BÀI 13: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG THAM GIA QUẢN LÝ NHÀ

NƯỚC VÀ XÃ HỘI

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ về một số hoạt động mà nhân dân tham gia đóng góp xây dựng và phát triển địa phương. Theo em, trong các hoạt động đó, hoạt động nào là tham gia quản lí nhà nước và xã hội.

Đáp án chuẩn:

- Xây dựng đường nông thôn

- Cải thiện đường thôn, lối xớm

KHÁM PHÁ

1. Quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội.

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin, trường hợp (Trang 91, 92 SGK) và trả lời câu hỏi:

a. Từ các thông tin trên, em hãy xác định một số nội dung quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội.

b. Căn cứ vào các thông tin trên, em hãy nhận xét việc thực hiện các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội ở trường hợp 1, 2, 3.

Đáp án chuẩn:

a. Nghĩa vụ của công dân là việc công dân phải thực hiện hành vi cần thiết khi nhà nước yêu cầu

b. Nhân dân tham gia góp ý cho bản Dự thảo sửa đổi hiến pháp năm 1992.

2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước, xã hội.

Câu hỏi: Em hãy đọc trường hợp (Trang 93, 94 SGK) và trả lời câu hỏi

a. Theo em, trong trường hợp 1, việc ông T chủ tịch Ủy ban nhân dân xã X không công khai Báo cáo tình hình thực hiện ngân sách xã có vi phạm nội dung quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội không? Hậu quả của việc làm đó là gì?

b. Em hãy nhận xét hành vi của anh H và M trong trường hợp 2.

c. Hãy chia sẻ hậu quả hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước, xã hội mà em biết.

Đáp án chuẩn:

a. Có.

- Cơ quan nhà nước: Không đảm bảo quyền và nghĩa vụ của công dân trong quản lý nhà nước.

- Công dân: Không thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ.

b. Bình đẳng trong quyền và nghĩa vụ của công dân không áp dụng cho anh M.

c. Tùy mức độ vi phạm, có thể bị xử lý trách nhiệm pháp lý: hình sự, dân sự, hành chính, kỷ luật.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nội dung nào sau đây không thể hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nhà nước và xã hội? Vì sao?

a. Quyền kiến nghị với các cơ quan nhà nước.

b. Quyền bỏ khiếu khi Nhà nước trưng cầu ý dân.

c. Quyền được sống.

d. Quyền bàn bạc các vấn đề quan trọng của địa phương.

e. Quyền tiếp cận thông tin, tự do, lập hội.

g. Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.

Đáp án chuẩn:

Ý kiến không thể hiện quyền và nghĩa vụ của công dân: c, e, g

Câu 2: Hành vi nào sau đây là thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội? Vì sao?

a. Chị H tích cực tuyên truyền các quy định, chủ trương của xã cho bà con trong thôn.

b. Anh P đã viết bài nói xấu chính quyền xã Q

c, Ông V đã tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của anh D là Bí thư chi bộ thôn đến Ủy ban nhân dân xã X

d. Bà G luôn tham gia các cuộc hợp nhưng từ chối biểu quyết những vấn đề quan trọng của địa phương. 

Đáp án chuẩn:

Hành vi thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân: a, c, d. 

Vì mọi công dân đều tham gia công cuộc ý kiến đóng góp vào nhà nước và xã hội.

Câu 3: Theo em, hậu quả của những hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội ở những trường hợp dưới đây là gì?

a. Chị M không tố giác hành vi tham ô, tham nhũng của ông T là trưởng thôn.

b. Chính quyền xã N không triển khai đầy đủ các quyết định của cấp trên đến nhân dân.

c. Anh D từ chối không tham gia góp ý cho bản hương ước xây dựng nông thôn mới của nông thôn.

d. Ông T là chủ tịch xã X đã quyết định mức đóng góp xây dựng đường bê tông tại địa phương dù vẫn còn có ý kiến không nhất trí của nhân dân.

Đáp án chuẩn:

- Trường hợp a. Thất thoát tài sản, làm mất niềm tin của nhân dân.

- Trường hợp b. Giảm niềm tin của nhân dân vào chính quyền.

- Trường hợp c. Không phát huy được vai trò của bản thân

- Trường hợp d. Mất ổn định chính trị, mất niềm tin của nhân dân vào nhà nước.

Câu 4: 

Là học sinh lớp 11 nhưng T rất quan tâm đến các chính sách của Uỷ ban nhân dân xã X đối với thanh thiếu niên. T thường tham gia các buổi họp thôn do Uỷ ban nhân tổ chức và đã đóng góp ý kiến cho các chính sách xây dựng thư viện, khu vui chơi cho trẻ em. Tuy nhiên, P là bạn của T lại cho rằng những hành động của T là không cần thiết vì đó là nhiệm vụ mà Uỷ ban nhân dân xã phải làm.

a. Em hãy nhận xét hành vi của T và ý kiến của P.

b. Nếu là T, em sẽ làm gì để giúp P hiểu được quyền và nghĩa vụ của bản thân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội?

Đáp án chuẩn:

a. Hành vi của T là tích cực, ý kiến của P sai vì tham gia quản lý là quyền và nghĩa vụ công dân.

b. Giải thích cho P về quyền và nghĩa vụ này.

Câu 5: 

Xã A thực hiện kế hoạch giải phóng mặt bằng làm đường liên xã ở thôn của anh Q. Tuy nhiên, khi tiến hành họp thôn, lãnh đạo xã A chỉ thông qua kế hoạch mà không tiếp nhận ý kiến đóng góp của anh Q và nhân dân trong thôn dù mọi người rất tích cực thảo luận và đưa ra giải pháp. Do đó, anh Q đã không đồng tình với kế hoạch giải phóng mặt bằng của xã và gửi đơn tố cáo lên các cơ quan cấp trên.

a. Em hãy nhận xét hành vi của lãnh đạo A, anh Q và mọi người trong thôn.

b. Theo em, xã của anh Q nên làm gì để mọi người trong thôn thực hiện được quyền của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội?

Đáp án chuẩn:

a. Lãnh đạo A: Phản đối, tố cáo, mất niềm tin của nhân dân.

Anh Q và nhân dân: thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của công dân 

b. Tố cáo hành vi của vị lãnh đạo 

Câu 6: Triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới, xã X đã triển khai nhiều chính sách nhằm phát huy vai trò của nhân dân. Trong quá trình tham gia các hoạt động do xã tổ chức, ông D đã phát hiện có một số cán bộ còn chưa thực hành tiết kiệm, gây lãng phí trong quản lí, sử dụng tài chính nên đã phản ánh về Uỷ ban nhân dân xã.

Theo em, việc phản ảnh về hành vi chưa thực hành tiết kiệm, gây lãng phí của ông D với Uỷ ban nhân dân xã là thực hiện nội dung nào của quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội của công dân?

Đáp án chuẩn:

Đấu tranh với các hiện tượng tiêu cực trong bộ máy nhà nước và hoạt động công vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy viết một bài tuyên truyền (khoảng 10 đến 15 dòng) về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội và chia sẻ với mọi người

Đáp án chuẩn:

         Ô nhiễm môi trường là vấn đề toàn xã hội, từ nông thôn đến thành phố. Tình trạng xâm nhập mặn, đất trống, và suy thoái nguồn gen đang gia tăng. Bảo vệ môi trường là nhiệm vụ cấp bách của mỗi công dân.

Câu 2: Em hãy kể về một số trường hợp công dân tích cực thực hiện quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội, từ đó liên hệ đến bản thân

Đáp án chuẩn:

• Trường hợp: Ông P tham gia góp ý tại hội nghị dự thảo luật.

• Liên hệ: Tôi thực hiện nghiêm túc các quy định về quyền tham gia quản lý nhà nước.