BÀI 2. THIÊN NHIÊN VIỆT NAM

I - MỤC TIÊU BÀI HỌC

• Trình bày được một số đặc điểm của một trong những thành phần của thiên nhiên Việt Nam (ví dụ: địa hình, khí hậu, sông ngòi, đất, rừng....).
• Kể được tên và xác định được trên lược đồ hoặc bản đồ một số khoáng sản chính.
• Nêu được vai trò của tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển kinh tế.
• Trình bày được một số khó khăn của môi trường thiên nhiên đối với sản xuất và đời sống.
• Đưa ra được một số biện pháp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phòng, chống thiên tai.

II - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

1. Đặc điểm của thiên nhiên Việt Nam

Địa hình và khoáng sản

- Đặc điểm địa hình nước ta:

 + ¾ diện tích đất liền là đồi núi, phần lớn các dãy núi có hướng tây bắc – đông nam và hướng vòng cung.

 + ¼ diện tích đất liền là đồng bằng.

 - Một số khoáng sản ở nước ta: dầu mỏ, than đá, vàng, đồng, sắt,... Dầu mỏ tập trung nhiều ở vùng biển phía Nam, than đá có nhiều ở khu vực miền Bắc,...

Khí hậu 

- Việt Nam có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, nhiệt độ trung bình năm trên cả nước đều lớn hơn 20°C.

 - Tổng lượng mưa lớn, chịu tác động của hai mùa gió chính là gió mùa mùa hạ và gió mùa mùa đông.

 - Khí hậu giữa miền Bắc và miền Nam có sự khác biệt.

Sông ngòi

- Việt Nam có mạng lưới sông ngòi dày đặc.

 - Sông ngòi chảy theo 2 hướng chính là tây bắc – đông nam và vòng cung.

 - Các sông lớn có nhiều nước và phù sa, lượng nước sông thay đổi theo mùa.

Đất 

- Đặc điểm của các loại đất ở nước ta: có 2 nhóm đất chính là phe-ra-lít và phù sa.

Rừng

- Có nhiều kiểu rừng như: rừng kín thường xanh, rừng trên núi đá vôi, rừng ngập mặn,...

 - Rừng chiếm hơn 2/5 diện tích phần đất liền, phân bố chủ yếu ở vùng đồi núi và ven biển, diện tích rừng ở đồng bằng còn ít.

2. Ảnh hưởng của thiên nhiên Việt Nam đến sản xuất và đời sống

- Vai trò của tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển kinh tế:

 + Đối với công nghiệp: cung cấp nguyên liệu như khoáng sản, gỗ,...

 + Đối với nông nghiệp: là cơ sở để phát triển trồng trọt, chăn nuôi,...

 + Đối với giao thông: tạo điều kiện phát triển đa dạng loại hình giao thông.

 + Đối với du lịch: phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng,...

 - Một số khó khăn của môi trường thiên nhiên đối với sản xuất và đời sống:

 + Chịu ảnh hưởng của thiên tai như: bão, lũ lụt, hạn hán,...

 + Địa hình đồi núi nhiều chia cắt, chế độ nước sông thay đổi theo mùa ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất.

3. Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phòng, chống thiên tai

Một số biện pháp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phòng, chống thiên tai là:

 + Khai thác hợp lí, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên

 + Vứt rác đúng nơi quy định, không xả rác bừa bãi

 + Có ý thức tiết kiệm điện, nước trong sinh hoạt hàng ngày

 + Mở các lớp, khoá học giáo dục các kĩ năng phòng, chống thiên tai

 + Tích cực trồng cây xanh, tham gia vào các phong trào bảo vệ môi trường.