BÀI 7: CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT QUANH MẶT TRỜI

 VÀ HỆ QUẢ

I. Chuyển động quanh mặt trời của trái đất

Câu hỏi: Quan sát hình 7.1 và đọc thông tin trong bài, em hãy:

Cho biết:

- Trái Đất chuyển động xung quanh Mặt Trời theo hướng cùng chiều hay ngược chiều quay của kim đồng hồ?

- Hình dạng quỹ đạo quanh Mặt Trời của Trái Đất.

- Thời gian Trái Đất quay quanh Mặt Trời một vòng là bao lâu?

- Nhận xét về độ nghiêng và hướng nghiêng của trục Trái Đất vào các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12

Đáp án chuẩn:

- Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo hướng từ Tây sang Đông, ngược kim đồng hồ

- Trái đất chuyển động quanh mặt trời bằng hình elip

-Thời gian Trái Đất quanh quanh Mặt Trời một vòng hết 365 ngày và 6 giờ

- Nhận xét: Khi chuyển động, Trái Đất luôn giữ nguyên độ nghiêng và hướng nghiêng của trục:

II. Hệ quả chuyển động của trái đất quanh mặt trời

1. Hiện tượng mùa

Câu hỏi: Quan sát hình 7.1 và độc thông tin trong bài, em hãy cho biết:

- Vào các ngày 22-6 và 22-12, bán cầu Bắc hay bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn

- Ngày 22-6 ở bán cầu Bắc là mùa nóng hay mùa lạnh? Vì sao?

- Ngày 22-12 ở bán cầu Nam là mùa nóng hay mùa lạnh? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

- 22/6 Bắc ngả Mặt Trời, Nam ngược lại.

- 22/6 Bắc nóng vì sáng, góc chiếu, nhiệt lớn hơn Nam.

- 22/12 Nam nóng vì sáng, góc chiếu, nhiệt lớn hơn Bắc.

2. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa

Câu 1: Dựa vào hình 7.2 và thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định trục Trái Đất (Bắc- Nam) và đường phân chia sáng tối (ST)

- Cho biết:

+ Ngày 22-6, Mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến nào? Thời điểm đó, ngày dài hơn đêm ở bán cầu bắc hay bán cầu nam?

+ Ngày 22-12, Mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến nào? Thời điểm đó, ngày dài hơn đêm ở bán cầu bắc hay bán cầu Nam?

Đáp án chuẩn:

- Trục Trái Đất nghiêng 66°33', lệch đường sáng tối (vuông góc quỹ đạo).

- 22/6: Ánh sáng chiếu thẳng vĩ tuyến 23°27′B (Bắc chí tuyến), ngày dài hơn đêm Bắc bán cầu.

- 22/12: Ánh sáng chiếu thẳng vĩ tuyến 23°27′N (Nam chí tuyến), ngày dài hơn đêm Nam bán cầu.

Câu 2: Quan sát hình 7.3 và thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định các điểm A,B,C

- So sánh độ dài giữa ngày và đêm ở các điểm A,B,C vào ngày 22-6 và 22-12

- Rút ra kết luận về sự chênh lệch ngày đêm theo mùa từ kết quả so sánh trên

Đáp án chuẩn:

- A xích đạo, B chí tuyến Bắc, C vòng cực Bắc.

- 22/6: B,C ngày (Bắc ngả Mặt Trời, ngày dài).

- 22/12: A,B,C đêm (Nam ngả Mặt Trời, B,C ngày ngắn).

- Xích đạo quanh năm ngày đêm bằng nhau.

Kết luận: Trục lệch, Bán cầu sáng tối khác nhau. Càng xa xích đạo, chênh lệch ngày đêm càng lớn. Xích đạo: ngày đêm bằng nhau.

B. Hướng dẫn Đáp án chuẩn: câu hỏi luyện tập- vận dụng

I. Luyện tập

Câu 1: Dựa vào hình 7.1 hãy cho biết các mùa xuân, hạ, thu, đông ở bán cầu Bắc kéo dài trong khoảng thời gian nào?

Đáp án chuẩn:

Ở bán cầu Bắc kéo dài trong khoảng thời gian:

- Mùa xuân: từ 21-3 tới 22-6

- Mùa hạ: từ 22-6 tới 23-9

- Mùa thu: từ 23-9 tới 22-12

- Mùa đông: từ 22-12 đến 21-3

Câu 2: Khi các mùa ở bán cầu Bắc là xuân, hạ, thu, đông thì thứ tự mùa ở bán cầu Nam diễn ra như thế nào? 

Đáp án chuẩn:

Khi các mùa ở bán cầu Bắc là xuân, hạ, thu, đông thì thứ tự mùa ở bán cầu Nam diễn ra ngược lại

II. Vận dụng

Câu hỏi: Địa phương nơi em đang sinh sống mỗi năm có mấy mùa? Đó là những mùa nào? Thời gian mỗi mùa thường kép dài khoảng mấy tháng

Đáp án chuẩn:

Địa phương em mỗi năm có 4 mùa.  Đó là những mùa xuân, hạ, thu, đông. Thời gian khoảng 3 tháng.