BÀI 9. VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ TRÁCH NHIỆM PHÁP LÍ

MỞ ĐẦU

Em hãy quan sát các hình ảnh sau và cho biết chủ thể có hành vi vi phạm gì và phải gánh chịu trách nhiệm như thế nào?

Giải nhanh:

- Hình 1: các em học sinh đã vi phạm giao thông khi không đội mũ bảo hiểm và kẹp 3 khi đi đường, sẽ phải chịu trách nhiệm bằng cách gửi thông báo về cho nhà trường để có hình thức xử lý và biện pháp giáo dục phù hợp.

- Hình 2: người đàn ông đã vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường khi đã xả nước thải ra sông, sẽ phải chịu trách nhiệm kỉ luật và nặng hơn là phạt tiền, ngồi tù.

KHÁM PHÁ

1. Em hãy quan sát sơ đồ, đọc thông tin trong bảng và các trường hợp để thực hiện yêu cầu.

Trường hợp 1:

Bạn D (14 tuổi) thường trốn học để đi chơi điện tử. Tại tiệm Internet, bạn D bị anh T (20 tuổi) dụ dỗ sử dụng ma tuý. Trong một lần sử dụng ma tuý, bạn D và anh T bị công an bắt quả tang, lập biên bản, đưa về trụ sở công an cùng tang vật.

Trường hợp 2:

Anh G (16 tuổi) điều khiển xe máy trên 50 phân khối và chạy quá tốc độ quy định. Sau đó, anh G đã gây tai nạn cho chị M, khiến chị bị thương với tỉ lệ thương tật dưới 11%.

Trường hợp 3:

Ông V là công chức nhà nước. Trong giờ làm việc, ông V đã sử dụng xe của cơ quan ra ngoài để giải quyết việc riêng.

Dựa vào thông tin về các loại vi phạm, em hãy phân tích hành vi vi phạm của chủ thể trong các trường hợp 1, 2, 3 để xác định loại vi phạm pháp luật tương ứng.

Giải nhanh:

- Trường hợp 1: bạn D vi phạm kỉ luật khi còn ngồi trên ghế nhà trường những đã trốn học đi chơi, bạn D và anh T đều vi phạm hành chính khi sử dụng ma tuý, ngoài ra anh T còn vi phạm hình sự khi dụ dỗ trẻ vị thành niên sử dụng ma tuý.

- Trường hợp 2: anh G đã vi phạm hành chính khi chạy quá tốc độ quy định và vi phạm dân sự gây tai nạn cho chị M, tuy nhiên không bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì tỉ lệ thương tật của chị M dưới 11%.

- Trường hợp 3: ông V đã vi phạm hành chính khi sử dụng xe của cơ quan làm việc riêng, vi phạm quy định về sử dụng tài sản công.

2. Em hãy quan sát sơ đồ và đọc thông tin sau để thực hiện yêu cầu:

- Dựa vào nội dung từ sơ đồ trên, em hãy xác định các loại trách nhiệm pháp lí mà chủ thể trong các trường hợp 1, 2, 3 ở hoạt động 1 phải gánh chịu là gì

- Từ thông tin trên, em hãy cho biết mục đích, ý nghĩa của trách nhiệm pháp lí

Giải nhanh:

- Trường hợp 1: bạn D phải chịu trách nhiệm kỉ luật, bạn D và anh T đều phải chịu trách nhiệm hành chính, ngoài ra anh T còn phải chịu trách nhiệm hình sự.

- Trường hợp 2: anh G phải chịu trách nhiệm hành chính và trách nhiệm dân sự.

- Trường hợp 3: ông V phải chịu trách nhiệm hành chính.

- Mục đích, ý nghĩa của trách nhiệm pháp lí là:

+ Giúp ngăn ngừa, giáo dục, cải tạo đối với những hành vi vi phạm pháp luật.

+ Giúp giáo dục mọi người có ý thức tôn trọng, chấp hành đúng theo quy định pháp luật.

+ Giúp củng cố niềm tin của người dân vào pháp luật.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với các nhận định dưới đây? Vì sao?

a) Trách nhiệm pháp lí là hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật.

b) Mọi hành vi trái với quy định của pháp luật đều vi phạm pháp luật.

c) Trẻ em dù có phạm tội cũng không phải chịu trách nhiệm hình sự.

d) Công dân phải đủ 18 tuổi trở lên thì mới được xem là chủ thể của vi phạm pháp luật.

e) Chủ thể của vi phạm pháp luật có thể chịu đồng thời nhiều trách nhiệm pháp lí cùng lúc.

Giải nhanh:

a) Đồng tình vì bất cứ ai vi phạm pháp luật đều phải chịu trách nhiệm pháp lí .

b) Không đồng tình vì không phải tất cả hành vi trái với quy định của pháp luật đều bị coi là vi phạm pháp luật.

c) Không đồng tình vì trẻ em đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, và trẻ em từ 14 đến 16 tuổi có thể phải chịu trách nhiệm hình sự đối với một số tội danh.

d) Không đồng tình vì trẻ em đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.

e) Đồng tình vì một người phạm tội vừa có thể bị phạt tiền, vừa có thể phải ngồi tù, tùy theo loại, mức độ vi phạm và các tình tiết tăng nặng.

Câu 2: Em hãy xác định các hành vi vi phạm pháp luật của các chủ thể dưới đây và cho biết trách nhiệm pháp lí mà họ phải chịu là gì?

a) Ông B tự ý xây nhà cao tầng khi chưa có Giấy phép xây dựng.

b) Anh K (25 tuổi) thực hiện hành vi cướp giật điện thoại di động của người đi đường.

c) Chị H vay của bà V số tiền 200 triệu đồng, nhưng sau đó, vì không có khả năng chi trả nên chị ấy đã bỏ trốn.

d) Anh N sau khi uống rượu bia, đã điều khiển xe máy trên đường, đâm vào xe của chị T, gây hư hỏng nặng.

Giải nhanh:

a) Ông B vi phạm hành chính khi tự ý xây nhà cao tầng khi chưa có Giấy phép xây dựng, phải chịu trách nhiệm hành chính.

b) Anh K vi phạm luật dân sự khi cướp giật điện thoại di động của người đi đường, phải chịu trách nhiệm dân sự.

c) Chị H vi phạm hành chính khi vay số tiền 200 triệu nhưng không trả và hình sự khi bỏ trốn, phải chịu trách nhiệm hành chính và hình sự.

d) Anh N đã vi phạm hành chính khi uống rượu bia nhưng vẫn lái xe và vi phạm dân sự khi đâm vào xe chị T gây hư hỏng nặng, anh G phải chịu trách nhiệm hành chính và trách nhiệm dân sự.

Câu 3: Em hãy xác định dấu hiệu vi phạm, loại vi phạm và trách nhiệm pháp lí tương ứng với các trường hợp dưới đây:

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Em hãy lập kế hoạch tổ chức một buổi tuyên truyền pháp luật (có thể chọn pháp luật về hôn nhân và gia đình, pháp luật về giao thông, pháp luật về hành chính,...) trong phạm vi lớp học.

Giải nhanh:

- Kế hoạch tuyên truyền về an toàn giao thông học đường.

- Mục đích: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các bạn học sinh về ý thức khi tham gia giao thông, giảm tình trạng vi phạm pháp luật dẫn đến va chạm, tai nạn giao thông.

- Nội dung buổi tuyên truyền:

+ Những điều cần biết để đảm bảo an toàn khi đi bộ, đi xe đạp và xe đạp/máy điện.

+ Nhận biết các biển báo giao thông

+ Quy định về tham gia giao thông

+ Quy định về xử phạt khi tham gia giao thông

+ Ký cam kết chấp hành nghiêm Luật Giao thông giữa nhà trường, phụ huynh và học sinh.