BÀI 10. QUYỀN TỰ DO KINH DOANH VÀ NGHĨA VỤ NỘP THUẾ

MỞ ĐẦU

Em hãy chia sẻ hiểu biết của bản thân về quyền và nghĩa vụ của công dân khi tham gia hoạt động kinh doanh.

Giải nhanh:

- Quyền của công dân khi tham gia các hoạt động kinh doanh: được lựa chọn hình thức tổ chức kinh tế; ngành, nghề và quy mô kinh doanh.

- Nghĩa vụ của công dân khi tham gia các hoạt động kinh doanh: nộp thuế, bảo vệ môi trường, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng,...

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc thông tin, các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

Trường hợp 1:

Anh H mở cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng (có đăng kí kinh doanh). Nhưng một thời gian sau, anh H đã chủ động nhập thêm các mặt hàng đồ điện gia dụng để bán mà không đăng kí thay đổi, bổ sung mặt hàng kinh doanh với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Trường hợp 2:

Bà N là chủ một doanh nghiệp tư nhân. Vì tham lợi nhuận cao nên bà N đã nhập hàng giả để kinh doanh. Qua hoạt động kiểm tra, Chi cục Quản lí thị trường đã phát hiện sai phạm này và xử phạt bà N số tiền 50 triệu đồng, đồng thời, tịch thu, tiêu huỷ toàn bộ số hàng giả.

Em hãy đánh giá hành vi của chủ thể trong các trường hợp trên có phù hợp với quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh công dân không. Giải thích vì sao?

Giải nhanh:

- Trường hợp 1: không phù hợp với quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh vì anh H phải có nghĩa vụ đăng kí kinh doanh với tất cả các mặt hàng bổ sung với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Trường hợp 2: không phù hợp với quy định của pháp luật về quyền tự do kinh doanh vì bà N đã  không tuân thủ quy định của pháp luật, vi phạm luật cấm kinh doanh hàng giả.

2. Em hãy đọc thông tin và trường hợp sau để thực hiện yêu cầu:

“Anh D kí hợp đồng lao động làm việc cho Công ty P với mức lương 25 triệu đồng mỗi tháng. Sau một năm làm việc, phòng Tài chính kế toán thông báo cho anh D về việc quyết toán thuế thu nhập cá nhân. Theo đó, anh D có thể thực hiện hoặc uỷ quyền cho công ty quyết toán thay. Tuy nhiên, do anh mải lo công việc nên đã không thực hiện nghĩa vụ nộp thuế đúng thời hạn.”

- Em hãy phân tích hành vi vi phạm trong việc nộp thuế của anh D ở trường hợp trên.

- Em hãy cho biết vì sao nộp thuế vừa là quyền lợi, vừa là nghĩa vụ của công dân.

Giải nhanh:

- Anh D ở trường hợp trên đã vi phạm trong việc nộp thuế vì không thực hiện nghĩa vụ thuế đúng hạn.

- Nộp thuế vừa là quyền lợi, vừa là nghĩa vụ của công dân vì: cung cấp thông tin để thực hiện quyền, nghĩa vụ nộp thuế; được giữ bí mật thông tin, trừ những thông tin phải cung cấp cho cơ quan thuế; được hưởng ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế, được hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế...

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với các nhận định dưới đây? Vì sao?

a) Nộp thuế là trách nhiệm của doanh nghiệp

b) Kinh doanh là quyền tự do của mỗi người, không ai có quyền can thiệp

c) Kinh doanh không chỉ đem lại lợi ích cho cá nhân mà còn đóng góp cho xã hội

d) Cá nhân, tổ chức phải kinh doanh đúng ngành, nghề đã đăng kí với cơ quan nhà nước.

Giải nhanh:

a) Không đồng tình vì nộp thuế là trách nhiệm của cá nhân lẫn doanh nghiệp

b) Không đồng tình vì công dân không được phép kinh doanh những mặt hàng Nhà nước cấm; dù buôn bán nhỏ cũng phải đăng kí kinh doanh theo quy định của Nhà nước.

c) Đồng tình vì kinh doanh vừa đem lại doanh thu, thu nhập cho cá nhân, góp phần đóng góp cho xã hội.

d) Đồng tình vì đó là nghĩa vụ của công dân về kinh doanh.

Câu 2: Em hãy nhận xét và cho biết hậu quả của hành vi vi phạm quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ nộp thuế của các chủ thể dưới đây:

a) Chị B làm kế toán trưởng và có hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế so với thời gian quy định.

b) Doanh nghiệp B nhập lậu các linh kiện điện tử để bán cho khách hàng.

c) Chị M muốn thành lập công ty nhưng không đủ điều kiện nên đã nhờ anh G đứng tên thay.

d) Chị H nhờ bạn bè đứng tên cho một số khoản thu nhập để trốn thuế thu nhập

cá nhân.

e) Doanh nghiệp A kê khai thông tin không chính xác, thiếu trung thực và nộp hồ sơ thuế không đúng hạn.

g) Công ty V thoả thuận với công nhân ghi tiền lương trong hợp đồng lao động thấp hơn so với mức lương thực tế để trốn thuế. 

Giải nhanh:

a) Chị B có hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế so với thời gian quy định sẽ làm ảnh hưởng đến công ty cũng như nhân sự trong công ty, có thể bị xử phạt do vi phạm hành chính về thuế.

b) Doanh nghiệp B nhập lậu các linh kiện điện tử đã vi phạm nghĩa vụ trong kinh doanh, làm ảnh hưởng đến khách hàng cũng như chính uy tín của doanh nghiệp

c) Chị M nhờ anh G đứng tên thay là sai vì theo quy định, công ty được thành lập phải đứng tên của chị chứ không được nhờ người khác

d) Chị H nhờ bạn bè đứng tên cho một số khoản để trốn thuế thu nhập cá nhân đã vi phạm nghĩa vụ đóng thuế của công dân

e) Doanh nghiệp A vi phạm nghĩa vụ cũng như trách nhiệm đóng thuế, ảnh hưởng đến số liệu thuế của nhà nước

g) Công ty V đã vi phạm luật lao động cũng như vi phạm nghĩa vụ đóng thuế với Nhà nước 

Câu 3: Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi:

“Nhằm mục đích tạo thuận lợi cho người nộp thuế trong việc thực hiện nghĩa vụ của mình, chị H – cán bộ Cục Thuế tỉnh A, thường xuyên tổ chức công tác hỗ trợ người nộp thuế. Cụ thể, tại cơ quan, chị đã hướng dẫn người nộp thuế hiểu thêm về các chính sách và thủ tục hành chính thuế, nhất là các quy định mới được ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung. Nhờ vậy, chị H đã hỗ trợ cho nhiều cá nhân, tổ chức biết rõ các thông tin về thuế và giúp họ thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế của mình.”

Chị H đã làm gì để thực hiện trách nhiệm của công dân về quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ nộp thuế?

Giải nhanh:

Chị H đã tổ chức công tác hỗ trợ người nộp thuế, hướng dẫn người nộp thuế hiểu thêm về các chính sách và thủ tục hành chính thuế, nhất là các quy định mới được ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy thiết kế thông điệp về ý nghĩa của việc thực hiện quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ nộp thuế.

Giải nhanh:

Thông điệp về ý nghĩa của việc thực hiện quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ nộp thuế: Đóng thuế là trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi công dân.

Câu 2: Em hãy viết một bài phân tích, đánh giá về một hành vi vi phạm pháp luật trong thực tế mà em biết (có thể sưu tầm từ trên báo, mạng xã hội,...) về quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ nộp thuế. Từ đó, rút ra bài học cho bản thân.

Giải nhanh:

Vào ngày 6/7/2016, một tòa án Tây Ban Nha đã ra phán quyết phạt tù 21 tháng đối với Lionel Messi và cha là ông Jorge Messi vì tội trốn thuế trong giai đoạn 2007-2009, hai cha con Messi bị cáo buộc đã che giấu số tiền 4,5 triệu đôla. Mặc dù Messi đã có đủ các vinh quang trong sự nghiệp thi đấu, tuy nhiên vụ việc này đã khiến hình ảnh của Messi trong lòng công chúng đi xuống nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả bản thân Messi, gia đình cũng như đội bóng.

Từ trường hợp trên, em rút ra bài học cho bản thân phải có nghĩa vụ hai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng thời hạn; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế. Cùng với đó là nộp tiền thuế đúng thời hạn.