BÀI 15: TỰ NHIÊN, DÂN CƯ, XÃ HỘI VÀ KINH TẾ TÂY NAM Á

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ

Câu 1:

- Những đặc điểm nổi bật về vị trí địa lí của Tây Nam Á

- Đặc điểm vị trí địa lí có ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế - xã hội của khu vực.

Gợi ý đáp án:

- Vị trí địa lí:

+ vĩ tuyến: khoảng từ 12°B - 42°B; kinh tuyến: 26°Đ - 73°Đ.

+ Tiếp giáp vịnh Péc-xích, biển Ả-Rập, Biển Đỏ, Địa Trung Hải, Biển Đen, biển Ca-xpi và khu vực Nam Á, Trung Á.

- Đặc điểm vị trí địa lí:

+ Tây Nam Á thuộc các đới khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt, được bao bọc bởi một số biển và vịnh biển.

+ Vị trí nằm trên đường giao thông quốc tế và giữa ba châu lục Á, Âu, Phi.

- Với nguồn tài nguyên giàu có, lại có vị trí địa lí chiến lược quan trọng nên khu vực Tây Nam Á có điều kiện vô cùng thuận lợi để phát triển kinh tế, giao lưu qua lại giữa các nước. 

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

Câu 1: Dựa vào hình 15.1, hình 15.2 và thông tin trong bài, hãy cho biết đặc điểm về tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của khu vực Tây Nam Á. Đặc điểm này có ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế - xã hội như thế nào?

Gợi ý đáp án:

- Tây Nam Á rộng trên 7 triệukm2, là một khu vực nhiều núi và cao nguyên.

Phía đông bắc có các dây núi cao chạy từ bờ Địa Trung Hải nối hệ thống An-pi với hệ thống Hi-ma-lay-a, bao quanh sơn nguyên Thổ Nhĩ Kì và sơn nguyên I-ran.

Phía tây nam là sơn nguyên A-rap chiếm gần toàn bộ diện tích của bán đảo A-rap. Ở giữa là đồng bằng Lưỡng Hà được phù sa của hai sông Ti-grơ và Ơ-phrát bồi đắp.

Khí hậu Tây Nam Á có khí hậu cận nhiệt và nhiệt đới lục địa, nóng về mùa hè và lạnh về mùa đông.

Nguồn tài nguyên quan trọng nhất của khu vực là dầu mỏ, trữ lượng rất lớn

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

1. Dân cư

Câu 1: Dựa vào hình 15.3, hình 15.4 và thông tin trong bài, hãy:

- Trình bày đặc điểm dân cư của Tây Nam Á.

- Phân tích tác động của đặc điểm dân cư đến sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực.

Gợi ý đáp án:

- Thành phần dân tộc: A-rập và theo đạo Hồi.

- Trước đây, đại bộ phận dân cư làm nông nghiệp : trồng lúa mì, chà là, chăn nuôi du mục và dệt thảm.

- Dân thành phố ngày càng đông

- Mật độ dân số trung bình khá thấp

- Nguồn lao động dồi dào nhưng có tay nghề và trình độ chuyên môn còn hạn chế.

Tác động: 

- Dân đông, trong điều kiện trình độ phát triển kinh tế chưa cao đã ảnh hưởng tới vấn đề việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống.

- Phân bố dân cư không đều, tập trung ở đồng bằng châu thổ của các con sông lớn, vùng ven biển, thưa thớt ở vùng núi 

* Xã hội:

- Các quốc gia Tây Nam Á đều là các quốc gia đa dân tộc. 

- Mâu thuẫn tôn giáo cũng xảy ra ở một số nơi

2. Xã hội

Câu 1: Dựa vào hình 15.5 và thông tin trong bài, hãy phân tích ảnh hưởng của đặc điểm xã hội đến sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Tây Nam Á.

Gợi ý đáp án:

- Tây Nam Á có vị trí chiến lược về kinh tế- chính trị, tài nguyên thiên nhiên giàu có. Nhiều công trình có giá trị tạo sự thuận lợi cho việc phát triển về du lịch.

IV. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ

Câu 1: Dựa vào các hình, bảng số liệu và thông tin trong bài, hãy trình bày và giải thích tình hình phát triển kinh tế chung của khu vực Tây Nam Á. 

Gợi ý đáp án:

- Khu vực Tây Nam Á CHIẾM 3,7% GDP của toàn thế giới. Giai đoạn 1965-1985 là giai đoạn phát triển kinh tế vượt bậc của khu vực Tây Nam Á. Giai đoạn 2010-2020 tăng trưởng kinh tế của khu vực thiếu ổn định.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy lựa chọn và trình bày ảnh hưởng của một điều kiện tự nhiên hoặc tài nguyên thiên nhiên ở khu Tây Nam Á đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực.

Gợi ý đáp án:

- Với nguồn tài nguyên giàu có, lại có vị trí địa lí chiến lược quan trọng (là nơi qua lại giữa 3 châu lục, giữa các vùng biển, đại dương) nên khu vực Tây Nam Á có điều kiện vô cùng thuận lợi để phát triển kinh tế, giao lưu qua lại giữa các nước.

Câu 2: Xác định các trung tâm công nghiệp trong hình 15.8. Hãy kể tên các ngành công nghiệp ở ít nhất ba trung tâm công nghiệp. 

Gợi ý đáp án:

- Trung tâm: Thỏ Nhĩ Kỳ, I -xra-en, Cô oét

- ngành: Khai thác dầu mỏ, Than, sắt,...

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy sưu tầm thông tin về một số di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận tại khu vực Tây Nam Á.

Gợi ý đáp án:

Babylon là ngôi thành thuộc một nền văn minh phát triển rực rỡ thời cổ đại. Việc đưa Babylon vào danh sách các di sản sẽ khuyến khích nghiên cứu, bảo tồn và phát triển di tích này, đồng thời quảng bá miễn phí tới khách du lịch. UNESCO vẫn chưa thể công nhận Babylon là Di sản thế giới đang gặp nguy hiểm do vấp phải sự phản đối của Iraq. Dù vậy, UNESCO cảnh báo địa danh này đang "trong điều kiện cực kỳ dễ bị tổn thương" và cần các biện pháp bảo tồn khẩn cấp.