BÀI 24. CÔNG NGHIỆP HẠT NHÂN

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

KHỞI ĐỘNG

Nhà máy điện hạt nhân có thể giải quyết vấn đề thiếu hụt năng lượng. Tuy vậy, một số quốc gia phát triển dự định sẽ đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân trong tương lai. Nhà máy điện hạt nhân có những ưu điểm và nhược điểm gì?

I. NHÀ MÁY ĐIỆN HẠT NHÂN

Câu hỏi 1: Vì sao các nhà máy điện hạt nhân thường được xây dựng cạnh hồ, sông và bờ biển?

Câu hỏi 2: Liệt kê các nguy cơ ảnh hưởng tới sức khoẻ con người và môi trường nếu không may xảy ra sự cố tại lò phản ứng hạt nhân.

Hoạt động: Thảo luận để thực hiện các yêu cầu sau:

1. Nêu vai trò của các nhà máy điện hạt nhân trong đời sống.

2. Đánh giá các ưu điểm, nhược điểm và cơ hội phát triển của các nhà máy điện hạt nhân.

II. Y HỌC HẠT NHÂN

Hoạt động: Thảo luận và thực hiện các yêu cầu sau:

1. Tại sao người ta sử dụng tia gamma trong chụp ảnh phóng xạ cắt lớp bên trong cơ thể?

2. Nêu vai trò của y học hạt nhân trong đời sống.

3. Đánh giá các ưu điểm, nhược điểm và cơ hội phát triển của y học hạt nhân.

Câu hỏi: Khi sử dụng máy xạ trị để chữa bệnh, tia phóng xạ có tác động lên các tế bào khoẻ mạnh không? Hãy tìm thông tin về các triệu chứng của bệnh nhân sau khi xạ trị.

III. ỨNG DỤNG PHÓNG XẠ HẠT NHÂN TRONG CÔNG NGHỆ SINH HỌC VÀ TRONG BẢO QUẢN THỰC PHẨM

Hoạt động: Thảo luận và thực hiện các yêu cầu sau:

1. Nêu vai trò của ứng dụng phóng xạ hạt nhân trong công nghệ sinh học và trong bảo quản thực phẩm.

2. Đánh giá ưu điểm, nhược điểm và cơ hội phát triển các ứng dụng phóng xạ hạt nhân trong công nghệ sinh học và trong bảo quản thực phẩm.

Em có thể: 

- Nêu được ví dụ về vai trò và ứng dụng phóng xạ của một số ngành công nghiệp hạt nhân trong đời sống.

- Giải thích được vì sao cần khai thác năng lượng hạt nhân vào mục đích hoà bình.

PHẦN 2. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

KHỞI ĐỘNG

Đáp án: Ưu điểm: sản xuất lượng điện lớn với ít nhiên liệu, giảm khí thải nhà kính, cung cấp nguồn điện ổn định, không bị phụ thuộc vào thời tiết.

Nhược điểm: chi phí đầu tư rất cao. Chất thải phát sinh gây nguy hiểm. Có nguy cơ xảy ra tai nạn như nổ nhà máy.

I. NHÀ MÁY ĐIỆN HẠT NHÂN

Đáp án CH1: -  Làm mát lò phản ứng và các thiết bị trong nhà máy 

- Loại bỏ nhiệt

- Giảm thiểu rủi ro nếu mà xảy ra tai nạn.

- Phù hợp cho việc vận chuyển nhiên liệu và thiết bị.

- Giúp giảm chi phí

Đáp án CH2: - Phơi nhiễm phóng xạ

- Ô nhiễm môi trường

- Ảnh hưởng đến tâm lí, ảnh hưởng đến sức khoẻ tinh thần của người dân trong khu vực.

- Hậu quả vô cùng to lớn về kinh tế, ảnh hưởng đến ngân sách quốc gia.

Đáp án HĐ: 

1. - Cung cấp năng lượng điện dồi dào, ổn định, không bị phụ thuộc vào điều kiện thời tiết.

- Giảm khí thải nhà kính

- Đa dạng hoá nguồn năng lượng

- Phát triển khoa học kỹ thuật

2. Ưu điểm: sản xuất lượng điện lớn với ít nhiên liệu, giảm khí thải nhà kính, cung cấp nguồn điện ổn định, không bị phụ thuộc vào thời tiết.

Nhược điểm: chi phí đầu tư rất cao. Chất thải phát sinh gây nguy hiểm cho hệ sinh thái và môi trường con người. 

Cơ hội phát triển: - Nhu cầu sử dụng điện ngày càng nhiều thúc đẩy phát triển ngành năng lượng hạt nhân.

- Các tiến bộ khoa học kỹ thuật giúp nâng cao hiệu quả và giảm chi phí của nhà máy điện hạt nhân.

- Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an toàn hạt nhân và phát triển công nghệ năng lượng hạt nhân.

II. Y HỌC HẠT NHÂN

Đáp án HĐ: 

1. - Tia gamma có thể xuyên qua cơ thể con người, giúp chụp ảnh các bộ phận sâu bên trong cơ thể mà không cần phẫu thuật.

- Chụp ảnh phóng xạ cắt lớp bằng tia gamma có độ phân giải cao, giúp phát hiện các tổn thương nhỏ trong cơ thể.

- Liều lượng tương đối thấp, ít gây hại cho cơ thể. 

2. - Chẩn đoán bệnh: các bệnh lý về tim, phổi,.. đánh giá chức năng của các cơ quan trong cơ thể như tim, thận, gan,…

- Điều trị bệnh: xạ trị , liệu pháp đồng vị phóng xạ 

- Nghiên cứu khoa học: phát triển thuốc mới, nghiên cứu sinh học và y học.

3. - Ưu điểm: chẩn đoán chính xác, điều trị hiệu quả, ít xâm lấn, đa dạng ứng dụng

- Nhược điểm: chi phí rất cao, tiếp xúc thường xuyên gây nguy cơ tiểm ẩn, nhân lực có trình độ chuyên môn cao, cần bị phù hợp để sử dụng các kỹ thuật y học hạt nhân.

- Cơ hội phát triển: tiến bộ khoa học kĩ thuật giúp nâng cao hiệu quả, an toàn và giảm chi phí của các kĩ thuật y học hạt nhân; hợp tác quốc tế trong lĩnh vực y học hạt nhân giúp chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm phát triển các kĩ thuật mới.

Đáp án CH: Có tác động lên các tế bào khoẻ mạnh.

Triệu chứng: mệt mỏi, buồn nôn, ói mửa, bị rụng tóc, viêm da, viêm niêm mạc, có thể gây teo cơ, xơ hoá da, mô,…

III. ỨNG DỤNG PHÓNG XẠ HẠT NHÂN TRONG CÔNG NGHỆ SINH HỌC VÀ TRONG BẢO QUẢN THỰC PHẨM

Đáp án HĐ: 

1. - Dùng nghiên cứu gây đột biến gene, nhằm tạo ra các giống cây trồng mới.

- Phương pháp đánh dấu phóng xạ được sử dụng trong nghiên cứu sinh học, nông nghiệp và lâm nghiệp.

- Tia phóng xạ có khả năng diệt vi trùng có hại.

- Chiếu tia phóng xạ còn có thể giúp kéo dài thời hạn sử dụng của thực phẩm.

2. - Ưu điểm: hiệu quả cao, tạo ra các giống cây trồng có năng suất cao, chất lượng tốt, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt. Bảo quản thực phẩm lâu hơn, an toàn cho người sử dụng khi được thực hiện đúng cách.

- Nhược điểm: giá thành cao 

- Cơ hội phát triển: thúc đẩy phát triển các ứng dụng phóng xạ hạt nhân trong bảo quản thực phẩm. Các tiến bộ khoa học kỹ thuật giúp nâng cao hiệu quả an toàn và giảm chi phí của các ứng dụng phóng xạ hạt nhân. Hợp tác quốc tế giúp chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và phát triển các ứng dụng mới.

Đáp án: - Ví dụ :ngành điện hạt nhân 

+ Vai trò: cung cấp nguồn điện sạch, an toàn và hiệu quả

+ Ứng dụng: trong tàu điện ngầm, nhà máy điện hạt nhân.

- Vì: đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, khai thác năng lượng hạt nhân giúp giảm thiểu biến đổi khí hậu và thúc đẩy phát triển kinh tế.