Slide bài giảng Địa lí 12 chân trời Bài 3: Sự phân hoá đa dạng của thiên nhiên (phần 1)

Tóm lược nội dung

BÀI 3. SỰ PHÂN HÓA ĐA DẠNG CỦA THIÊN NHIÊN

MỞ ĐẦU

Bên cạnh tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa, thiên nhiên nước ta còn có sự phân hoá rõ nét trong không gian theo chiều Bắc - Nam, Đông – Tây và theo độ cao. Từ đó, đã hình thành nên các miến địa lí tự nhiên. Vậy, sự phân hoá thiên nhiên có ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế - xã hội đất nước?

Bài làm rút gọn:

Là cơ sở quan trọng cho việc quy hoạch các vùng kinh tế dựa trên thế mạnh tự nhiên của mỗi vùng. Tạo điều kiện cho nước ta có thể phát triển cơ cấu kinh tế đa dạng với nhiều sản phẩm đặc trưng theo vùng, miền. Dẫn đến sự phân hoá tài nguyên và các điều kiện phát triển kinh tế giữa các vùng, miền nước ta. 

I. THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG

Câu hỏi: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy chứng minh sự phân hóa của thiên nhiên Việt Nam theo chiều Bắc - Nam.

Bài làm rút gọn:

1. Phần lãnh thổ phía Bắc (từ khoảng vĩ tuyến 16°B trở ra Bắc)

• Khí hậu đặc trưng là nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh; mùa hạ nóng, ẩm, mưa nhiều. 

• Nhiệt độ trung bình năm trên 20°C.

• Hệ sinh thái tiêu biểu là rừng nhiệt đới gió mùa. 

• Trong rừng có thành phần loài nhiệt đới chiếm ưu thế, ngoài ra còn có các loài cây cận nhiệt và ôn đới như dẻ, re, sa mu, pơ mu,...; các loài thú có lông dày như gấu, chồn,... 

• Vào mùa đông, ở đồng bằng trồng được các loại cây vụ đông.

  • Khí hậu đặc trưng là cận xích đạo gió mùa, nóng quanh năm, nhiệt độ trung bình năm trên 25°C, biên độ nhiệt trung bình năm nhỏ. 

2. Phần lãnh thổ phía Nam (từ khoảng vĩ tuyến 16°B trở vào Nam)

• Khí hậu có 2 mùa: mưa và khô.

• Hệ sinh thái tiêu biểu là rừng cận xích đạo gió mùa.

• Trong rừng xuất hiện các loài cây chịu hạn, rụng lá vào mùa khô (các loài cây họ Dầu), một số nơi hình thành kiểu rừng thưa nhiệt đới khô (Tây Nguyên). 

• Động vật thuộc vùng nhiệt đới và xích đạo như voi, hổ, báo, trăn, rắn, cá sấu,...

Câu hỏi: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy cho biết thiên nhiên Việt Nam có sự phân hóa như thế nào theo chiều Đông – Tây. Lấy ví dụ cụ thể.

Bài làm rút gọn:

* Vùng biển và thềm lục địa

• Vùng biển nước ta có diện tích rộng, thiên nhiên đặc trưng cho vùng biển nhiệt đới ẩm gió mùa. 

• Đặc điểm vùng thềm lục địa thể hiện mối quan hệ chặt chẽ với vùng đồng bằng, đồi núi và thay đổi theo từng đoạn bờ biển: thềm lục địa phía bắc và phía nam mở rộng, có đáy nông trong khi thềm lục địa miền Trung bị thu hẹp và tiếp giáp với vùng biển sâu.

* Vùng đồng bằng

Thiên nhiên thay đổi tuỳ nơi, cụ thể:

• Đồng bằng Bắc Bộ và đồng bằng Nam Bộ mở rộng, bằng phẳng, có đất phù sa màu mỡ. 

• Đồng bằng Bắc Bộ được đặc trưng bởi hệ thống để trong khi đồng bằng Nam Bộ được đặc trưng bởi hệ thống sông ngòi, kênh, rạch chằng chịt.

• Đồng bằng ven biển Trung Bộ nhỏ, hẹp và bị chia cắt bởi nhiều dãy núi lan sát ra biển. 

  • Phần lớn vùng đồi núi phân bố ở ở phía tây đất nước. 

* Vùng đồi núi

• Sự phân hoá tự nhiên của vùng núi diễn ra khá mạnh mẽ và phức tạp.

• Đặc biệt:

+ Dãy Hoàng Liên Sơn tạo nên sự khác biệt giữa vùng núi Đông Bắc (đai nhiệt đới gió mùa và cận nhiệt đới gió mùa trên núi) và Tây Bắc (3 đai cao)

+ Dãy Trường Sơn tạo nên sự đối lập về thời kì mưa và khô giữa Đông Trường Sơn và Tây Nguyên: khi Đông Trường Sơn bước vào mùa mưa thì Tây Nguyên là mùa khô và ngược lại.

* Ví dụ cụ thể

• Về khí hậu: Hà Nội có mùa hè nóng ẩm, mùa đông tương đối lạnh. Trong khi đó, Đà Lạt mùa hè mát mẻ, mùa đông khá lạnh, có sương muối.

• Về địa hình: Đồng bằng sông Hồng rộng lớn, địa hình thấp và bằng phẳng. Trong khi đó, Tây Nguyên là vùng núi và cao nguyên, địa hình cao và hiểm trở.

• Về sông ngòi: Sông Hồng có mạng lưới sông ngòi dày đặc, nhiều nước quanh năm. Sông Mekong có nhiều nhánh sông, lượng nước lớn vào mùa mưa.

Câu hỏi: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy chứng minh sự phân hóa của thiên nhiên Việt Nam theo độ cao?

Bài làm rút gọn:

Thiên nhiên nước ta có sự phân hóa theo độ cao, bao gồm 3 đai cao: đai nhiệt đới gió mùa, đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi và đai ôn đới gió mùa trên núi.