BÀI 8: ĐẶC ĐIỂM THỦY SẢN

MỞ ĐẦU

Việt Nam là một trong những quốc gia có hệ thống sông ngòi dày đặc, nhiều hồ, đầm và lượng nước ngầm phong phú. Sông ngòi nước ta có những đặc điểm gì? Hồ, đầm và nước ngầm ở nước ra đóng vai trò như thế nào đối với sản xuất và sinh hoạt?

Giải nhanh:

- Đặc điểm của sông ngòi nước ta:

•  Mạng lưới sông ngòi dày đặc, phân bố rộng khắp cả nước.
•  Lưu lượng nước lớn, giàu phù sa.
•  Hướng chính là: hướng tây bắc - đông nam và hướng vòng cung.
•  Chế độ nước chảy theo hai mùa rõ rệt.

=> vai trò quan trọng đối với đời sống sản xuất và sinh hoạt.

1. ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI

Dựa vào hình 8.1 và thông tin trong bài, em hãy:

CH: Xác định trên bản đồ lưu vực của các hệ thống sông lớn.

Giải nhanh:

Học sinh tự xác định 

CH: Phân tích đặc điểm mạng lưới sông ngòi nước ta.

Giải nhanh:

• Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc, phân bố rộng khắp trên cả nước,
• Sông chảy theo hai hướng chính là tây bắc - đông nam và vòng cung
• Chế độ dòng chảy của sông ngòi nước ta phân hai mùa rất rõ rệt: mùa lũ và mùa cạn
• Sông ngòi nước ta có nhiều nước và lượng phù sa khá lớn

2. MỘT SỐ HỆ THỐNG SÔNG LỚN Ở NƯỚC TA

Dựa vào hình 8.1, bảng số liệu và thông tin trong bài, em hãy:

CH: Xác định trên bản đồ một số hệ thống sông lớn.

Giải nhanh:

Hệ thống sông Hồng; Thu Bồn; Cửu Long.

CH: Phân tích đặc điểm mạng lưới và chế độ nước sông của một số hệ thống sông lớn ở nước ta.

Giải nhanh:

Hệ thống sông Cửu Long:

- Chiều dài dòng chính: 4300km, bắt nguồn từ cao nguyên Tây Tạng

- Có nhiều phụ lưu.

- Chế độ nước đơn giản, điều hòa.

- Mùa lũ kéo dài 5 tháng, chiếm hơn 75% tổng lượng nước cả năm.

3. VAI TRÒ CỦA HỒ, ĐẦM VÀ NƯỚC NGẦM

a) Vai trò của hồ, đầm

CH: Dựa vào thông tin trong bài em hãy phân tích vai trò của hồ, đầm đối với sản xuất và sinh hoạt.

Giải nhanh:

• Đối với sản xuất:

- Nông nghiệp: nguồn cung cấp nước cho trồng trọt và chăn nuôi.

- Công nghiệp: nơi trữ nước cho nhà máy thuỷ điện. 

- Dịch vụ: có giá trị về giao thông; có cảnh quan đẹp, hệ sinh thái với tính đa dạng sinh học cao, khí hậu trong lành được khai thác để phát triển du lịch

•  Đối với sinh hoạt:

- Phục vụ nhu cầu nước trong sinh hoạt, là nguồn dự trữ nước ngọt lớn.

- Đóng vai trò đảm bảo an ninh nguồn nước

- Giúp điều hòa khí hậu địa phương

b) Vai trò của nước ngầm

CH: Dựa vào hình 8.3 và thông tin trong bài, em hãy phân tích vai trò của nước ngầm đối với sản xuất và sinh hoạt.

Giải nhanh:

Đối với sản xuất: Cung cấp nước tưới cho hoạt động sản xuất 

Đối với sinh hoạt: Là nguồn nước quan trọng phục vụ sinh hoạt của người dân;

LUYỆN TẬP

CH: Lập sơ đồ thể hiện đặc điểm mạng lưới sông ngòi Việt Nam.

Giải nhanh:

CH: Tìm ví dụ cụ thể về vai trò của hồ, đầm và nước ngầm đối với sản xuất và sinh hoạt ở nước ta.

Giải nhanh:

Hồ Ba Bể

• Cảnh quan địa chất độc đáo: đá vôi tại vùng hồ Ba Bể có niên đại 450 triệu năm và là đá vôi cổ có đặc điểm kiến tạo rất đặc biệt. 
• Đa dạng sinh học: đây là hồ nước ngọt thiên nhiên lớn nhất Việt Nam có loài cá rất quý hiếm và nhiều loài thực vật quý hiếm 
• Giá trị du lịch: Hồ được bao bọc bởi những dãy núi đá vôi có nhiều suối ngầm và hang động. 

 VẬN DỤNG

CH: Viết báo cáo ngắn mô tả đặc điểm của sông hoặc hồ, hoặc đầm ở nước ta mà em biết.

Giải nhanh:

Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc, nhiều nước nhưng ít sông lớn. Theo số liệu thống kê hiện nay, Việt Nam có khoảng hơn 2300 con sông dài trên 10km. Trong đó, có tới 93% là những con sông ngắn và nhỏ. Còn các con sông lớn như sông Mê Công, sông Hồng chỉ có phần trung và hạ lưu chảy qua lãnh thổ nước ta, tạo nên các đồng bằng châu thổ rộng lớn và vô cùng phì nhiêu.

Lượng nước trên hệ thống sông ngòi của nước ta thay đổi theo mùa. 

Sông ngòi của nước ta có nhiều phù sa. 

Sông ngòi chảy theo 2 hướng Tây Bắc Đông Nam hoặc vòng cung. 

Sông ngòi đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của một quốc gia nói chung và của Việt Nam nói riêng. Đó cũng là nơi có hệ sinh thái động thực vật vô cùng phong phú. Tuy nhiên, như  nhiều nước trên thế giới, sông ngòi của Việt Nam hiện nay đang bị suy thoái về cả quy mô diện tích và chất lượng nguồn nước do ô nhiễm môi trường, xâm lấn lòng sông, khai thác tài nguyên cát sỏi, biến đổi khí hậu... Vì vậy cần đưa ra được những biện pháp bảo vệ kịp thời, để không làm mất đi những đặc điểm vốn có của sông ngòi Việt Nam.