BÀI 1. DÂN TỘC, GIA TĂNG DÂN SỐ VÀ CƠ CẤU DÂN SỐ

Phần I. Mục tiêu bài học

- Trình bày được đặc điểm phân bố các dân tộc Việt Nam.

- Phân tích được sự thay đổi cơ cấu tuổi và giới tính của dân cư.

- Vẽ và nhận xét được biểu đồ về gia tăng dân số.

Phần II. Bài học

1. Đặc điểm phân bố các dân tộc

- Việt Nam có 54 dân tộc, trong đó dân tộc Kinh chiếm hơn 85% dân số cả nước, các dân tộc thiểu số chiếm gần 15%. 

- Các dân tộc phân bố trên khắp lãnh thổ Việt Nam

+ Dân tộc Kinh tập trung chủ yếu ở đồng bằng, ven biển và trung du

+ Các dân tộc thiểu số phân bố chủ yếu ở trung du và miền núi.

- Phân bố các dân tộc có sự thay đổi theo thời gian và không gian

- Người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài: là một bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam. 

+ Năm 2021, có khoảng 5,3 triệu người Việt Nam đang sinh sống ở 130 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. 

+ Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài luôn hướng về Tổ quốc và là nguồn lực quan trọng đóng góp tích cực cho quá trình xây dựng, bảo vệ, phát triển và hội nhập của đất nước.

II. Gia tăng dân số và cơ cấu dân số

1. Gia tăng dân số

- Năm 2021, số dân của Việt Nam là 98,5 triệu người, đứng thứ 15 trên thế giới. - Tỉ lệ gia tăng dân số có sự khác nhau theo thời gian

+ Từ thập kỉ 60 đến thập kỉ 80 của thế kỉ XX, dân số nước ta tăng nhanh

+ Tuy nhiên từ những năm 90 của thế kỉ XX cho đến nay, tỉ lệ gia tăng dân số có xu hướng giảm.

2. Cơ cấu dân số

a) Cơ cấu dân số theo tuổi: Cơ cấu dân số theo tuổi của nước ta đang thay đổi theo hướng: 

+ Giảm tỉ trọng dân số nhóm 0 - 14 tuổi.

+ Tăng tỉ trọng dân số nhóm 15–64 tuổi và từ 65 tuổi trở lên.

b) Cơ cấu dân số theo giới tính: 

+ Tỉ số giới tính của dân số nước ta có sự khác nhau giữa các thời kì.

+ Tỉ số giới tính cũng có sự khác biệt giữa các nhóm tuổi, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang ở mức cao.