BÀI 6. Ý TƯỞNG VÀ CƠ HỘI KINH DOANH

MỞ ĐẦU

Câu hỏi:  Em có nhận xét như thế nào về sự sáng tạo trong việc sử dụng nguyên liệu của chủ thể kinh doanh qua các hình ảnh sau?

Giải nhanh

Sự sáng tạo trong việc sử dụng nguyên liệu của chủ thể kinh doanh rất độc đáo, mới mẻ và vượt trội.

KHÁM PHÁ

1. Ý tưởng kinh doanh

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi

     Trường hợp 1

    Chị T chia sẻ, hương vị của rong mơ gắn bó với chị từ những ngày còn ấu thơ. Thay vì chuẩn bị các loại nước ngọt, sữa để bố mang theo khi đi biển thì và và mẹ của chị T thường nấu nước rong mơ. Vì thế, chị T đã ấp ủ ý tưởng làm nước rong mơ để phát huy lợi thế nguồn nguyên liệu tự nhiên ở quê nhà. Từ ý tưởng ban đầu, chị T đã tự tìm tòi, sáng tạo và cho ra đời sản phẩm nước rong mơ có hương vị phù hợp với nhiều người. Không chỉ là nước uống giải khát, sản phẩm nước rong mơ của chị T còn có nhiều dưỡng chất, tốt cho sức khỏe. Hiện nay, các nhà phân phối tại nhiều địa phương đã kết nối và sẵn sàng mua nước rong mơ với số lượng lớn để phân phối trên thị trường. Nhờ ý tưởng kinh doanh sáng tạo của chị T đã tạo ra một sản phẩm có tính vượt trội, độc đáo, chất lượng đảm bảo mà giá thành vừa phải, phù hợp với nhu cầu của nhiều người tiêu dùng,...

     Trường hợp 2

     Sau khi tốt nghiệp đại học, anh T trở về quê nhà mở trung tâm giảng dạy vì anh hiểu được những khó khăn của các em học sinh trong việc học tiếng anh. Để thu hút học sinh, anh T cùng các bạn luôn tìm cách nâng cao chất lượng dạy học như: thiết kế nội dung giảng dạy gắn liền với văn hóa địa phương; phối hợp với các trung tâm uy tín để hỗ trợ phát triển chương trình; tổ chức các câu lạc bộ cho học sinh tham gia,... trung tâm của anh T được nhiều phụ huynh tin tưởng cho con em theo học. Nhờ đó, các em học sinh đã tự tin hơn trong cuộc sống và lựa chọn ngành nghề trong tương lai.

- Em hãy cho biết ý tưởng kinh doanh của chị T và anh H đã mang lại lợi ích gì cho họ?

- Theo em, các chủ thể sản xuất muốn cạnh tranh được trên thị trường cần có ý tưởng như thế nào? Em hiểu thế nào là ý tưởng kinh doanh?

Giải nhanh

- Ý tưởng kinh doanh của chị T và anh H đã mang lại những lợi nhuận về kinh tế cho bản thân họ, cùng với đó cũng giúp đỡ, nâng cao chất lượng cuộc sống sức khỏe của cộng đồng.

- Các chủ thể sản xuất muốn cạnh tranh được trên thị trường cần có ý tưởng sáng tạo, mới mẻ, độc đáo. 

2. Cơ hội kinh doanh

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

     Trường hợp 1

      Khi nhận thấy việc sản xuất, kinh doanh bao bì có nhiều điều kiện thuận lợi như: nhu cầu đóng gói các sản phẩm tăng cao vì các ngành tiêu dùng, thương mại điện tử,... phát triển mạnh; sản phẩm sản xuất ra có thể xuất khẩu đến nhiều nước trên thế giới;... ông V quyết định đầu tư vào sản xuất bao bì. Ông đã lên kế hoạch và xây dựng mục tiêu để trở thành một doanh nghiệp đầu ngành. Nhờ vào các lợi thế có được, chỉ sau một thời gian ngắn, doanh nghiệp của ông V đã đạt được doanh thu cao. Ông lại có thêm điều kiện để tái đầu tư cho hệ thống sản xuất bao bì của mình.

      Trường hợp 2

     Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ làm cho tuổi thọ của các sản phẩm điện tử ngày nay thường rất ngắn. Nhận thấy trong điều kiện rác thải điện tử ngày càng tăng, gây ô nhiễm môi trường; việc thu gom, xử lí còn nhiều hạn chế; trong nước chưa có nhiều doanh nghiệp tham gia vào xử lí rác điện tử,... anh A nghĩ cơ hội kinh doanh đã đến và tham gia kinh doanh ngay vào lĩnh vực tái chế, xử lí rác điện tử. Sau vài năm, doanh nghiệp của anh đã mang về nguồn lợi lớn. Không những thế, anh đã đem đến cơ hội việc làm cho rất nhiều người. Đặc biệt công việc kinh doanh của anh còn góp phần vào việc nâng cao ý thức xây dựng lối sống xanh, thân thiện với vôi trường cho mọi người xung quanh và phòng chống tình trạng ô nhiễm môi trường.

- Em hãy cho biết điều kiện dẫn đến cơ hội kinh doanh của ông V và anh A trong hai trường hợp trên.

- Cho biết những điều kiện cần thiết để dẫn đến một cơ hội kinh doanh. Em hiểu thế nào là cơ hội kinh doanh?

Giải nhanh

• Ông V: việc sản xuất, kinh doanh bao bì có nhiều điều kiện thuận lợi như: nhu cầu đóng gói các sản phẩm tăng cao vì các ngành tiêu dùng, thương mại điện tử,... phát triển mạnh

• Anh A: Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ làm cho tuổi thọ của các sản phẩm điện tử ngày nay thường rất ngắn. 

- Những điều kiện: Cơ hội kinh doanh là những điều kiện thuận lợi bao gồm hoàn cảnh, mục tiêu, phương hướng và tài chính để tạo ra lợi nhuận. 

3. Tầm quan trọng của việc xây dựng ý tưởng kinh doanh và xác định, đánh giá các cơ hội kinh doanh

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi

      Trường hợp 1

     Sau khi khảo sát, đánh giá được nhu cầu thị trường và nguồn nguyên - vật liệu tại địa phương, anh H quyết định thành lập doanh nghiệp thủ công mĩ nghệ. Anh xây dựng ý tưởng kinh doanh, làm cơ sở định hướng cho các hoạt động như tuyển dụng nhân sự; cách thức triển khai hoạt động; kiểm tra, giám sát;... Anh dựa vào yêu cầu của sản phẩm trên thị trường để quyết định phương án đầu tư máy móc thiết bị; lên kế hoạch cho đầu ra của sản phẩm từ việc quảng bá đến hệ thống phản phối sản phẩm;... Vi vậy, anh không bị thụ động trong việc triển khai ý tưởng kinh doanh. Doanh nghiệp của anh đã thành công và mang lại nhiều giá trị cho nhà đầu tư, người lao động cũng như nền kinh tế địa phương.

      Trường hợp 2

     Khi thương hiệu gốm thủ công của gia đinh chị A được người tiêu dùng yêu thích, nhiều đối tác đã đề nghị đầu tư vốn để chuyển đổi sang mô hình gốm công nghiệp, tạo ra sản lượng và lợi nhuận lớn. Đồng thời, các đơn vị dạy nghề cũng đề nghị chị liên kết đào tạo. Sau khi xác định, đánh giá cơ hội kinh doanh, chị quyết định từ chối đầu tư. Chị lựa chọn hướng đi liên kết đào tạo vì muốn giữ gìn và phát triển nghề gốm thủ công của gia đình. Nhờ vào việc hoạch định và thực hiện tốt ý tưởng đào tạo nghề gốm, chị A đã có được những công nhân tay nghề cao, mở rộng được quy mô sản xuất. Quyết định của chị không những tạo ra sự thành công trong kinh doanh và lĩnh vực đào tạo mà còn bước đầu mở ra một làng nghề truyền thống.

- Theo em, việc xây dựng ý tưởng kinh doanh đã đem đến những kết quả gì cho anh H? Nếu anh H không xây dựng ý tưởng kinh doanh thì điều gì sẽ đến với doanh nghiệp của anh H?

- Em hãy chỉ ra mối quan hệ giữa ý tưởng kinh doanh và cơ hội kinh doanh trong trường hợp của chị A. Việc xác định, đánh giá đúng cơ hội kinh doanh đã đem lại lợi ích gì cho chị A và xã hội?

Giải nhanh

- Việc xây dựng ý tưởng kinh doanh đã đem đến cho anh H những kết quả sau: Doanh nghiệp của anh đã thành công và mang lại nhiều giá trị cho nhà đầu tư, người lao động cũng như nền kinh tế địa phương. Nếu anh H không xây dựng ý tưởng kinh doanh thì doanh nghiệp của anh H sẽ bị thất bại.

- Mối quan hệ giữa ý tưởng kinh doanh và cơ hội kinh doanh: Cơ hội kinh doanh cung cấp cho các doanh nghiệp các cơ sở để phát triển và khai thác ý tưởng kinh doanh của họ.

4. Ý nghĩa của ý tưởng kinh doanh

Câu hỏi: Em hãy đọc trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

    Bưởi là loại trái cây được yêu thích trên thị trường vào dịp lễ, tết. Tuy nhiên, hằng năm giá bưởi bán tại vườn chưa cao khiến ông P rất lo lắng. Ông nảy ra ý tưởng tạo những hình thù mới lạ, có ý nghĩa cho trái bưởi. Vậy là những trái bưởi có hình hồ lô, hình vuông; trên quả có khắc đồng tiền vàng, hình Đức Phật, bản đồ Việt Nam,... đã ra đời. Ý tưởng về sự kết hợp giữa giá trị truyền thống và sức sáng tạo của con người đã tăng lợi thế cạnh tranh cho những trái bưởi của ông P trên thị trường vào dịp lễ, tết và mang lại thu nhập cao cho ông. Ông P còn hướng dẫn cho người dân để tạo nên một vùng trồng bưởi có hiệu quả kinh tế cao, góp phần vào sự phát triển kinh tế của địa phương.

Câu hỏi:

- Em hãy nêu giá trị mà ông P đạt được từ ý tưởng kinh doanh của mình.

- Theo em, việc xây dựng ý tưởng kinh doanh có ý nghĩa như thế nào đối với các chủ thể kinh tế?

Giải nhanh

- Giá trị: tăng lợi thế cạnh tranh cho những trái bưởi của ông P trên thị trường vào dịp lễ, tết và mang lại thu nhập cao cho ông.

- Tầm quan trọng của việc xây dựng ý tưởng kinh doanh:

+ Là cơ sở định hướng mọi hoạt động kinh doanh

+ Tạo ra tính chủ động và hiệu quả trong hoạt động kinh doanh

5. Các nguồn giúp tạo ý tưởng kinh doanh

Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi

       THÔNG TIN

      Kinh doanh thường bắt đầu từ những trăn trở, những ý tưởng mới có thể giải quyết các vấn đề gần gũi trong cuộc sống. Chính những điều này sẽ khiến chúng ta sẽ thúc đẩy tìm tòi và sáng tạo một cách mãnh liệt. Mỗi ý tưởng kinh doanh dù nhỏ đều đáng quý bởi điều đó thể hiện sự năng động, sức sáng tạo và khát vọng vươn lên của mỗi cá nhân.

(Theo Báo điện tử Chính phủ, Ý tưởng khởi nghiệp thể hiện khát vọng vươn lên, ngày 08 - 10 - 2022)

        Trường hợp

        Nhu cầu về mặt hàng nấm trên thị trường thực phẩm tại Việt Nam khá cao. Với chuyên môn là kĩ sư nông nghiệp, chị C đã nảy ra ý tưởng trồng nấm. Chị phác thảo mô hình kinh doanh từ trang trại đến bàn ăn. Dù trải qua nhiều lần thất bại nhưng chi không nản chí, vẫn quyết tâm theo đuổi ý tưởng của mình. Sau bốn năm, bằng đam mê, khát vọng và sức sáng tạo dồi dào cùng nguồn vốn huy động được, chị C đã cho ra thị trường những sản phẩm nấm chất lượng cao, giá cả phải chăng. Cùng với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, sản phẩm đã có vị thế mới, tăng sức cạnh tranh cũng như cơ hội xuất khẩu sang các nước lân cận.

Câu hỏi:

- Nguồn nào giúp tạo ra ý tưởng kinh doanh của chị C?

- Em còn biết các nguồn nào khác tạo ra ý tưởng kinh doanh?

Giải nhanh

- Nguồn giúp chị C tạo ra ý tưởng kinh doanh: đam mê, khát vọng và sức sáng tạo dồi dào cùng nguồn vốn huy động được

- Các nguồn khác tạo ra ý tưởng kinh doanh:

+ Lợi thế nội tại

+ Cơ hội bên ngoài

LUYỆN TẬP

Bài tập 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

a. Ý tưởng kinh doanh là tận dụng cơ hội thị trường nhằm mang lại lợi nhuận cao nhất.

b. Ý tưởng kinh doanh là khởi điểm cho các hoạt động của doanh nghiệp.

c. Ý tưởng kinh doanh chỉ cần thiết lúc hình thành doanh nghiệp, còn khi doanh nghiệp đã kinh doanh ổn định thì chỉ cần duy trì các hoạt động kinh doanh.

d. Cơ hội kinh doanh luôn có trên thị trường, không phải cơ hội nào cũng mang tính khả thi.

e. Xác định, đánh giá cơ hội kinh doanh là yếu tố quyết định thành công của doanh nghiệp.

Giải nhanh

Em đồng tình với nhận định:

b. Bởi vì ý tưởng kinh doanh là một khởi đầu quan trọng để thành công của một doanh nghiệp. Nó cung cấp một khung làm việc đặc biệt để định hình các hoạt động của doanh nghiệp và định hướng quản trị của doanh nghiệp với hướng đến mục tiêu phát triển.

d. Bởi vì có rất nhiều cơ hội kinh doanh khả thi trên thị trường, tuy nhiên, mỗi cơ hội có thể có các tính năng khác nhau, và không phải mọi cơ hội đều mang lại kết quả thành công.

e. Bởi vì xác định, đánh giá cơ hội kinh doanh là một yếu tố quan trọng trong quyết định thành công của một doanh nghiệp. 

Em không đồng tình với nhận định;

a. Bởi vì ý tưởng kinh doanh là tận dụng cơ hội thị trường nhằm mang lại lợi nhuận chứ không phải lợi nhuận cao nhất.

c. Bởi vì ý tưởng kinh doanh cần cho doanh nghiệp trong bất kì thời điểm nào không phải chỉ khi mới thành lập.

Bài tập 2: Em hãy nhận xét về ý tưởng kinh doanh của chủ thể kinh tế sau:

      Nhận thấy ống hút nhựa được sử dụng rất nhiều, làm gia tăng  nhiễm môi trường, anh V có ý tưởng thay thế ống hút nhựa bầng các nguyên liệu thân thiện với môi trường. Anh bắt đầu nghiên cứu cách làm ống hút từ thân cây sậy ở quê hương của mình. Vi đây là công việc khá mới mẻ với người dãn địa phương nên anh phải hướng dẫn chi tiết. Các loại máy móc lại chưa có trên thị trường nên anh V phải tự chế máy cắt, máy vệ sinh ống hút. Sản phẩm ống hút từ cây sậy của anh rất được khách hàng yêu thích. Anh tiếp tục triển khai ống hút tre, ống hút giấy dể da dạng hoá sản phẩm cạnh tranh với ống hút nhựa. Nhờ các ý tưởng sáng tạo, đổi mới sản phẩm, doanh nghiệp của anh đạt được nhiều thành tựu to lớn, góp phần vào sự phát triển kinh tế và xã hội tại địa phương.

Giải nhanh

Ý tưởng vừa mang lại thu nhập cho bản thân, vừa tạo công ăn việc làm cho bà con, góp phần vào sự phát triển kinh tế và xã hội tại địa phương và công cuộc bảo vệ môi trường.

Bài tập 3: Em hãy giải thích về tầm quan trọng của việc xác định, đánh giá cơ hội kinh doanh trong trường hợp sau:

      Công ty A có kế hoạch ra mắt sản phẩm mới. Để xác định, đánh giá được cơ hội kinh doanh, công ty đã giới thiệu và cho khách hàng trải nghiệm một số tính năng của sản phẩm. Phản hồi của khách hàng sẽ giúp công ty xây dựng được những ý tưởng có tính vượt trội, tạo ra lợi thế cho kinh doanh. Công ty A còn yêu cầu nhân viên nghiên cứu hoạt động ra mắt sản phẩm của các doanh nghiệp khác nhằm học hỏi những ý tưởng độc đáo. Nhờ có những định hướng đúng đắn, cụ thể, cách thức tổ chức, quản lí chặt chẽ, có hệ thống,... Công ty A đã thành công với sản phẩm mới.

Giải nhanh

 Tầm quan trọng của việc xác định, đánh giá cơ hội kinh doanh trong trường hợp trên: Nắm bắt được cơ hội kinh doanh là điều kiện tất yếu giúp doanh nghiệp có những bước phát triển mạnh mẽ. 

Bài tập 4: Em hãy phân tích ý tưởng kinh doanh trong trường hợp sau:

      Sự bùng nổ của Internet và kỉ nguyên số đã làm cho ngành Marketing dịch chuyển từ truyền thống sang công nghệ số. Marketing trực tuyến giúp tiếp cận khách hàng một cách tốt nhất và mở ra không ít cơ hội việc làm. Doanh nghiệp đã ứng dụng Marketing trực tuyến vào hoạt động kinh doanh của mình. Đây được xem là giải pháp hiệu quả, giúp doanh nghiệp tâng sức cạnh tranh, dễ dàng tiếp cận với khách hàng tiềm năng và mang lại hiệu quả kinh doanh cao hơn. Đặc biệt, Marketing trực tuyến còn giúp các doanh nghiệp nhỏ tiếp thị sản phẩm và dịch vụ của mình trên toàn cầu. Điều này cho phép các doanh nghiệp nhỏ tìm đối tượng mới cho các sản phẩm và dịch vụ của mình. Từ cơ hội này, chị B đã lập kế hoạch phát triển công việc Marketing trực tuyến của mình từ việc lên ý tưởng, xây dựng chiến dịch Marketing trên các công cụ trực tuyến. Chị tìm hiểu nhu cầu của khách hàng để thực hiện chiến dịch tối ưu vvebsite, đăng tải bài viết lên các trang mạng xã hội, chạy quảng cáo,... nhằm tạo hiệu quả cao nhất. Chị B còn tổng hợp dữ liệu, làm báo cáo về hiệu quả, năng suất, ưu - nhược điểm của chiến dịch Marketing, rút kinh nghiệm từ các chiến dịch đã hoàn thành. Nhờ đó, chị được nhiều đối tác tín nhiệm và kí hợp đồng.

Giải nhanh

Marketing trực tuyến là một giải pháp hiệu quả để doanh nghiệp tiếp cận khách hàng và mở ra nhiều cơ hội việc làm. Nó giúp doanh nghiệp tăng sức cạnh tranh, dễ dàng tiếp cận với khách hàng tiềm năng và mang lại hiệu quả kinh doanh cao hơn. Nó còn giúp các doanh nghiệp nhỏ tiếp thị sản phẩm và dịch vụ của mình trên toàn cầu.

Bài tập 5: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

     Sau khi tốt nghiệp đại học, chị P xin bố mẹ một khoản vốn để kinh doanh mĩ phẩm trực tuyến. Biết lĩnh vực này sẽ có sức cạnh tranh lớn và có nhiều rủi ro nên chị đã cẩn trọng thực hiện từng bước. Đầu tiên, chị đánh giá, xác định được cơ hội kinh doanh và xây dựng, lên ý tưởng. Chị dành thời gian nghiên cứu thị trường, nguồn cung hàng hóa và xem xét điểm mạnh, điểm yêu của bản thân cũng như các cơ hội, thách thức khi tham gia lĩnh vực. Chị đã tiến hành ở quy mô nhỏ nhằm kiểm tra tính khả thi của dự án, sau đó mới thực hiện mở rộng. Nhờ vậy, chị đã đạt được thành công trong dự án kinh doanh của mình.

Câu hỏi:

- Em có nhận xét như thế nào về việc xây dựng ý tưởng kinh doanh của chị P?

- Từ trường hợp của chị P, em rút ra bài học gì để xây dựng ý tưởng kinh doanh của bản thân?

Giải nhanh

- Nhờ việc chị đã cẩn trọng thực hiện từng bước nghiên cứu và đánh giá thị trường, cùng nguồn cung hàng hóa, cũng như điểm mạnh và điểm yếu của bản thân cũng như các cơ hội, thách thức, chị P đã tiến hành kinh doanh trong quy mô nhỏ để kiểm tra tính khả thi của dự án, sau đó mới thực hiện mở rộng. Điều này cho thấy rằng, việc xây dựng ý tưởng kinh doanh của chị P là thực hiện một cách cẩn trọng và kĩ càng.

- Bài học là cần thực hiện các bước đánh giá, nghiên cứu thị trường, nguồn cung hàng hóa và điểm mạnh, điểm yếu của bản thân 

Bài tập 6: Em hãy lên ý tưởng cho một dự án kinh doanh của bản thân và đánh giá sự thành công của ý tưởng đó.

Giải nhanh

- Ý tưởng kinh doanh: bán cây cảnh mini

- Đánh giá sự thành công của ý tưởng: Cáᴄ ᴄhậu ᴄâу ᴄảnh mini nàу không đòi hòi nhiều ᴄông ѕứᴄ tưới tiêu, ᴄhăm ѕóᴄ. Chúng ᴄó giá khá rẻ phù hợp ᴠới đại đa ѕố người dùng, thậm ᴄhí ѕinh ᴠiên, họᴄ ѕinh ᴄũng ᴄó thể mua đượᴄ. Tuу nhiên, để tăng tỉ lệ thành ᴄông, bạn nên nghiên ᴄứu хu hướng thị trường, lựa ᴄhọn những loài hoa, loài ᴄâу đẹp đượᴄ уêu thíᴄh nhất.

VẬN DỤNG

Bài tập: Em hãy tìm hiểu về một cơ hội thị trường, từ đó xây dựng ý tưởng kinh doanh và chia sẻ với các bạn.

Giải nhanh

- Cơ hội thị trường: Sản phẩm handmade đang được thị trường đón nhận khá tích cực.

- Ý tưởng: Kinh doanh đồ handmade