BÀI 19: BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ ĐẦU THẾ KỶ X

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK.

1. CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH QUYỀN TỰ CHỦ CỦA HỌ KHÚC, HỌ DƯƠNG

a. Họ Khúc xây dựng nền tự chủ.

CH:

• Việc nhà Đường công nhận chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện điều gì?
• Hãy cho biết những việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hạo để xây dựng nền tự chủ cho dân tộc?

b. Dương Đình Nghệ chống quân Nam Hán, củng cố nền tự chủ.

CH: Dựa vào lược đồ 19.2 kết hợp với thông tin trong bài học, em hãy trình bày những điểm chính về diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán do Dương Đình Nghệ lãnh đạo.

2. NGÔ QUYỀN VÀ CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG NĂM 938.

CH: Dựa vào thông tin và các tư liệu bên dưới , em hãy:

• Tóm tắt kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền (nhận định điểm mạnh, điểm yếu của kẻ thù, địa điểm đón đánh, dự kiến về thời gian và cách đánh....)
• Nêu ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng đối với lịch sử dân tộc.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

LUYỆN TẬP

Câu 1: Điền sự kiện vào các mốc thời gian trong sơ đồ bên dưới? Tại sao những sự kiện đó lại tạo nên bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X?

VẬN DỤNG

Câu 2: Em hãy tra cứu thông tin để biết hiện nay có những con đường, trường học, làng xã hay di tích lịch sử,.... nào mang têm các vị anh hùng dân tộc trong thời Bắc thuộc nơi em đang sống.

PHẦN II: 5 PHÚT GIẢI BÀI.

1. CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH QUYỀN TỰ CHỦ CỦA HỌ KHÚC, HỌ DƯƠNG

a. Họ Khúc xây dựng nền tự chủ.

CH: Việc nhà Đường công nhận chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện:

• Nhà Đường phải buộc thừa nhận người Việt có quyền cai quản đất nước của mình.
• Chế độ đô hộ của phong kiến phương Bắc đối với nước ta chấm dứt về danh nghĩa.

Những việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hạo để xây dựng nền tự chủ cho dân tộc:

• Chủ trương: "Chính sự cốt chuộng khoan dung, giản dị, nhân dân đều được yên vui"
• Tổ chức lại các đơn vị hành chính
• Bãi bỏ chính sách bốc lột của quan lại đô hộ
• Chiêu mộ thêm binh lính
• Chỉnh lại mức thuế, đặt quan lại mới phụ trách việc thu thuế
• Đặt nền móng cho việc xây dựng chính quyền tự chủ của một nhà nước độc lập với phương Bắc.

b. Dương Đình Nghệ chống quân Nam Hán, củng cố nền tự chủ.

CH: Diễn biến:

• Mùa thu năm 930, quân Nam Hán xâm lược nước ta, Dương Đình Nghệ lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống giặc.
• Dương Đình Nghệ xây dựng lực lượng ngày càng lớn mạnh tại làng Ràng ( Thiệu Dương, Thanh Hóa)
• Năm 931, ông đem quân ra tấn công thành Đại La
• Quân Nam Hán xin viện binh nhưng viện binh không kịp đến thì đội quân của Dương Đình Nghệ chiếm được Đại La, chủ động đón đánh quân tiếp viện do Trình Bảo cầm đầu
• Quân Nam Hán đại bại, chủ tướng bị chém đầu.

Kết quả:

• Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi. Đất nước ta giành lại được quyền tự chủ, Dương Đình Nghệ tự xưng là Tiết độ sứ tiếp tục xây dựng nền tự chủ.

2. NGÔ QUYỀN VÀ CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG NĂM 938.

CH: Tóm tắt kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền:

• Điểm mạnh của kẻ thù: mạnh khi ở chiến thuyền, ta không phòng bị được trước
• Điểm yếu của kẻ thù: dễ thụ động, hoang mang, hoảng loạn, rối lòng quân khi gặp hiện tượng nào đó bị bất ngờ
• Thời điểm: Cuối năm 938, Lưu Hoàng Tháo đem thuyền chiến lăm le tiến vào bờ cõ nước ta
• Địa điểm: Trên sông Bạch Đằng
• Cách đánh:
• Ngô Quyền sai người đem cọc vạt nhọn đầu bịt sắt đóng ngầm trước của biển
• Khi quân giặc tiến vào, Ngô Quyền sẽ cho thuyền nhỏ ra khiêu chiến, nhử quân giặc tiến vào sâu cửa sông, nhử quân giặc vào bãi cọc ngầm
• Khi thủy triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh tấn công, thuyền giặc va vào cọc nhọn, ta đem thuyền nhỏ ra đánh khiến quân giặc hoảng loạn nhảy xuống sông, Lưu Hoằng Tháo tử trận

Ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng đối với lịch sử dân tộc:

• Trận thắng lớn ở sông Bạch Đằng năm 938 có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với lịch sử Việt Nam, nó đã giúp chấm dứt 1000 năm Bắc thuộc trong lịch sử Việt Nam, mở ra một thời kỳ độc lập tự chủ lâu dài

 LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

LUYỆN TẬP

Câu 1: Các sự kiện theo mốc thời gian:

• Năm 905: khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ
• Năm 907: Khúc Thừa Dụ mất, con trai là Khúc Hạo lên thay, tiến hành nhiều cải cách tiến bộ
• Năm 931: Dương Đình Nghệ đem quân ra tấn công thành Đại La
• Năm 938: chiến thắng quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng

=> Những sự kiện đó tạo nên một bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X, chấm dứt thời kì Bắc thuộc, mở ra thời kì mới trong lịch sử dân tộc ta, thời kì độc lập tự chủ dân tộc lâu dài của dân tộc.

 VẬN DỤNG

Câu 2: Tra cứu ví dụ như:

• Phố Ngô Quyền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội
• Trường Trung học phổ thông Ngô Quyền, Hải Phòng 
• Quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng