I. CON ĐƯỜNG THU NHẬN VÀ TIÊU HÓA THỨC ĂN TRONG ỐNG TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT

• Động vật lấy thức ăn từ môi trường ngoài thông qua hoạt động ăn và uống
• Ăn là hoạt động cần thiết để động vật đưa các chất dinh dưỡng vào cơ thể
• Động vật ăn cỏ: ăn thức vật
• Động vật ăn thịt: ăn các động vật khác
• Động vật ăn tạp: ăn cả thực vật và động vật
• Sự trao đổi các chất dinh dưỡng ở động vật diễn ra qua 3 giai đoạn: ăn, tiêu hóa thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng, thải phân.
• Để cơ thể hấp thụ được thì các chất dinh dưỡng có trong thức ăn như carbohydrate, protein, lipid,… cần phải được biến đổi thành các chất đơn giản.
• Quá trình biến đổi này được thực hiện nhờ hoạt động tiêu hóa trong ống tiêu hóa.
• Mô tả con đường thu nhận và tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa ở người: gồm 3 giai đoạn:
• Giai đoạn 1: Thức ăn được đưa vào miệng và bắt đầu biến đổi trong ống tiêu hóa.
• Giai đoạn 2: Thức ăn được biến đổi để trở thành các chất đơn giản dọc theo ống tiêu hóa (hầu, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già) và được hấp thụ chủ yếu ở ruột non.
• Giai đoạn 3: Các chất cặn bã còn lại được thải ra ngoài dưới dạng phân qua hậu môn.

II. NHU CẦU SỬ DỤNG NƯỚC VÀ CON ĐƯỜNG TRAO ĐỔI NƯỚC Ở ĐỘNG VẬT

• Mỗi loài động vật có nhu cầu sử dụng nước khác nhau phụ thuộc vào tuổi, đặc điểm sinh học, môi trường sống,…
• Đa số động vật và con người lấy nước vào cơ thể chủ yếu qua thức ăn và nước uống.
• Con đường trao đổi nước trong cơ thể động vật (đại diện ở người) là:
• Nước được hấp thụ trực tiếp ở các bộ phận của ống tiêu hóa vào mạch máu.
• Nước được vận chuyển tới các tế bào và các cơ quan để tham gia quá trình trao đổi chất.
• Nước và các chất thải được đào thải ra khỏi cơ thể chủ yếu qua nước tiểu và mồ hôi.
• Nước tiểu được tạo ra nhờ quá trình lọc máu ở thận, sau đó được ống dẫn nước tiểu đưa xuống bàng quang và thải ra ngoài qua ống đái

III. TÌM HIỂU SỰ VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT Ở ĐỘNG VẬT

• Nguyên liệu và sản phẩm của quá trình trao đổi chất ở tế bào là:
• Nguyên liệu: oxygen được lấy từ phổi và chất dinh dưỡng do các cơ quan tiêu hóa cung cấp
• Sản phẩm: Các sản phẩm thải (trong đó có CO2) được máu vận chuyển đến phổi và cơ quan bài tiết để thải ra ngoài.
• hệ tuần hoàn thực hiện sự vận chuyển các chất trong cơ thể động vật
• Mô tả con đường vận chuyển các chất ở động vật và người: Ở cơ thể người, các chất được vận chuyển chủ yếu nhờ hai vòng tuần hoàn:
• Trong vòng tuần hoàn nhỏ: máu đỏ thấm nghèo O2 được tim bơm vào động mạch phổi lên phổi, tại đây máu nhận O2 và thải CO2 nên chuyển sang màu đỏ tươi, theo tính mạch phổi trở về tim.
• Trong vòng tuần hoàn lớn: máu đỏ tươi giàu O2 được tim bơm vào động mạch đi nuôi cơ thể. Tại mao mạch của các cơ quan, máu cung cấp O2 cho các tế bào, cơ quan. Máu nhận CO2 từ các tế bào, cơ quan trở thành máu đỏ thẫm và được vận chuyện theo tĩnh mạch về tim.

IV. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT VÀO THỰC TIỄN

1. Những nguy cơ khi thiếu hoặc thừa dinh dưỡng

• Nếu thiếu hụt một chất dinh dưỡng nào đó => cơ thể không thể hoạt động bình thường.
• Nếu hấp thụ quá nhiều chất dinh dưỡng => hậu quả không tốt.

2. Vệ sinh ăn uống

• Các tác nhân gây hại cho cơ quan trong ống tiêu hóa và cơ thể:
• Vi khuẩn, nấm trong thức ăn bị ôi thiu.
• Giun, sán sống kí sinh trong ruột có thể gây tắc ống mật, tắc ruột và sử dụng một phần chất dinh dưỡng của cơ thể.
• Hoạt động tiêu hóa và hấp thụ kém hiệu quả là do: ăn uống không đúng cách
• Ăn vội vàng, nhai không kĩ, ăn không đúng giờ
• Khẩu phần ăn không hợp lí