BÀI 1. SỐNG CÓ LÍ TƯỞNG

MỞ ĐẦU

Em hãy đọc lời bài hát sau và cho biết những ca từ nào thể hiện mục đích sống cao đẹp? Vì sao?

SỐNG NHƯ NHỮNG ĐÓA HOA

[…] Và tôi sống như đóa hoa này, tỏa ngát hương thơm cho đời.

Sống với nỗi khát khao rằng được hiến dâng cho cuộc đời.

Hôm nay dẫu có gian nan thì ngày mai là ngày tươi sáng hơn.

Tôi sẽ viết nên câu chuyện của cuộc đời riêng tôi.

Có loài hoa ở trên đồng xanh, cũng có loài hoa khoe sắc trên cành.

Mỗi loài hoa mỗi sắc hương.

Không là hoa của những buồn lo, tôi là hoa của những nụ cười.

Cuộc sống của tôi yêu biết bao […]

(Nhạc và lời: Tạ Quang Thắng)

Đáp án chuẩn:

- “sống như đoá hoa, toả ngát hương thơm, hiến dâng cho cuộc đời, viết câu chuyện của cuộc đời riêng tôi.”

- Vì những ca từ đấy đã thúc đẩy mỗi người lan tỏa những lý tưởng sống mãnh liệt và cao cả. 

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc các thông tin sau và quan sát hình ảnh để thực hiện yêu cầu

- Em hãy nêu mục đích sống của nhân vật trong các thông tin trên.

- Em hãy đặt tên cho bức tranh của họa sĩ Phạm Cao Thái Bảo và viết lời bình.

- Em hãy xác định điểm chung về mục đích sống của nhân vật trong các thông tin, hình ảnh và cho biết thế nào là sống có lí tưởng, ý nghĩa của sống có lí tưởng.

Đáp án chuẩn:

- Vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, độc lập, tự do của đất nước

- Những thiên thần trong biển lửa

Thông điệp: thiên thần cũng chỉ là những người bình thường như chúng ta nhưng họ dám sống một cuộc đời phi thường. 

- Điểm chung: họ đều sống với những lí tưởng cao đẹp, không màng hi sinh bản thân. 

- Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó. 

- Ý nghĩa:

+ Tạo động lực thúc đẩy hoàn thành mục tiêu cá nhân

+ Góp phần thúc đẩy xã hội ngày càng phát triển

2. Em hãy đọc các thông tin sau và thực hiện yêu cầu:

- Dựa vào các thông tin trên, em hãy xác định vai trò, nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

- Dựa vào nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, em hãy xác định những nhiệm vụ, việc làm của bản thân trong học tập và cuộc sống.

Đáp án chuẩn:

- Vai trò, nhiệm vụ:

+ Luôn luôn phấn đấu vì lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội

+ Tích cực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

+ Tích cực tham gia vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

- Em cần xác định được lí tưởng sống của bản thân; tích cực học tập, rèn luyện sức khoẻ; tham gia các hoạt động xã hội. 

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a. Sống có lí tưởng là biết xác định mục đích của bản thân và có hướng phấn đấu để thực hiện mục đích đó.

b. Cho dù ở giai đoạn lịch sử nào thì lí tưởng của thanh niên cũng giống nhau.

c. Sống có lí tưởng là cảm thấy hạnh phúc khi làm điều có ích cho cộng đồng quốc gia và nhân loại.

d. Sống có lí tưởng là sống vì bản thân mình trước rồi mới quan tâm đến lợi ích của người khác và xã hội.

Đáp án chuẩn:

a) Đồng tình. Sống lí tưởng cần có mục đích. 

b) Không đồng tình. Lí tưởng khác nhau trong mỗi thời kì. 

c) Đồng tình. Khi hướng về lợi ích chung thì sẽ hạnh phúc khi làm điều có ích. 

d) Không đồng tình. 

Câu 2: Em hãy đọc câu sau và xây dựng bài thuyết trình về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng. Từ đó rút ra bài học cho bản thân.

“Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống.”

Đáp án chuẩn:

Sống có lí tưởng là xác định được mục đích cao đẹp, kế hoạch hành động của bản thân và phấn đấu để đạt được mục đích đó nhằm đóng góp lợi ích của cộng đồng, quốc gia, nhân loại. 

Bài học cho bản thân: sớm xác định được lí tưởng sống của bản thân, từ đó cố gắng, phấn đấu vì lí tưởng của mình để trở thành một công dân tốt, có ích cho xã hội.

Câu 3: Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây để phân tích suy nghĩ, việc làm của các nhân vật và rút ra bài học cho bản thân.

Đáp án chuẩn:

- Hình 1: Nỗ lực học tập thật tốt để luôn tự hào là du học sinh Việt Nam. 

- Hình 2: cố gắng học tập và rèn luyện sức khoẻ. 

- Hình 3: nhặt rác thải trên sông, đem lại môi trường xanh – sạch – đẹp. 

- Hình 4: Cố gắng tìm hiểu về các loại thuốc để chữa bệnh cho người nghèo. 

Câu 4: Dựa vào những nhiệm vụ của bản thân trong học tập và trong cuộc sống đã xác định ở hoạt động khám phá, em hãy lập kế hoạch để thực hiện những nhiệm vụ đó.

Đáp án chuẩn:

- Mục đích, yêu cầu: Trở thành người công dân tốt, có ích cho xã hội, đất nước

- Nội dung, thực hiện: học tập, rèn luyện sức khỏe, tham gia các hoạt động cộng đồng

- Phương pháp thực hiện: Chăm chỉ học tập trên lớp và làm bài tập về nhà

- Thời gian thực hiện: 1 năm 

- Tiêu chí đánh giá kết quả: kết quả học tập

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm một câu chuyện về tấm gương, nhân vật sống có lí tưởng. Từ câu chuyện đó, viết một đoạn văn nói về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng và rút ra bài học cho bản thân.

Đáp án chuẩn:

Liệt sĩ - bác sĩ Đặng Thuỳ Trâm có một tình yêu rộng lớn, một tâm hồn gắn với lí tưởng sống cao đẹp, đó là tình cảm với nhân dân, với đồng đội. Chị lo lắng cho những anh em, đồng bào, đồng chí trong suốt những đêm thâu, lòng quặn đau khi bom đạn chiến tranh tàn phá. Trong mưa bom bão đạn, trong khổ cực lầm than, trái tim người con gái ấy vẫn luôn hướng về những gì tốt đẹp vì trong trái tim ấy luôn có lí tưởng.

Câu 2: Em hãy thực hiện kế hoạch về lí tưởng sống của bản thân và chia sẻ với các bạn về kết quả đạt được. Từ đó, rút ra những ưu điểm, hạn chế và điều chỉnh để tiếp tục thực hiện.

Đáp án chuẩn:

- Kế hoạch về lí tưởng sống của bản thân: Xây dựng những thói quen, việc làm để thực hiện. 

- Ưu điểm: 

+ Mỗi ngày lên lớp chăm chỉ nghe giáo viên giảng bài, hăng hái phát biểu xây dựng bài, nếu có vấn đề không hiểu hỏi giáo viên để được giải đáp

…

- Hạn chế: chưa dành được thời gian để tập thể dục, rèn luyện sức khỏe.