BÀI 7. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945- 1954)

1. BỐI CẢNH LỊCH SỬ CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945 - 1954)

Câu hỏi: Trình bày khái quát bối cảnh lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945- 1954).

Giải nhanh:

- Bối cảnh thế giới:

+ Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, chủ nghĩa phát xít bị tiêu diệt, hệ thống xã hội chủ nghĩa ra đời.

+ Phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ. 

+ Trật tự I- an-ta và Chiến tranh lạnh tác động mạnh đến Việt Nam. 

- Bối cảnh trong nước:

+ Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời  

+ Chính quyền cách mạng non trẻ vừa ra đời bị các thế lực thực dân, đế quốc cấu kết với nhau ra sức chống phá

2. DIỄN BIẾN CHÍNH CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945 - 1954)

Câu hỏi: Trình bày khái quát diễn biến của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược ở Nam Bộ (1945 - 1946).

Giải nhanh:

- Ngày 2- 9- 1945, quân Pháp bất ngờ xả súng vào dân chúng. 

- Đêm 22, rạng ngày 23- 9- 1945, quân Pháp đánh úp trụ sở Uỷ ban nhân dân Nam Bộ và cơ quan tự vệ Thành phố Sài Gòn, mở đầu xâm lược Việt Nam

- Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tán thành, kêu gọi nhân dân cả nước ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Bộ

Câu hỏi: Trình bày khái quát diễn biến chính của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1946 - 1950.

Giải nhanh:

Hoàn cảnh:

- Sau khi thực dân Pháp và Chính phủ Trung Hoa Dân quốc kí Hiệp ước Hoa- Pháp (28- 02- 1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà kí với Pháp Hiệp định Sơ bộ (6- 3- 1946). 

- Ngày 18- 12- 1946, thực dân Pháp gửi tối hậu thư đòi Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà phải giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu, để cho quân Pháp làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự ở Hà Nội. 

- Trước tình hình đó, ngày 19- 12- 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.

- Với đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kì, tự lực cánh sinh và tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, quân dân Việt Nam đã từng bước giành được thắng lợi: 

- Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16

- Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947 

- Chiến dịch Biên giới thu- đông năm 1950

Câu hỏi: Trình bày khái quát bước phát triển mới của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1951- 1953.

Giải nhanh:

- Tháng 2 - 1951, Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng Cộng sản Đông Dương đã quyết định đổi tên Đảng là Đảng Lao động Việt Nam và khẳng định, bổ sung, hoàn chỉnh đường lối kháng chiến. 

- Quân đội Việt Nam liên tiếp mở những chiến dịch tiến công, tiếp tục giữ vững quyền chủ động trên chiến trường như: chiến dịch Hoà Bình, chiến dịch Tây Bắc, chiến dịch Thượng Lào, ...

Câu hỏi: Trình bày khái quát diễn biến chính của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1953- 1954.

Giải nhanh:

- Tháng 7-1953 được sự viện trợ của Mỹ, Pháp để ra kế hoạch Na-va, với ý đồ trong 18 tháng giành thắng lợi quân sự quyết định đề “kết thúc chiến tranh trong danh dự”. 

- Trong Cuộc tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953- 1954, bộ đội chủ lực mở một loạt chiến dịch tấn công quân Pháp ở Lai Châu. Trung Lào, Thượng Lào, Bắc Tây Nguyên,... 

- Đầu tháng 12-1953, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ. 

- Chiều ngày 7-5-1954, tướng Đờ Ca-xtơ-ri cùng toàn bộ Bộ Tham mưu của quân Pháp đầu hàng.

Câu hỏi: Thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954)?

Giải nhanh:

+ Đã đập tan hoàn toàn kế hoạch Na-va, giáng đòn quyết định vào ý chí xâm
lược của Pháp.

+ Làm xoay chuyển cục diện chiến tranh, tạo cơ sở cho việc đàm phán và ký Hiệp định Giơ-ne-vơ về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương

3. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI, Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945 - 1954)

Câu hỏi: Nêu nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945- 1954).

Giải nhanh:

- Do có sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Đông Dương

- Do nhân dân ta có truyền thống yêu nước; toàn dân, toàn quân đoàn kết, dũng cảm trong chiến đấu, cần cù trong lao động sản xuất.

- Do có hệ thống chính quyền dân chủ nhân dân, mặt trận dân tộc thống nhất, lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam không ngừng lớn mạnh, hậu phương rộng lớn, vững chắc về mọi mặt.

- Nhờ có sự đồng tình ủng hộ, giúp đỡ của Trung Quốc, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa;

Câu hỏi: Phân tích ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954).

Giải nhanh:

- Đối với Việt Nam:

+ Đã chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp ở Việt Nam

+ Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, đi lên chủ nghĩa xã hội, làm cơ sở hậu phương vững chắc cho sự nghiệp giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

- Đối với thế giới: Đã giáng đòn nặng nề vào tham vọng xâm lược, âm mưu nô dịch của chủ nghĩa đế quốc. Cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, châu Phi và khu vực Mỹ La-tinh.

LUYỆN TẬP

Lập bảng thống kê những thắng lợi quân sự tiêu biểu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 - 1954) theo gợi ý sau vào vở:

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Sưu tầm tư liệu từ sách, báo, internet về sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa đối với Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954), sau đó giới thiệu với thầy, cô và các bạn trong lớp của em.

Giải nhanh:

Liên Xô, là một trong những quốc gia xã hội chủ nghĩa đầu tiên, đã cung cấp hỗ trợ quân sự và chính trị đáng kể cho Việt Nam trong cuộc kháng chiến. Hỗ trợ quân sự của Liên Xô bao gồm cung cấp vũ khí, đào tạo và tư vấn chiến lược cho quân đội Việt Minh. 

Trung Quốc cung cấp hỗ trợ quân sự bằng cách cung cấp vũ khí, đào tạo và tài trợ cho cuộc kháng chiến của Việt Nam. 

Các nước xã hội chủ nghĩa khác như Cuba và Mông Cổ cũng đã cung cấp sự hỗ trợ tài chính và chính trị cho Việt Nam. 

Sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa đã có một tầm ảnh hưởng lớn đối với cuộc kháng chiến của Việt Nam chống lại thực dân Pháp.