Soạn giáo án Hóa học 11 chân trời sáng tạo bài 17: Phenol

Soạn chi tiết đầy đủ giáo án Hóa học 11 bài 17: Phenol - sách chân trời sáng tạo. Giáo án soạn chuẩn theo Công văn 5512 để các thầy cô tham khảo lên kế hoạch bài dạy tốt. Tài liệu có file tải về và chỉnh sửa được. Hi vọng, mẫu giáo án này mang đến sự hữu ích và tham khảo cần thiết. Mời thầy cô tham khảo

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 17: PHENOL

MỤC TIÊU
Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

Trình bày được khái niệm về phenol, tên gọi, công thức cấu tạo một số phenol đơn giản, đặc điểm cấu tạo và hình dạng phân tử của phenol.
Nêu được tính chất vật lí (trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, độ tan trong nước) của phenol.
Trình bày được tính chất hoá học cơ bản của phenol: phản ứng thế H ở nhóm OH (tính acid:thông qua phản ứng với sodium hydroxide, sodium carbonate), phản ứng thế ở vòng thơm (tác dụng với nước bromine, với HNO₃, đặc trong H₂SO₄đặc).
Thực hiện được (hoặc quan sát video, qua mô tả) thí nghiệm của phenol với sodium hydroxide, sodium carbonate, với nước bromine, với HNO₃đặc trong H₂SO₄ đặc; mô tả hiện tượng thí nghiệm, giải thích được tính chất hoá học của phenol.
Trình bày được ứng dụng của phenol và điều chế phenol (từ cumene và từ nhựa than đá).

Năng lực

Năng lực chung:

Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về khái niệm phenol, tìm hiểu tính chất và ứng dụng của phenol trong đời sống và sản xuất.
Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về đặc điểm cấu tạo, tính chất vật lí, tính chất hóa học của phenol; Hoạt động nhóm và cặp đôi một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và trình bày báo cáo; tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm, liên hệ thực tiễn nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học và cuộc sống.

Năng lực hóa học:

Nhận thức hoá học:
- Nêu được khái niệm về phenol, tên gọi, công thức cấu tạo một số phenol đơn giản, đặc điểm cấu tạo và hình dạng phân tử của phenol.
- Nêu được tính chất vật lí và tính chất hoá học cơ bản của phenol.
Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ Hoá học:
- Thực hiện được (hoặc quan sát video, qua mô tả) thí nghiệm của phenol với sodium hydroxide, sodium carbonate, với nước bromine, với HNO₃đặc trong H₂SO₄ đặc;
- Quan sát và mô tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích được tính chất hoá học của phenol.
Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng được những kiến thức trong bài học để trình bày được ứng dụng của phenol và điều chế phenol (từ cumene và từ nhựa than đá.

Phẩm chất

Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cần thận, trung thực và thực hiện an toàn trong quá trình làm thực nghiệm.
Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập hoá học

THIẾT BỊ DẠY HỌC
Đối với giáo viên

SGK, SGV, SBT.
Tranh ảnh, video thí nghiệm liên quan đến bài học (nếu cần).
Dụng cụ hóa chất để thực hiện các thí nghiệm trong SGK.

Đối với học sinh

SGK, SBT.
Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
Nội dung: GV đưa ra vấn đề khởi động, HS quan sát video, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Sản phẩm học tập: HS trả lời được câu hỏi theo ý kiến cá nhân.
Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV cung cấp video tư liệu về “Những lợi ích của chè xanh đối với sức khỏe (https://youtu.be/mxwTdhHgYCs 8:14 - 9:32). Yêu cầu HS đọc nhanh và thực hiện trò chơi “Trí nhớ siêu phàm”

Luật chơi: Lớp chia làm 4 nhóm, các nhóm quan sát video. Sau đó có 60 giây để liệt kê ra những lợi ích của chè xanh. Nhóm nào liệt kê được nhiều lợi ích nhất, chính xác nhất sẽ được cộng 01 điểm vào kết quả thi đua của nhóm.

GV dẫn dắt vào bài mới.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe, quan sát video, nhóm thảo luận để đưa ra được nhiều đáp án nhất.

- Ghi đáp án vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện nhóm HS đưa ra các câu trả lời.

Bước 4: Kết luận, nhận định

Đáp án: Lợi ích của chè xanh

Thanh nhiệt, giải khát, giải độc

Tác dụng tốt giúp ổn định huyết áp

Tác dụng giảm nguy cơ ung thư

Chữa bệnh da liễu ngoài da, mẩn ngứa

Dạng cholesterol và hỗ trợ giảm cân

Ngăn ngừa các bệnh về tim mạch

Tác dụng tăng cường trí nhớ

Bảo vệ gan giúp gan khỏe mạnh

Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

Tăng cường hệ miễn dịch

Giảm nguy cơ hen suyễn

Chống oxy hóa làm giảm quá trình lão hóa, làm đẹp da

Giảm buồn ngủ, giúp tinh thần sảng khoái

Chống sâu răng, bảo vệ răng lợi khỏe mạnh

Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, chữa cảm cúm

Giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ bệnh viêm khớp dạng thấp

Tác dụng làm đẹp với bột trà xanh

Công dụng chữa bệnh lỵ

- GV ghi nhận câu trả lời của HS, khen thưởng nhóm có nhiều đáp án đúng nhất, dẫn dắt HS vào bài học: “Trong lá chè xanh có thành phần EGCG là tên viết tắt từ của EpiGalloCatechin Gallate hay còn gọi với tên khác là Polyphenol, có khả năng chống oxy hóa mạnh và là vi chất cần thiết cho cơ thể giúp ngăn ngừa được nhiều bệnh nguy hiểm cho cơ thể. Phenol là gì? Phenol có cấu tạo, tính chất và ứng dụng trong những lĩnh vực nào? Để có câu trả lời cho các câu hỏi trên chúng ta cùng tìm hiểu bài học - Bài 17: Phenol.”

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
KHÁI NIỆM VÀ CẤU TRÚC

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm phenol

Mục tiêu: Nêu được khái niệm phenol
Nội dung: GV hướng dẫn HS, HS lắng nghe, đọc SGK, trả lời CH thảo luận 1 trang 108.
Sản phẩm học tập:

Khái niệm phenol
Câu trả lời cho CH thảo luận 1 trang 108.

Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, trả lời CH thảo luận thảo luận 1 trang 108.

1. Quan sát các hợp chất phenol, cho biết đặc điểm của nhóm OH giống và khác nhóm OH trong phân tử alcohol như thế nào?

- GV hướng dẫn HS rút ra kiến thức trọng tâm

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ trả lời CH thảo luận thảo luận 1

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trả lời CH thảo luận thảo luận 1

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết về khái niệm của phenol

1. KHÁI NIỆM VÀ CẤU TRÚC

* Tìm hiểu các khái niệm của phenol

Trả lời CH thảo luận 1

1. Giống nhau: có nhóm - OH gắn trực tiếp với nguyên tử C trong phân tử

Khác nhau:

Alcohol: Nhóm - OH không gắn trực tiếp vào vòng benzene

Phenol: Nhóm - OH gắn trực tiếp vào vòng benzene

Kết luận:

Phenol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có chứa nhóm -OH liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon của vòng benzene.

Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo và hình dạng phân tử phenol

Mục tiêu: Nêu được đặc điểm cấu tạo và hình dạng phân tử phenol
Nội dung: GV hướng dẫn HS, HS lắng nghe, đọc SGK, trả lời CH thảo luận 2

trang 108.

Sản phẩm học tập:

Đặc điểm cấu tạo và hình dạng phân tử phenol
Câu trả lời cho CH thảo luận 2 trang 108.

Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, trả lời CH thảo luận thảo luận 2 trang 108.

2. Quan sát công thức cấu tạo của phenol, cho biết các vị trí giàu mật độ electron trong vòng benzene. Nhóm phenyl hút electron, làm ảnh hưởng như thế nào đến liên kết O - H?

- GV hướng dẫn HS rút ra kiến thức trọng tâm

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ trả lời CH thảo luận thảo luận 2

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trả lời CH thảo luận thảo luận 2

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết về cấu trúc của phenol

1. KHÁI NIỆM VÀ CẤU TRÚC

* Tìm hiểu các khái niệm của phenol

* Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo và hình dạng phân tử phenol

Trả lời CH thảo luận 2

Cặp electron trên nguyên tử O bị dịch chuyển một phần vào trong vòng benzene

→ tăng mật độ e của vòng benzen (nhiều nhất ở các vị trí ortho và para) đồng thời làm giảm mật độ electron trên nguyên tử O

Nhóm phenyl hút electron và liên kết - OH phân cực mạnh về phía nguyên tử H → tăng độ linh động của nguyên tử H

Độ linh động của H mạnh hơn nguyên tử H của nhóm OH trong alcohol .

Kết luận:

Phenol có nhóm phenyl hút electron, làm mật độ electron trên nguyên tử O giảm ⇒ liên kết –O-H phân cực mạnh, đồng thời làm tăng mật độ electron trong vòng benzene, nhiều nhất ở ortho, para.

TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Hoạt động 3: Tìm hiểu tính chất vật lí Phenol

Mục tiêu: Nêu được tính chất vật lí (trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, độ tan trong nước) của phenol.
Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, quan sát bảng 17.1 và hình 17.2, thảo luận nhóm, trả lời CH thảo luận 3 SGK trang 110
Sản phẩm học tập:

Tính chất vật lí của Phenol
Câu trả lời cho CH thảo luận 3 SGK trang 110.

Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- yêu cầu HS hoạt động nhóm đọc thông tin SGK và trả lời CH thảo luận 3 SGK trang 110.

3. Đọc thông tin trong bảng 17.1 và hình 17.2, so sánh nhiệt độ nóng chảy của phenol và các chất còn lại. Giải thích.

- Yêu cầu HS tóm tắt tính chất vật lí của phenol

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ trả lời CH thảo luận 3 SGK trang 110.

- Tóm tắt tính chất vật lí của phenol

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trả lời CH thảo luận 3 SGK trang 110.

- 1 - 2 HS trình bày tính chất vật lí của phenol

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết về tính chất vật lí của phenol

2. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

* Tìm hiểu tính chất vật lí phenol

Trả lời CH thảo luận 3

Do phân tử phenol có liên kết hydrogen liên phân tử nên khả năng kết tinh tốt hơn các chất không tạo liên kết hydrogen → nhiệt độ nóng chảy của phenol cao nhất trong ba chất.

Benzene có cấu trúc vòng đối xứng bền vững → nhiệt độ nóng chảy cao hơn các chất cùng dãy đồng đẳng (không có tính đối xứng trong cấu trúc)

⇒ Nhiệt độ nóng chảy của toluene < benzene < phenol

Kết luận:

- Ở điều kiện thường: phenol là chất rắn, không màu.

- Dễ chảy rữa, để lâu trong không khí bị oxi hóa chậm và hóa màu hồng.

- Độc, gây bỏng da.

- Ít tan trong nước lạnh, tan vô hạn trong nước ở 66^oC và tan tốt trong ethanol.

- Các phenol có nhiệt độ nóng chảy nhiệt độ sôi cao hơn các hydrocarbon thơm có khối lượng phân tử tương đương.

TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

3.1. Phản ứng thế nguyên tử hydrogen của nhóm - OH: Tính acid

Hoạt động 4: Tìm hiểu tính acid của phenol

Mục tiêu:

Trình bày được phản ứng thế H ở nhóm OH (tính acid:thông qua phản ứng với sodium hydroxide, sodium carbonate).
Thực hiện được (hoặc quan sát video, qua mô tả) thí nghiệm của phenol với sodium hydroxide, sodium carbonate.
Mô tả hiện tượng thí nghiệm, giải thích được tính acid của phenol.

Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, làm thí nghiệm, thảo luận CH thảo luận 4 - 6 SGK trang 110, 111.
Sản phẩm học tập:

Kết quả thí nghiệm 1, 2.
Tính acid của phenol
Câu trả lời cho CH thảo luận 4 - 6 SGK trang 110, 111.

Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm (4 - 6 HS) yêu cầu nghiên cứu SGK, thực hiện thí nghiệm 1, 2

Thí nghiệm 1: Phenol phản ứng với dung dịch NaOH

(https://youtu.be/K_XMy4GH1jE 0:00 - 0:56)

Thí nghiệm 2: Phenol phản ứng với dung dịch Na₂CO₃

- GV phát cho các nhóm dụng cụ và hóa chất: Ống hút nhỏ giọt, ống nghiệm, giá đỡ găng tay, kính bảo hộ, phenol (dạng rắn, dạng huyền phù với nước), dung dịch NaOH 1M, dung dịch Na₂CO₃ 1M, nước cất

- GV hướng dẫn HS cách tiến hành theo SGK

- Thảo luận nhóm trả lời CH thảo luận 4 - 6 SGK trang 110, 111.

4. So sánh khả năng phản ứng của phenol với ethanol khi tác dụng với NaOH

5. Tiến hành thí nghiệm 1, quan sát khả năng hòa tan của phenol trong nước. Nêu hiện tượng và giải thích kết quả thí nghiệm.

6. Tiến hành thí nghiệm 2, nêu hiện tượng thí nghiệm quan sát được.

- GV hướng dẫn HS rút ra kiến thức trọng tâm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu SGK và thực hiện thí nghiệm (hoặc quan sát video)

- HS suy nghĩ trả lời CH thảo luận 4 - 6 SGK trang 110, 111.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS báo cáo kết quả thí nghiệm, trả lời các câu hỏi thảo luận 4 - 6 SGK trang 110, 111.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, tổng kết về tính acid của phenol

GV bổ sung CH thảo luận 4:

Có thể dựa vào hằng số phân li acid của ethanol (K_a = 10^-16) và của nước (K_a = 10^-14) để giải thích ethanol không phản ứng với NaOH.

Tính acid của ethanol yếu hơn nước nên không phản ứng với NaOH để tạo thành H₂O.

3. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

3.1. Phản ứng thế nguyên tử hydrogen của nhóm - OH: Tính acid

* Tìm hiểu tính acid của phenol

Trả lời CH thảo luận 4 -6

Phenol phản ứng với dung dịch NaOH, ethanol không phản ứng với dung dịch NaOH.

⇒ Phenol có tính acid mạnh hơn ethanol

Hiện tượng: Phenol không tan trong nước lạnh nên hình thành 2 lớp

Phenol tan trong dung dịch NaOH dung dịch trở nên đồng nhất và trong suốt.

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

Giải thích: muối Sodium phenolate tan tốt trong nước, tạo thành dung dịch đồng nhất

6. Phenol tác dụng với Na₂CO₃ tạo dung dịch trong suốt.

Kết luận:

Phenol có tính acid yếu, Dung dịch phenol không làm quỳ tím đổi màu.

Giải thích: Do nhóm phenyl hút e làm tăng sự phân cực của liên kết O – H dẫn đến tính acid của phenol.

3.2. Phản ứng thế nguyên tử hydrogen của vòng benzene

Hoạt động 5: Tìm hiểu phản ứng thế nguyên tử hydrogen của vòng benzene

Mục tiêu:

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II

Xem đầy đủ các khác trong bộ: => Giáo án Hóa học 11 chân trời sáng tạo

Hệ thống có đầy đủ: Giáo án word đồng bộ giáo án Powerpoint các môn học. Đầy đủ các bộ sách: Kết nối tri thức, chân trời sáng tạo, cánh diều. Và giáo án có đủ cả năm. Các tài liệu khác như đề thi, dạy thêm, phiếu học tập, trắc nghiệm cũng có sẵn. Và rất giúp ích cho việc giảng dạy. Các tài liệu đều sẵn sàng và chuyển tới thầy cô ngay và luôn

Tải giáo án:

THÔNG TIN GIÁO ÁN

Giáo án word: Trình bày mạch lạc, chi tiết, rõ ràng
Giáo án điện tử: Sinh động, hiện đại, đẹp mắt để tạo hứng thú học cho học sinh
Giáo án word và PPT đồng bộ, thống nhất với nhau