Slide bài giảng Ngữ văn 11 cánh diều Bài 5 Đọc 1: Trái tim Đan-kô

Tóm lược nội dung

VĂN BẢN: TRÁI TIM ĐAN - KÔ

Câu 1: Ngoại hình, lời nói và hành động của Đan-kô như thế nào?

Trả lời rút gọn:

+ Ngoại hình: Trẻ đẹp

+ Tính cách: Mạnh mẽ và can đảm

+ Vị trí: Người dẫn đầu – thủ lĩnh

+ Hành động cao cả: Đan-kô tìm cách dẫn dắt mọi người ra khỏi khu rừng tối tăm. 

Câu 2: Con đường mà đoàn người đang đi có đặc điểm gì?

Trả lời rút gọn:

Đường đi khó khăn.

Câu 3: Tâm trạng, thái độ của đoàn người diễn biến ra sao?

Trả lời rút gọn:

+ Hoàn cảnh xung quanh khiến bọn họ kinh sợ. 

+ Họ mệt lả, mất tinh thần. 

+ Họ xấu hổ nhưng không dám thú nhận sự yếu hèn của bản thân nên chuyển sang căm hờn, giận dữ với Đan-kô. 

+ Họ kết tội Đan-kô vì họ cho rằng chàng đã hại họ rơi vào hoàn cảnh này.

Câu 4: Những chi tiết nào cho thấy ý nghĩ và tình cảm của Đan-kô đối với đoàn người?

Trả lời rút gọn:

Những chi tiết cho thấy ý nghĩ và tình cảm của Đan-kô đối với đoàn người:

- "Thế là trong tim anh cũng bùng lên niềm phẫn nộ sục sô, nhưng lòng thương hại mọi người đã dập tắt ngọn lửa uất giận ấy."

- "Anh yêu họ và nghĩ rằng không có anh, có lẽ họ chết mất."

- "Trong tim anh....trong mắt anh."

Câu 5: Nơi mà đoàn người đã đến như thế nào?

Trả lời rút gọn:

+ Tràn ngập ánh nắng Mặt Trời và không khí trong lành được nước mưa gột sạch. 

+ Thảo nguyên thở đều, cỏ ngời sáng vì những giọt mưa chói lọi như kim cương và sông lấp lánh ánh vàng...

Câu 6: Nhân vật "tôi" nhận xét gì về câu chuyện mà bào lão I-déc-ghin kể?

Trả lời rút gọn:

Nhân vật "tôi" nhận xét về câu chuyện mà bào lão là những câu chuyện kì diệu. Trí tưởng tượng của con người đã sáng tạo nên bao nhiêu truyền thuyết đẹp đẽ và đầy khí phách.

Câu 1: Văn bản Trái tim Đan-kô có mấy người kể chuyện? Đó là những ai và họ kể chuyện như thế nào?

Trả lời rút gọn:

- Văn bản Trái tim Đan-kô có 2 người kể chuyện được thay đổi linh hoạt. Đó là lời kể của 

+ Bà I-déc-ghin 

+ Nhân vật "tôi".

- Hai câu chuyện: 

+ Câu chuyện nhân vật tôi kể về bà lão I-dec-ghin 

+ Câu chuyện về Đan-kô mà bà lão I-dec-ghin kể cho nhân vật tôi nghe.

Câu 2: Hãy tóm tắt câu chuyện về chàng Đan-kô. Bối cảnh (không gian, thời gian) diễn ra các sự kiện trong câu chuyện có gì đáng chú ý?

Trả lời rút gọn:

- Tóm tắt câu chuyện về chàng Đan-kô:

Đan-kô là một chàng trai dũng và giàu lòng yêu thương. Anh đã dẫn bộ lạc của mình vào rừng sâu để tìm con đường sống. Tuy nhiên họ gặp rất nhiều khó khăn khi đi trong rừng, Đan-kô đã nhận trách nhiệm dẫn đường nhưng lại làm mọi người bị lạc. Mọi người trách dừng lại và kết tội anh. Cuộc tranh cãi nổ ra khiến anh thấy buồn vì mình đã rất cố gắng và luôn yêu thương, muốn cứu mọi người ra ngoài nhưng họ lại trách anh. Vì vậy, để chứng minh lòng mình, Đan-kô liền xé toang lồng ngực, dứt trái tim ra để soi sáng cho mọi người. Nhờ có anh mà họ đã ra được đến với vùng đất mới. 

- Bối cảnh không gian của câu chuyện là một không gian rộng lớn với biển, thảo nguyên, mây trời,…Còn thời gian là buổi tối

→ Không gian đẹp, rộng lớn nhưng cũng bí ẩn, hoang vu

Câu 3: Phân tích tình thế, diễn biến tâm trạng và hành động của đoàn người khi di chuyển trong rừng rậm.

Trả lời rút gọn:

- Tình thế của đoàn người khi di chuyển trong rừng rậm là một tình thế cũng hết sức nguy hiểm và gian nan, và Đan-kô là người tìm cách dẫn dắt mọi người ra khỏi khu rừng tối tăm đó.

- Đan-kô là một người mạnh mẽ và giàu lòng nhân ái, dám hy sinh mạng sống của mình để bảo vệ mọi người mà không cần đền đáp. Tuy nhiên, trước hoàn cảnh khắc nghiệt, những người được anh dẫn dắt với tâm lý sợ hãi đã không suy nghĩ thấu đáo mà quay ra “oán trách” anh là “trẻ người non dạ” khi anh dẫn đường sai. Họ “kết tội” anh là “kẻ hèn mọn”. Họ nói “anh phải chết”. Có thể thấy, họ đã không dám tự mình di chuyển mà vẫn phải dựa vào anh nhưng lại chì chiết anh khi anh phạm phải sai lầm, đó là một hành động rất hèn nhát. Nhưng trái ngược với sự hèn yếu ấy, Đan-kô vẫn hăng hái, tươi tỉnh dẫn mọi người đi dù có bị oán trách, tuy nhiên anh rất buồn vì bị mọi người kết tội. Anh đã hy sinh để cứu được mọi người

Câu 4: Phân tích hình tượng nhân vật Đan-kô (Gợi ý: thể hiện qua các chi tiết miêu tả hành động, tâm trạng, lời nói của Đan-kô; xác định đặc điểm tính cách của nhân vật; nêu điểm đặc sắc của nghệ thuật khắc hoạ nhân vật).

Trả lời rút gọn:

Đan-kô không chỉ là một anh chàng trẻ và đẹp trai mà anh còn là một thanh niên mạnh mẽ, can đảm và giàu lòng nhân ái. Anh đã cố gắng hết sức tìm cách dẫn dắt mọi người ra khỏi khu rừng mặc kệ những lời kết tội cùng những lời nói khó nghe của mọi người. 

=> Dù bị mọi người mình trách móc tệ bạc khi dẫn đường sai nhưng Đan-kô vẫn nghĩ rằng không có anh họ sẽ chết nên anh muốn cứu họ, mặc cho họ đối xử với anh tệ thế nào anh vẫn yêu mọi người.

Hành động thể hiện tấm lòng anh hùng cao thượng của Đan-kô: 

+ Đan-kô tự xé toang lồng ngực, giơ cao trái tim cháy rực để soi đường cho mọi người. 

+ “luôn luôn đi ở phía trước và trái tim anh vẫn cháy bùng bùng”.

+ Rừng giãn ra nhường lối, “mặt trời rực rỡ”, “biển ánh sáng mặt trời và không khí trong lành”.

+ Đan-kô bật lên tiếng cười tự hào rồi gục xuống và chết.

→ Có thể thấy, Đan-kô là một người anh hùng cao cả với tình thương người sâu sắc, anh luôn muốn dẫn dắt họ ra khỏi nguy hiểm. 

Câu 5: Có ý kiến cho rằng: văn bản Trái tim Đan-kô chứa đựng thông điệp có ý nghĩa triết lí nhân sinh về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng. Em tán thành hay phản đối quan điểm đó? Vì sao?

Trả lời rút gọn:

- Em đồng ý với quan điểm: "Văn bản Trái tim Đan-kô chứa đựng thông điệp có ý nghĩa triết lí nhân sinh về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng."

- Em tán thành vì chính nội dung của văn bản đã nhấn mạnh và làm sáng tỏ được quan điểm ấy. Văn bản đã đề cao hình ảnh người anh hùng Đan-kô mạnh mẽ, giàu tình thương người và giàu lòng vị tha. Anh là đại diện cho cá nhân dám đứng ra cứu giúp, dẫn đường chỉ lối cho một  nhóm người đại diện cho công đồng có con đường sống tốt hơn. Nếu không có cá nhân là Đan-kô thì sẽ không có được cộng đồng là những người được anh dẫn dắt khi ấy. Nếu không có Đan-kô đứng ra hy sinh tính mạng của mình thì những người kia cũng không thể tìm con đường thoát ra và sống sót được. Qua đó có thể thấy văn bản Trái tim Đan-kô chứa đựng thông điệp có ý nghĩa triết lí nhân sinh về mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng.

Câu 6. Em có cảm nghĩ gì về hình ảnh “trái tim cháy hùng vĩ của Đan-kô"? Hãy ghi lại bằng một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng).

Trả lời rút gọn:

Đan-kô và trái tim cháy hùng vĩ của chàng đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng rất nhiều bạn đọc. Khi bộ lạc phải sống trong tăm tối của rừng sâu, luôn lo sợ hoàn cảnh xung quanh, Đan-kô đã xuất hiện như một tia hy vọng. Mắt chàng sáng ngời sức mạnh của tuổi trẻ và nhiệt huyết sục sôi, dẫn dắt cả bộ lạc tiến sâu vào trong rừng. Tuy nhiên, lòng nhiệt thành của Đan-kô chỉ nhận lại những tức giận và oán trách từ đám người. Nhưng chàng vẫn kiên định dùng chính trái tim mình để dẫn lối cho đoàn người. Trái tim Đan-kô bùng lên ngọn lửa phẫn nộ, cháy rực lên mạnh mẽ giữa cơn mưa gió dữ dội. Chàng xé toang lồng ngực, giơ cao trái tim đang cháy sáng rực rỡ, soi đường cho bộ lạc tiến lên. Đan-kô thật là một anh hùng, chàng đã dũng cảm cứu sống tất cả những người trong bộ lạc. Chàng vẫn đi trước, giơ cao trái tim như ngọn đuốc dẫn đường, và rừng cây cũng mở ra trước bước chân Đan-kô. Đan-kô khiến người đọc vừa xót xa vừa vô cùng cảm phục trước sự dũng cảm và lòng nhân ái của chàng.