BÀI 16. ĐẤT NƯỚC ĐỔI MỚI

MỞ ĐẦU

Quan sát hình 1 và kể tên các đồ vật trong hình 

Giải rút gọn:

Không gian phòng khách với ảnh Bác Hồ được treo ở vị trí trang trọng nhất và những huân, huy chương kháng chiến cùng với khẩu hiệu "Không có gì quý hơn độc lập tự do"; bên dưới là chiếc tủ ly được bày biện ti vi, lọ hoa, đài cát sét, đồng hồ...; bên cạnh là bộ ghế băng dài để tiếp khách, trên bàn có bộ ấm tích chè xanh.

1. VIỆT NAM THỜI BAO CẤP

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 2, em hãy mô tả hiện vật có trong hình 

• Đọc thông tin và quan sát các hình 3,4, em hãy kể lại một số câu chuyện về thời bao cấp ở Việt Nam 

Giải rút gọn:

a, Hình 2: Quạt con cóc

Thời bao cấp, quạt con cóc là vật dụng được người dân ưa chuộng vì nó nhỏ gọn, tiện lợi, tiết kiệm điện. Gọi là quạt con cóc vì thân quạt gồm 2 mảnh nhựa ốp vào nhau, bọc lấy phần lõi đồng khiến hình dáng quạt trông như con cóc. Quạt con cóc có 3 cánh bằng nhựa, đế bằng sắt uốn chắc chắn

b, Câu chuyện thời bao cấp: Kí ức thời sổ gạo

Thầy giáo Nguyễn Văn Hàng kể lại: vào những năm 1980, ông thêm bát cơm trắng và những thứ như: cây bút, tờ giấy trắng, chiếc lốp xe chưa bị và.... Năm ấy, vợ ông sinh con đầu lòng, tiêu chuẩn gạo hằng tháng được 13 kg/khẩu, nhưng thường chỉ được lĩnh 3 kg. còn lại quy đối lúc thì bột mì, lúc mì sợi vụn, lúc khoai lang.... Cả tiêu chuẩn của ông cũng dành cho vợ. Mấy tháng trời, ông quên mất trên đời còn có món cơm trắng. Còn thịt thì chỉ là thứ ông mơ ước.

Tìm hiểu: Em hãy sưu tầm và mô tả một hiện vật thời bao cấp 

Giải rút gọn:

Chiếc xe đạp Favorit của Tiệp Khắc giá 1.000 đồng ngày trước với đầy đủ biển số, bơm xe, có cả chiếc mũ rơm treo trên ghi đông - một tài sản cực kỳ lớn thời bao cấp

2. VIỆT NAM THỜI KỲ ĐỔI MỚI 

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 5,6,7,8, em hãy: 

• Nêu một số thành tựu về kinh tế - xã hội của Việt Nam trong thời kì đổi mới

• Mô tả hiện vật trong hình 

Giải rút gọn:

a, Thành tựu kinh tế, xã hội

Từ năm 1986, Việt Nam tiến hành công cuộc đổi mới, xóa bỏ chế độ bao cấp. Sau gần 40 năm đổi mới, đất nước đạt được nhiều thành tựu to lớn, Việt Nam trở thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Hàng tiêu dùng đa dạng, phong phú. Đời sống của người dân được cải thiện rõ rệt. Uy tín và vị thế của Việt Nam được nâng cao trên trường quốc tế.

b, Mô tả hiện vật 

Đó là chiếc quạt điện cơ với màu trắng và đã cũ. Chiếc quạt không có thân dài như quạt hiện đại mà chỉ có thân ngắn 

Tìm hiểu: Em hãy mô tả hình ảnh một hiện vật thời kì đổi mới mà em sưu tầm được 

Giải rút gọn:

Đây là hình ảnh chiếc bàn là Liên Xô. 

LUYỆN TẬP

Câu 1: Viết những cụm từ vào ô phù hợp với thời bao cấp hoặc thời kì Đổi mới theo gợi ý dưới đây vào và ghi.

Cụm từ: tem phiếu, siêu thị, số gạo, xuất khẩu gạo, quạt con cóc, xếp hàng.

Giải rút gọn:

Câu 2: Vì sao Việt Nam lại tiến hành đổi mới? Công cuộc đổi mới đã mang lại thành tựu gì về kinh tế - xã hội?

Giải rút gọn:

a, Việt Nam phải tiến hành đổi mới vì vào đầu những năm 1980, cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp của các nước xã hội chủ nghĩa trên thế giới bắt đầu bộc lộ sự lạc hậu. Thực tiễn đó, đặt ra yêu cầu các nước xã hội chủ nghĩa trên thế giới, trong đó, có Việt Nam phải tiến hành cải cách, đổi mới đất nước toàn diện.

b, Những thành tựu 

Về kinh tế 

+   Đổi mới tư duy kinh tế, từ đó đổi mới cơ chế, chính sách về kinh tế để chuyển dần từ nền kinh tế  kế hoạch hóa, tập trung, hành chính, bao cấp sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành  theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa

+ Kinh tế từng bước phát triển, chấm dứt khủng hoảng kinh tế xã hội (1996), trở thành quốc gia có thu nhập trung bình (2008). 

Về văn hoá- xã hội

+   1998, phát triển nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc 

+   Nhận thức về văn hóa, xã hội, con người ngày càng toàn diện, sâu sắc

+   Coi trọng văn hóa trong chính trị, kinh tế 

+   Thực hiện có hiệu quả chính sách xã hội, chính sách dân tộc, tôn giáo

+   Bảo đảm cơ bản an sinh xã hội, quan tâm nâng cao phúc lợi xã hội cho người dân 

+   Đời sống nhân dân được cải thiện

VẬN DỤNG

Lựa chọn và thực hiện một trong hai nhiệm vụ dưới đây:

Câu 1: Sưu tầm và kể lại một câu chuyện về thời bao cấp ở Việt Nam cho mọi người

Giải rút gọn:

Câu chuyện: "Lần ăn" từng bữa

Thành viên Tookies chia sẻ trên diễn đàn quansuvn: Ấn tượng của em về thời ấy chỉ còn chút xíu - rất mờ nhạt vì em sinh 1980. Đến 1986 là bắt đầu đổi mới rồi - lúc đấy, nhà em (thực ra có 2 mẹ con, bố đóng quân xa nhà - một năm về được một hai tuần) mới hết đói. Nhưng em nhớ năm 86 - cũng là năm miền Bắc mất mùa - đói - có cả người chết vì đói tuy không nhiều. Học sinh cấp III ở trường mẹ em dạy có mấy anh chị đói lả - ngất trên lớp học. Lúc đó, em mới 6 tuổi - nhớ lần dậy sớm mang sổ đi ra lương thực đong gạo thay mẹ ốm nằm nhà - được có mấy ký gạo. Về lại bắc bếp lũn cũn nấu cho mẹ. Em vẫn không thể quên cái cảnh vo gạo: cho vào nước, gạo đỏ quạch, nổi lềnh bềnh. Nếu đãi ra hết chắc chẳng còn gì để 2 mẹ con ăn. Cơm nấu lên đỏ lòm, thêm mùi gạo ẩm mốc. Rồi những bữa ăn sắn thay cơm, trường chỗ mẹ em dạy đi xin được ở mấy cái HTX chia cho mỗi nhà được vài chục ký, thế là nhà nhà ngồi bóc, sát để nghiền ra lấy bột, xắt nhỏ để phơi khô - dự trữ ăn dần…

Câu 2: Sưu tầm hình ảnh về một số công trình thể hiện thành tựu thời kì Đổi mới ở địa phương em và chia sẻ với thầy cô và bạn học.

Giải rút gọn:

Sau 1 năm thi công khẩn trương, chợ Đồng Xuân (Hà Nội) đã tiến hành và đi vào hoạt động đầu tháng 2/1991. Chợ cao 3 tầng, với tổng diện tích 28.000m2, là nơi tập trung buôn bán của cư dân Hà Nội.