BÀI 2 - HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHẦN MỀM ỨNG DỤNG

KHỞI ĐỘNG

Theo em, cần cài đặt phần mềm nào để máy tính hoạt động được? Tại sao?

Giải nhanh:

Cần cài phần mềm Windows 10, Android, iOS.

1. HỆ ĐIỀU HÀNH

Câu 1. Các ví dụ dưới đây thể hiện những chức năng nào của hệ điều hành (Windows 10)?

Ví dụ 1. 

a) Khi bật máy tính, hệ điều hành kiểm tra các thiết bị, thiết lập hệ thống để sẵn sàng làm việc. Khi thiết bị được lắp vào (hoặc tháo ra khỏi) máy tính, hệ điều hành nhận biết sự thay đổi, thiết lập các kết nối (hoặc hủy kết nối) thiết bị với hệ thống chung, đồng thời cập nhật thông tin về thiết bị.

b) Thông tin về các thiết bị của hệ thống được cung cấp bởi trình quản lí thiết bị (Hình 2).

Ví dụ 2. Người dùng nên sử dụng nút Shut down để tắt máy tính thay vì tắt bằng nút nguồn trên thân máy; nên sử dụng tính năng Safely Remove Hardware and Eject Media (Hình 3) của hệ điều hành để ngắt kết nối thẻ nhớ với hệ thống.

Ví dụ 3.

a) Cửa sổ quản lí tiến trình (Hình 4) cho biết các phần mềm đang chạy, tỉ lệ phần trăm sử dụng CPU, dung dượng dữ liệu trên bộ nhớ của mỗi tiến trình.

b) Có thể đóng một tiến trình bằng cách chọn tiến trình và nháy chuột vào nút End task.

Ví dụ 4. Một máy tính có thể có nhiều người sử dụng. Hệ điều hành WIndows 10 cho phép thiết lập tài khoản người dùng. Khi đăng nhập vào tài khoản, người dùng sẽ được cung cấp môi trường làm việc riêng (màn hình nền, bảng chọn Start, các phần mềm, thư mục, tệp...) theo quyền của người dùng.

Ví dụ 5. Cửa sổ File Explore (Hình 5) cho thấy cách tổ chức lưu trữ dữ liệu trong ổ đĩa D. Ta có thể xem được nơi lưu trữ thư mục và tệp, kích thước của tệp.

Giải nhanh:

• Ví dụ 1: Chức năng quản lí, điều khiển các thiết bị phần cứng.
• Ví dụ 2, 3: Chức năng quản lí, điều khiển các tiến trình.
• Ví dụ 4: Chức năng quản lí tài khoản người dùng.
• Ví dụ 5: Chức năng tổ chức lưu trữ, quản lí dữ liệu trong máy tính.

2. PHẦN MỀM ỨNG DỤNG

Câu 1: Chỉ ra hệ điều hành, phần mềm ứng dụng trong các phần mềm dưới đây:

A. Windows 10            B. iMindmap               

C. Linux                D. MS Powerpoint

E. iOS                          G. MS Word                 

H. Scratch             I. Zalo

Giải nhanh:

• Hệ điều hành: Windows 10, Linux, iOS.
• Ứng dụng: iMindmap, MS Powerpoint, MS Word, Scratch, Zalo. 

Câu 2: Đặc điểm nào dưới đây thuộc về hệ điều hành, thuộc về phần mềm ứng dụng?

1. Phải cài đặt thì máy tính mới có thể hoạt động được.
2. Cài đặt và máy tính khi có nhu cầu sử dụng.
3. Trực tiếp quản lí, điều khiển thiết bị phần cứng.
4. Tương tác với phần cứng thông qua hệ điều hành.
5. Tạo môi trường để chạy phần mềm ứng dụng.
6. Chạy trong môi trường của hệ điều hành.
7. Tự động chạy khi bật máy tính.
8. Khởi động theo lệnh của người sử dụng.
9. K. Cung cấp công cụ hỗ trợ người dùng thực hiện công việc trên máy tính.

Giải nhanh:

• Đặc điểm của hệ điều hành là: A, C, E, H.
• Đặc điểm của phần mềm ứng dụng: B, D, G, I, K.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hệ điều hành có những chức năng nào sau đây?

1. Quản lí, điều khiển và cung cấp thông tin thiết bị phần cứng máy tính.
2. Tổ chức, lưu trữ, quản lí dữ liệu trên ổ đĩa.
3. Quản lí, điều khiển các chương trình đang chạy trên máy tính.
4. Tạo và chỉnh sửa nội dung tệp văn bản.

Giải nhanh:

Đáp án A, B, C.

Câu 2: Phát biểu nào sau đây là sai?

1. Phần mềm ứng dụng được cài đặt sau khi máy tính đã cài đặt hệ điều hành.
2. Hệ điều hành được tự động chạy khi bật máy tính.
3. Phần cứng máy tính có thể hoạt động được khi chưa có hệ điều hành.
4. Để máy tính hoạt động được thì phải cài đặt phần mềm ứng dụng.
5. Phần mềm ứng dụng giúp người dùng xử lí công việc trên máy tính.
6. Hệ điều hành đóng vai trò trung gian giữa phần cứng và phần mềm ứng dụng.

Giải nhanh:

Đáp án C, D. 

VẬN DỤNG

Câu 1: Khi thực hiện chỉnh sửa văn bản bằng phần mềm MS Word, em gõ tổ hợp phím Ctrl + S để lưu lại, phần mềm nào thực hiện lưu dữ liệu vào ổ đĩa?

Giải nhanh:

Phần mềm Microsoft Word.