Slide bài giảng Ngữ văn 11 cánh diều Bài 7 Đọc 1: Thương nhớ mùa xuân

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN: THƯƠNG NHỚ MÙA XUÂN

Câu 1: Cảnh sắc và con người Hà Nội vào  mùa xuân có đặc điểm gì?

Trả lời rút gọn:

Mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng.

Câu 2: Cảm xúc của nhân vật "tôi" trước mùa xuân thế nào?

Trả lời rút gọn:

Nhân vật tôi háo hứng, mong ngóng nó đến.

Câu 3: Ở phần 3, tác giả đã bày tỏ cảm xúc gì về mùa xuân Hà Nội?

Trả lời rút gọn:

Các chi tiết như: "Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến".

=>Tác giả cảm thán, vui vẻ trước vẻ đẹp của mùa xuân. 

Câu 4: Thời tiết đặc trưng của Hà Nội sau rằm tháng Giêng như thế nào?

Trả lời rút gọn:

Thời tiết đặc trưng của Hà Nội sau rằm tháng Giêng:

+ Rét vẫn còn

+ Chưa có mưa rây

Câu 5: Trong tâm trí tác giả, trăng tháng Giêng có gì đặc biệt?

Trả lời rút gọn:

Trăng tháng Giêng non như một người con gái mơn mởn đào tơ. Trăng tháng này đẹp hơn các tháng khác: "sáng nhưng không lộng lẫy như trăng mùa thu, đẹp nhưng không đẹp một cách úa héo như trăng tháng Một...."

Câu 1: Đề tài của văn bản Thương nhớ mùa xuân là gì? Dựa vào đâu em biết được điều đó?

Trả lời rút gọn:

- Đề tài của văn bản Thương nhớ mùa xuân là tình yêu thương với quê hương và gia đình. 

- Dựa vào nội dung của văn bản mà em biết được điều đó. Qua tác phẩm, tác giả đã bộc lộ nỗi nhớ về Hà Nội qua cách miêu tả cảnh sắc thiên nhiên cùng đời sống sinh hoạt của con người nơi đây.

Câu 2: Xác định nội dung chính của mỗi phần trong văn bản Thương nhớ mùa xuân. Theo em, mạch lô gích chính gắn kết các phần của văn bản là gì?

Trả lời rút gọn:

- Bố cục: 

+ Phần 1 (từ đầu đến “mê luyến mùa xuân”): Cảm nhận về quy luật tình cảm của con người với mùa xuân.

+ Phần 2 (tiếp đó đến “mở hội liên hoan”): Cảnh sắc, không khí mùa xuân Hà Nội.

+ Phần 3 (còn lại): Cảnh sắc và không khí màu xuân sau ngày rằm tháng Giêng.

- Theo em, mạch lô gích chính gắn kết các phần của văn bản là: suy nghĩ, cảm nhận của nhà văn về cảnh sắc mùa xuân.

Câu 3: Cái “tôi” tác giả trong văn bản thể hiện tình cảm, cảm xúc gì? Hãy dẫn ra một số câu văn thể hiện rõ tình cảm, cảm xúc ấy.

Trả lời rút gọn:

Cái “tôi” tác giả trong văn bản thể hiện tình tình yêu nồng nàn của tác giả đối với mùa xuân. Điều đó được thể hiện qua một số chi tiết như:

- "Tự nhiên như thế: ai củng chuộng mùa xuân. Mà tháng giêng là tháng đầu của mùa xuân, người ta càng trìu mến, không có gì lạ hết. Ai bảo được non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con; ai cấm được cô gái còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân."

- "Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng Giêng, Tết hết mà chưa hết hẳn, đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướit xanh như cuối đông, đầu Giêng, nhưng trái lại, lại nức một mùi hương man mác."

...

Câu 4: Phân tích sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình của thể loại tuỳ bút qua một vài biểu hiện cụ thể trong văn bản Thương nhớ mùa xuân (ngôn ngữ, chi tiết, sự việc,...).

Trả lời rút gọn:

Trong văn bản Thương nhớ mùa xuân, yếu tố tự sự và trữ tình của thể loại tuỳ bút đã được tác giả Vũ Bằng kết hợp xuất sắc thông qua một vài ngôn ngữ, chi tiết, sự việc,...cụ thể như:

+  Ngôn ngữ: Tuy sử dụng những ngôn ngữ giản dị nhưng nó rất giàu hình ảnh, giàu chất trữ tình và giàu tính biểu cảm, mang lại cảm xúc dồi dào cho người đọc.

+ Việc kết hợp nhiều phương thức kể, tả, biểu cảm vào văn bản đã giúp cho giọng điệu thơ trở nên nhịp nhàng và hài hòa hơn.

+ Cảnh vật thiên nhiên mùa xuân dưới ngòi bút nhà văn rất sinh động và đẹp, qua đó đã thể hiện được tình cảm của tác giả với quê hương và cảnh sắc nơi đó. Một số chi tiết như "Anh có thể đạp cỏ trên Hồ Gươm...anh vậy", "Thường thường, vào khoảng... cuộc sống êm đềm, thường nhật",… đã thể hiện được sự sinh động đó.

- Không chỉ sử dụng các câu kể, tả mà còn trong văn bản, tác giả cũng sử dụng nhiều câu cảm thán bộc lộ tâm tư và tình cảm của mình: "Ới ơi người em gái xõa tóc bên cửa sổ!",

Câu 5: Chi tiết nào về thiên nhiên (hoặc phong tục, con người) Hà Nội trong văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em? Vì sao?

Trả lời rút gọn:

- Em thích chi tiết miêu tả thiên nhiên Hà Nội vào tháng Giêng. 

- Tháng Giêng tời là lúc đất trời chuẩn bị có sự chuyển giao diệu kì và đầy tinh tế. Đất bắc mang một nét đẹp thật trong veo, đằm thắm, có sự hòa quyện nhịp nhàng giữa con người với cảnh sắc thiên nhiên đất trời. Và có lẽ vì thế mà lòng người cũng đồng điệu, hòa cùng những nhịp điệu nhộn nhịp của mùa xuân.

Câu 6: Em hiểu thêm được những gì về giá trị văn hoá dân tộc từ văn bản Thương nhớ mùa xuân?

Trả lời rút gọn:

Qua văn bản “Thương nhớ mùa xuân”, em đã thấy được nhiều hơn về giá trị văn hoá dân tộc thông qua văn hóa con người Hà Nội thông qua những chi tiết miêu tả ngày Tết ở nơi đây. Tết miền Bắc gắn liền với hình ảnh hoa đào, bánh chưng xanh ăn chúng với thịt mỡ dưa hành. Ở ngoài Bắc, còn mùng là còn Tết, còn hoa đào là vẫn còn thấy Tết. Tết kết thúc cũng là lúc cuộc sống quay trở lại quỹ đạo như hàng ngày.