Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

CHUYÊN ĐỀ 1. PHÂN BÓN

BÀI 1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ PHÂN BÓN

(2 tiết)

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Trình bày được phân bón là sản phẩm có chức năng cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng hoặc có tác dụng cải tạo đất; việc sử dụng phân bón phụ thuộc vào loại cây trồng, thời gian sinh trưởng của cây, đặc điểm của đất.
• Tìm hiểu được thông tin về một số loại phân bón được dùng phổ biến ở Việt Nam.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: biết chủ động trong giao tiếp, tự tin phát biểu ý kiến của bản thân về phân bón thường dùng và mối liên hệ giữa phân bón – cây trồng – đất.
• Năng lực tự chủ và tự học: Xác định được nhiệm vụ học tập Chuyên đề môn Hóa học lớp 11 qua việc tìm hiểu về phân bón và mối liên hệ giữa phân bón – cây trồng – đất.
• Năng lực giải quyết vấn đề: Vận dụng các kiến thức về phân bón đề xuất biện pháp bón phân hợp lí, cải tạo đất.

Năng lực riêng:

• Năng lực nhận thức hóa học: Trình bày được phân bón là sản phẩm có chức năng cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng hoặc có tác dụng cải tạo đất; việc sử dụng phân bón phụ thuộc vào loại cây trồng, thời gian sinh trưởng của cây, đặc điểm của đất.
• Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học: Tìm hiểu được thông tin về một số loại phân bón được dùng phổ biến ở Việt Nam.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ: có ý thức đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, thuận lợi, khó khăn trong học tập để xây dựng kế hoạch học tập; tích cực tìm tòi và sáng tạo trong học tập, có ý chí vượt qua khó khăn để đạt kết quả tốt trong học tập.
• Trách nhiệm: tích cực, tự giác và nghiêm túc rèn luyện, tu dưỡng đạo đức; sẵn sàng chịu trách nhiệm về lời nói và hành động của bản thân.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC
2. Đối với giáo viên

• Giáo án, sách CĐHT, SGV hóa học 11 cánh diều.
• Hình ảnh có nội dung liên quan tới bài học.
• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

• SHS, sách CĐHT Hóa học 11 Cánh diều.
• Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập.
• TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
2. Mục tiêu: HS xác định được nhiệm vụ cụ thể cần thực hiện trong các hoạt động tiếp theo của bài học.
3. Nội dung: HS suy nghĩ nhanh để trả lời câu hỏi theo quan điểm cá nhân.
4. Sản phẩm:

- Câu trả lời của HS.

- Các nhiệm vụ học tập cơ bản của các hoạt động tiếp theo mà HS xác định được, như:

+ Cần tìm hiểu chức năng/ vai trò của mỗi loại phân bón.

+ Cần tìm hiểu các loại phân bón sử dụng phổ biến ở Việt Nam.

+ Quan hệ giữa phân bón với đất và cây trồng,…

1. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

• GV giao nhiệm vụ cho HS đọc logo mở đầu sách CĐHT và trả lời câu hỏi: Cây lương thực hay cây ăn quả đều cần được bón phân để tăng năng suất và chất lượng. Em hãy kể tên một số loại phân bón được sử dụng phổ biến ở Việt Nam.
• GV dẫn dắt HS trả lời câu hỏi 2 trang 7 sách CĐHT.
• Trên cơ sở đó, GV đặt vấn đề yêu cầu HS động não:

Cho biết nội dung nào cần được tìm hiểu trong bài học này?

1. Chức năng cụ thể của mỗi loại phân bón
2. Nhu cầu sử dụng phân bón ở Việt Nam
3. Quy trình sản xuất một số loại phân bón cụ thể
4. Cách sử dụng phân bón phù hợp với đất và cây trồng.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

• HS đọc SGK, thực hiện công não để có câu trả lời cho các câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

• Các học sinh xung phong phát biểu trả lời.

Bước 4: Kết luận và nhận xét:

- Gợi ý đáp án:

+ Một số loại phân bón phổ biến: phân NPK, phân chuồng, phân xanh, phân hữu cơ…

+ Du canh, du cư là tập tục sản xuất nông nghiệp lâu đời của nhiều dân tộc. Tuy nhiên đây là hình thức canh tác và cư trú không ổn định. Nguồn sống chủ yếu dựa vào phá rừng làm rẫy, khi đất đai cằn cỗi, kém màu mỡ lại di chuyển đến một vùng đất mới canh tác và cư trú lại từ đầu. Việc này dẫn đến các hậu quả như:

• Đời sống sinh hoạt của con người không được ổn định
• Rừng bị chặt phá, đất bị thoái hóa không còn khả năng canh tác
• Ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái…

                   Du canh, du cư                Phá rừng làm nương rẫy

+ Như vậy, nội dung bài học cần tìm hiểu: a, b và d.

• GV nhận xét, đánh giá và dẫn vào bài: Để tìm hiểu về vai trò, các loại phân bón phổ biến và cách sử dụng phân bón phù hợp, chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu bài học ngày hôm nay: Bài 1. Giới thiệu chung về phân bón.

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu chức năng phân bón – quan hệ phân bón, đất và cây trồng

1. Mục tiêu: Trình bày được phân bón là sản phẩm có chức năng cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng hoặc có tác dụng cải tạo đất; việc sử dụng phân bón phụ thuộc vào loại cây trồng, thời gian sinh trưởng của cây, đặc điểm của đất.
2. Nội dung: HS hoạt động theo kĩ thuật trạm, đọc sách CĐHT trang 6 – 8 tìm hiểu hai nội dung:

- Nội dung 1: Các nguyên tố dinh dưỡng mà phân bón cung cấp để cải tạo đất và tăng năng suất, chất lượng cây trồng.

- Nội dung 2: Ví dụ chứng minh về việc sử dụng phân bón phải phù hợp với các giai đoạn sinh trưởng của cây và loại đất trồng.

1. Sản phẩm:

- Từ đáp án đúng, đủ của các câu hỏi dẫn đến nội dung tóm tắt ghi vào vở.

- Các biểu hiện “nói rõ ràng, đầy đủ, dễ hiểu” trong quá trình báo cáo.

1. Tổ chức thực hiện

Hoạt động 2: Tìm hiểu thông tin về một số loại pha bón được dùng phổ biến ở Việt Nam

1. Mục tiêu: Tìm hiểu được thông tin về một số loại phân bón được dùng phổ biến ở Việt Nam.
2. Nội dung: HS hoạt động theo cặp đôi tìm kiếm thông tin trong sách CĐHT và báo cáo.
3. Sản phẩm:

- Từ hoạt động của HS, “chốt” của GV dẫn đến nội dung tóm tắt ghi vào vở.

- Biểu hiện “biết rõ, hiểu rõ” trong báo cáo sau quá trình tìm kiếm thông tin.

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: HS củng cố lại kiến thức về các loại phân bón sử dụng phổ biến ở Việt Nam, vai trò của mỗi loại phân bón và mối quan hệ giữa phân bón với đất và cây trồng.
3. Nội dung: HS hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi trắc nghiệm khách quan.
4. Sản phẩm: Đáp án câu hỏi trắc nghiệm khách quan.
5. Tổ chức thực hiện

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS trả lời nhanh các câu hỏi trắc nghiệm về các nội dung liên quan đến phân bón.

Câu 1: Chọn câu đúng:

1. Phân đạm là những hợp chất cung cấp N cho cây trồng.
2. Phân đạm là những hợp chất cung cấp P và N cho cây trồng.
3. Phân lân là những hợp chất cung cấp K cho cây trồng.
4. Phân kali là những hợp chất cung cấp K và P cho cây trồng

Câu 2: Urea có công thức hóa học là (NH₂)₂CO, đây là một loại phân bón hóa học quan trọng và phổ biến trong nông nghiệp. Urê thuộc loại phân bón hóa học nào sau đây?

1. phân đạm.            B. phân NPK.           C. phân lân.              D. phân kali.

Câu 3: Để khử chua cho đất người ta thường sử dụng chất nào sau đây?

1. Đá vôi.                 B. Muối ăn.               C. Phèn chua.            D. Vôi sống.

Câu 4: Đất chua thích hợp trồng loại cây nào dưới đây?

1. Bắp cải. B. Táo. C. Hoa đồng tiền.            D. Hoa tulip.

Câu 5: Bón phân hợp lí là

1. Sau khi thu hoạch phải bổ sung lượng phân cần thiết cho đất.
2. Bón đúng lúc, đúng lượng, đúng loại và đúng cách.
3. Phải bón đủ cho cây ba loại nguyên tố quan trọng là N, P, K.
4. Phải bón thường xuyên cho cây.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

• HS đọc câu hỏi và trả lời câu hỏi trắc nghiệm khách quan.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

• Đại diện HS giơ tay phát biểu.
• Các HS khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định:

-  GV chữa bài, chốt đáp án.

- GV nhận xét thái độ học tập, phương án trả lời của HS, ghi nhận và tuyên dương.

Đáp án

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức trả lời các bài tập trang 10.
3. b) Nội dung: HS thảo luận theo cặp đôi trả lời bài 1 - 5 trang 10 sách CĐHT.
4. c) Sản phẩm: Gợi ý trả lời bài 1 - 5 trang 10 sách CĐHT.
5. d) Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi trả lời bài 1 - 5 trang 10 sách CĐHT.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HS suy nghĩ và thảo luận trả lời bài 1 - 5 trang 10 sách CĐHT.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- Đại diện nhóm HS trả lời câu hỏi.

- HS nhóm khác nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định:

- GV chữa bài, chốt đáp án.

- GV nhận xét thái độ làm việc, sản phẩm, phương án trả lời của các học sinh, ghi nhận và tuyên dương.

Gợi ý trả lời:

- Bài 1 trang 10 sách CĐHT: Những phát biểu đúng: a, b, d.

+ Phát biểu c sai vì phân bón hữu cơ là sản phẩm của quá trình xử lí chất hữu cơ tự nhiên, có thể bổ sung thêm một số nguyên tố dinh dưỡng, vi sinh vật, sinh vật có ích cho đất và cây trồng.

- Bài 2 trang 10 sách CĐHT: Nếu vùi bột mịn của quặng apatite vào đất thì sẽ cung cấp cho cây trồng các nguyên tố dinh dưỡng: Ca, P. Ngoài ra, còn có O, H, Cl.

- Bài 3 trang 10 sách CĐHT: Phân urea thành phần chính là (NH₂)₂CO, phân ammonium chloride thành phần chính là NH₄Cl cùng cung cấp nguyên tố dinh dưỡng chính là nitrogen (N). Ngoài ra, chúng còn cung cấp các nguyên tố dinh dưỡng H, C, O, Cl cho cây.

- Bài 4 trang 10 sách CĐHT:

+ Phân bón hữu cơ vừa là nguồn cung cấp nguyên tố dinh dưỡng, vừa là nguồn cung cấp vi sinh vật có ích cho đất và cây trồng.

+ Vì phân bón hữu cơ là sản phẩm của quá trình xử lí chất hữu cơ tự nhiên, có thể bổ sung thêm một số nguyên tố dinh dưỡng, vi sinh vật, sinh vật có ích cho đất và cây trồng.

- Bài 5 trang 10 sách CĐHT: Mỗi giai đoạn sinh trưởng của cây trồng lại có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau do đó cần sử dụng phân bón phù hợp với mỗi giai đoạn sinh trưởng của cây trồng.

* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Ghi nhớ kiến thức trong bài.

- Chuẩn bị bài 2. Phân bón vô cơ.