đích và yêu cầu cơ bản của bản tin

Bản tin là một thể loại văn bản báo chí nhằm đưa tin kịp thời, chính xác những sự kiện có ý nghĩa trong đời sống xã hội.

• Bản tin có nhiều loại: tin vắn, tin thường, tin tường thuật , tin tổng hợp
• Tin vắn là loại tin không có nhan đề, dung lượng ngắn. Các loại bản tin khác đều có nhan đề nhưng nội dung và cách viết khác nhau. Tin thường thông báo ngắn gọn  nhưng tương đối đầy đủ về một sự kiện, là loại tin chiếm tỉ lệ cao nhất trong lĩnh vực báo chí. Tin tường thuật là loại tin phản ánh từ đầu đến cuối sự kiện  một cách chi tiết, cụ thể. TIn tổng hợp nhằm mục đích thông tin tổng hợp nhiều sự kiện xung quanh về hiện tượng nào đó có vấn đề đáng quan tâm.

Đọc bản tin sau và trả lời câu hỏi nêu ở dưới:

Đội tuyển ô- lim- pích toán Việt Nam xếp thứ tư toàn đoàn

Trong cuộc thi Ô - lim - pích Toán quốc tế lần thứ 45 diễn ra tại thủ đô A- ten, Hi Lạp, từ ngày 14 đến 16 tháng 7, đổi tuyển Việt Nam xếp thứ tư toàn đoàn (đạt 196 điểm). Cả sáu thành viên đội tuyển Việt Nam đều đoạt huy chương: bốn huy chương Vàng, hai huy chương Bạc. Đoàn Trung Quốc xếp thứ nhất (đạt 220 điểm, sáu huy chương Vàng). Cuộc thi Ô -lim -pích Toán lần này có hơn 500 thí sinh của 85 nước tham gia.

1. Bản tin trên thông báo gì? Tin đó có ý nghĩa như thế nào đối với nghành giáo dục nói chung và học sinh Việt Nam nói riêng? 

Bản tin này thông báo kết quả kì thi Ô-lim-líc Toán quốc tế của đoàn học sinh Việt Nam. Kết quả dự thi đứng thứ tư toàn đoàn nhằm khẳng định trình độ của học sinh Việt Nam và thành quả bồi dưỡng nhân tài toán học của nước ta.

2. Vì sao bản tin mang tính chất thời sự (ở thời điểm công bố) 

  Bản tin mang tính thời sự nóng hổi vì sự việc xảy ra sau ba ngày đã được đưa tin, thể hiện tính cập nhật thông tin nhanh chóng.

3. Có cần đưa vào tin trên những chi tiết: đoàn đi về bằng phương tiện gì, ai làm trưởng đoàn, ...không?

  Không cần đưa những tin như: đoàn đi về bằng phương tiện gì, ai làm trưởng đoàn, các thí sinh đã mang về được những quà lưu niệm gì, … Vì các thông tin nêu trên là không cần thiết với dạng bản tin này, chúng không phục vụ gì cho yêu cầu thông báo sự việc chủ yếu là thông báo kết quả của đội tuyển Toán Việt Nam đi thi Ô-lim-pích quốc tế.

4. Việc đưa tin cụ thể, chính xác thời gia địa điểm và kết quả đạt được của đội tuyển Toán Việt Nam có tác dụng gì? Vì sao?

 Việc đưa tin cụ thể, chính xác có tác dụng đảm bảo tính chính xác của văn phong báo chí nói chung, của bản tin nói riêng làm cho người đọc hoàn toàn tin tưởng vào những tin tức được thông báo.

5. Theo anh (chị) yêu cầu cơ bản của một bản tin là gì?

 Yêu cầu cơ bản của một bản tin là: phải đảm bảo tính thời sự (đưa tin kịp thời, nhanh chóng), tin phải có ý nghĩa xã hội, nội dung thông tin phải chân thực, chính xác.

II. Cách viết bản tin

1. Khai thác và lựa chọn bản tin

đọc lại bản tin ở mục I và cho biết:

Có phải mọi sự kiện đều có thể là nguồn tin của bản tin không? Để được lựa chọn đưa tin, sự kiện đó phải như thế nào?

Trước khi viết cần khai thác, lựa chọn sự kiện có tính ý nghĩa, cụ thể, chính xác để có được những bản tin có giá trị (có tính thời sự và có ý nghĩa xã hội).

 Khi đã lựa chọn được sự kiện (thông tin) để đưa vào bản tin, thì sự kiện đó phải có đầy đủ các nội dung (yêu cầu) sau đây:

- Việc gì đã xảy ra (nội dung sự kiện).

- Việc xảy ra ở đâu (không gian, địa điểm).

- Việc xảy ra khi nào (thời gian cụ thể)

- Ai làm việc đó (con người).

- Việc xảy ra như thế nào (diễn biến, tính chất của sự kiện).

- Kết quả ra sao (Kết cục của diễn biến, sự kiện).

Hãy phân tích làm ró những nội dung sau trong bản tin

Việc gì đã xảy ra? Đoàn Việt Nam đứng thứ tư toàn đoàn 

Việc xảy ra ở đâu?  kỳ thi Ô- lim -pích Toán quốc tế lần thứ 45.Tại A- ten, Hi Lạp

Xảy ra khi nào? ngày 14 đến 16 tháng 7 năm 2004

Ai làm việc đó ? đội tuyển Việt Nam

Kết quả? đạt 196 điểm, sáu huy chương: bốn huy chương Vàng, hai huy chương Bạc

2. Viết bản tin 

Để hình dung cách viết bản tin, anh (chị) hãy đọc hai bản tin sau và thực hiện những yêu cầu ở bên dưới

THỰC HIỆN HƠN 22 NGHÌN CHUYẾN BAY AN TOÀN

Đến ngày 17 tháng 7, Tổng công ti Hàng không Việt Nam tiếp tục bám sát thị trường hàng không để điều chỉnh kế hoạch khai thác bay đạt hiệu quả. Tổng doanh thu đạt 7690 tỉ dồng, toàn ngành đã thực hiện hơn 22 nghìn chuyến bay an toàn, vận chuyển 2 triệu 322 nghìn lượt khách, tăng 29% so với cùng kì năm ngoái (khách trong nước tăng 20%, quốc tế tăng 42%), vận chuyển hơn 45 nghìn 143 tấn hàng hóa, bưu kiện, tăng 21.5% so với cùng kì.

Ngành áp dụng phụ thu nguyên liệu với đường bay quốc tế, giảm giá đặc biệt trên các tuyến bau trong nước, liên doanh chia chỗ với Air France, khai thác đường bay mới nối dài chặng bay từ Hà Nội - Thành phố Hồ Chí Minh - Mát-xcơ-va (Nga) tới Phrăng- phuốc (CHLB Đức). Tổng công ti đã xúc tiến triển khai mô hình công ti mẹ - công ti con và tiến hàng cổ phần hóa một số đơn vị thành viên, xúc tiến việc thuê hai máy bay B.777 và mua 10 máy bay A.320, A.321.

(Báo Nhân dân, ngày 19-7-2004)

BÁN KẾT CÚP BÓNG ĐÁ QUỐC GIA NAM MĨ BRA-XIN - U-RU-GOAY

Cú đánh đầu dũng mãnh của Mác-xen-lô Sô-xa ở phút thứ 25 đã đưa đội tuyển U-ru-goay vượt lên dẫn trước 1 - 0, tuy nhiên đội tuyển Bra-xin không tỏ ra vội vã: Họ san bằng tỉ số ở phút đầu tiên của hiệp hai với bàn thắng của A-đri-a-nô từ một đợt phản công nhanh. Trận đấu tiếp tục diễn ra cân bằng, không đội nào ghi thêm được bàn thắng. Trong loạt sút luân lưu 11m, thủ môn đội tuyển Bra-xin, Ha-li-ô Xê-đa đã cản được cú sút của Xan-chét trong khi các đồng đội không phạm sai lầm nào. Thắng 5-3 ở những cú sút luân lưu, đội Bra-xin sẽ tiếp đội Ác-hen-ti-na trong trận chung kết.

(Báo Nhân dân, ngày 23-7-2004)

Trả lời:

• Trước khi viết bản tin, cân khai thác, lựa chọn sự kiện có ý nghĩa cụ thể, chính xác.
• Tiêu đề và phần mở đầu của bản tin thường nêu trực tiếp, chứa đựng những thông tin khái quát quan trọng nhất. Phần sau có thể chi tiết hóa, giải thích nguyên nhân hoặc kết quả, tường thuật chi tiết sự kiện.