I. SÓNG NGANG

Câu hỏi trang 37 sgk vật lí 11 kntt

Hình 9.1 mô tả một sóng ngang truyền trên dây đàn hồi. Hãy quan sát các mũi tên, từ đó chỉ ra phương dao động của các phần tử của dây và phương truyền sóng.

Đáp án:

Các phần tử trên dây có phương vuông góc với phương truyền sóng.

II. SÓNG DỌC

Hoạt động trang 38 sgk vật lí 11 kntt

Dựa vào Hình 9.1 và Hình 9.2, hãy chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa sóng dọc và sóng ngang.

Đáp án:

- Giống nhau: Khi có sóng truyền qua, chỉ có các pha của dao động được truyền đi, còn các phần tử vật chất trong môi trường truyền sóng chỉ dao động quanh vị trí cân bằng.

- Khác nhau: 

• Sóng ngang: Các phần tử của môi trường dao động theo phương vuông góc với phương truyền sóng 

• Sóng dọc: Các phần tử của môi trường dao động theo phương trùng với phương truyền sóng.

VI. SỬ DỤNG MÔ HÌNH SÓNG ĐỂ GIẢI THÍCH MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA ÂM

Hoạt động trang 39 sgk vật lí 11 kntt

Quan sát Hình 9.4, mô tả biên độ và tần số của âm qua dao động kí để trả lời các câu hỏi sau:

- Ở Hình 9.4a loa phát ra âm có chu kì bằng bao nhiêu?

So với Hình 9.4a:

- Ở hình nào biên độ âm lớn hơn nhưng tần số không thay đổi?

- Ở hình nào tần số âm giảm nhưng không giảm biên độ?

- Ở hình nào biên độ âm giảm nhưng không giảm tần số?

Đáp án:

- Hình 9.4a: loa phát ra có chu kì 0,0025 s.

So với hình 9.4a

- Hình 9.4b: biên độ của sóng âm tăng nhưng tần số không đổi.

- Hình 9.4e: tần số âm giảm nhưng biên độ không đổi.

- Hình 9.4c: biên độ của sóng âm giảm nhưng tần số không đổi.

- Hình 9.4d: tần số của sóng âm tăng nhưng biên độ không đổi.

Câu hỏi trang 39 sgk vật lí 11 kntt

Tại thời điểm mà sóng trên lò xo được mô tả trên Hình 9.2. Hãy xác định:

a) Sóng đã truyền được bao nhiêu bước sóng?

b) Trong các điểm X, Y, Z điểm nào là điểm chưa dao động?

Đáp án:

a) Lò xo có 2 khoảng dãn, 3 khoảng nén => Sóng đã thực hiện 2 dao động tương ứng với 2 bước sóng.

b) Điểm X là điểm chưa dao động.

Câu hỏi trang 39 sgk vật lí 11 kntt

Dải tần số mà một học sinh có thể nghe thấy từ 30 Hz đến 16 000 Hz. Tốc độ truyền âm trong không khí là 330 m/s. Tính bước sóng ngắn nhất của âm thanh trong không khí mà bạn học sinh đó nghe được.

Đáp án:

Bước sóng ngắn nhất tương ứng với tần số lớn nhất:

$\lambda _{min}$=$\frac{v}{f_{max}}$=$\frac{330}{16 000}$≈0,02 m