Slide bài giảng Ngữ văn 11 cánh diều Bài 5 Viết bài nghị luận về một tác phẩm truyện

Tóm lược nội dung

VIẾT BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN

Câu 1:  Vẻ đẹp của nhân vật Đan-kô trong văn bản "Trái tim Đan-kô" của Go-rơ-ki.

Trả lời rút gọn:

Câu chuyện về chàng Đan-kô và lòng dũng cảm của anh ấy đã in sâu vào tâm trí tôi. Không hiểu tại sao, hình ảnh của Đan-kô và ngọn lửa nhiệt huyết cháy bỏng trong anh cứ mãi ám ảnh tôi. Tôi như đã thuộc lòng từng chi tiết của câu chuyện này - câu chuyện về một chàng trai dũng cảm đã cứu sống cả bộ lạc.

Khi đọc đến đoạn mở đầu, tôi không khỏi rùng mình với cảnh tượng ghê rợn mô tả về cái rừng rậm rạp, tối tăm đang che phủ lên bộ lạc đang trốn tránh kẻ thù. Bóng đêm dày đặc bao trùm khắp nơi, chỉ thấy toàn là đầm lầy, cây cối to lớn. Không có chút nắng ấm nào xuyên qua được. Cảnh vật ảm đạm như báo hiệu một sự diệt vong sắp đến với cả bộ lạc. Tôi như cảm nhận được nỗi kinh hoàng của họ, khi phải lựa chọn giữa việc tiếp tục đi sâu vào cái thế giới rùng rợn đó hay chấp nhận làm nô lệ kẻ thù. Những ý nghĩ hèn nhát bắt đầu xuất hiện, có lẽ vì quá sợ hãi trước cái chết mà họ không còn sợ làm nô lệ nữa.

Đọc đến đây, tôi thương xót những con người vô tội ấy. Cái rừng tối mù mịt như tụ hội của mọi bóng tối trên thế gian, khiến cho cây cối như hiện lên những quái vật rùng rợn. Trước cảnh tượng ấy, ai mà không thương hại số phận của họ, những người vô tội, những người chỉ muốn sống bình yên mà lại phải chịu đựng sự tấn công của kẻ thù. Không chỉ phải chiến đấu với con người, họ còn phải chiến đấu với cả thiên nhiên, khiến họ kiệt sức và mất đi ý chí sống.

Trong giờ phút đó, khi cả bộ lạc đứng trước bờ vực thẳm, thì bỗng Đan-kô xuất hiện. Ánh mắt anh sáng ngời sức mạnh, nhiệt huyết sục sôi. Anh đã dẫn dắt họ tiến sâu vào rừng, mặc dù rừng càng lúc càng tối đen và họ càng kiệt sức. Nhưng họ không dám thừa nhận mình yếu hèn, thay vào đó lại trút sự căm hờn lên đầu Đan-kô. Họ như bầy thú đã đến bước đường cùng. Tôi cảm thấy vừa tức giận vừa thương xót những con người này - có lẽ vì bất lực mà họ chỉ nghĩ đến mình. Và tôi cũng rất thương Đan-kô, anh chỉ muốn không để bộ lạc mình trở thành nô lệ, vậy mà giờ lại bị họ kết tội, muốn anh phải chết. 

Câu 2: Đọc đoạn văn sau đây và cho biết người viết đã phân tích yếu tố hình thức nào của truyện “Kép Tư Bền” (Nguyễn Công Hoan).

“Tiếng cười ở đây không giống tiếng cười vỡ lở tung toé, tiếng cười phá ra như kiểu tiếu lâm, mà là tiếng cười ra nước mắt, xuất phát từ một chủ nghĩa nhân đạo sâu sắc. Tác giả đã khai thác triệt để những mâu thuẫn trong cảnh ngộ bi đát ấy: mâu thuẫn giữa tâm trạng Tư Bền và vai trò anh đóng, mâu thuẫn giữa tiếng cười của khán giả và tiếng khóc thầm của người đóng kịch, mâu thuẫn giữa cảnh tưng bừng trong rạp hát và cảnh ông bố chết lặng lẽ ở nhà. Kép Tư Bền buộc phải đóng một vai kịch. Hành động trong truyện càng đi tới thì tình huống càng bị thảm hơn. Người nghệ sĩ chân chính trong xã hội kim tiền không có tự do vì trong xã hội này, tình yêu và nghệ thuật đã biến thành hàng hoá.”.

(Theo Trương Chính)

Trả lời rút gọn:

Đây là một đoạn phân tích chi tiết về xung đột tâm lý và hoàn cảnh bi đát của nhân vật Tư Bền trong truyện. Người viết đã lập luận rõ ràng và sâu sắc:

- Nhân vật Tư Bền đang phải đối mặt với một tình huống đầy mâu thuẫn và khó khăn. Bên trong, anh đang rất lo lắng về tình hình sức khỏe của cha mình. Nhưng bên ngoài, anh vẫn cố gắng tươi cười, mua vui cho những người xung quanh. 

- Sự vui vẻ và tiếng cười của khán giả càng làm nổi bật nỗi đau trong lòng Tư Bền, thể hiện mâu thuẫn sâu sắc trong tâm trạng của nhân vật.

- Thông qua việc phân tích các yếu tố hình thức và chi tiết, người viết đã khéo léo lột tả được phẩm chất, tính cách và số phận của Tư Bền, đồng thời gợi mở ý nghĩa, chủ đề sâu sắc của tác phẩm.

Người viết đã sử dụng các chi tiết cụ thể, phân tích sâu sắc để làm nổi bật lên sự mâu thuẫn trong tâm lý và hoàn cảnh của nhân vật chính, từ đó giúp người đọc hiểu rõ hơn về bức tranh toàn cảnh của tác phẩm..