Cảm nhận về vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều trong đoạn trích Chị em Thúy Kiều

Nước Nam đẹp nhất nàng Kiều…. Với những ai từng đọc Truyện Kiều, có lẽ sẽ không thể quên những nét họa dù thoáng qua của tác gia Nguyễn Du nhưng nàng Kiều vẫn hiện ra với bức chân dung về người con gái tài sắc vẹn toàn. Vẻ đẹp ấy không chỉ ở dung nhan hay tài năng thiên bẩm mà còn bừng sáng ở cốt cách và tấm lòng người thiếu nữ.

Đọc đoạn trích Chị em Thúy Kiều, bức chân dung thứ nhất được tác giả viết lên là vẻ đẹp của người em Thúy Vân. vẻ đẹp của Vân được so sánh với những thứ cao đẹp nhất trên đời, trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc, một vẻ đẹp trong sáng, phúc hậu, tròn đầy. Thế nhưng đến những câu thơ miêu tả về Thúy Kiều, người đọc không khỏi ngỡ ngàng về một tuyệt thế giai nhân. Câu thơ đầu tiên đã phác họa nét đẹp của Kiều:  “Kiều càng sắc sảo mặn mà”. Nàng sắc sảo về trí tuệ và mặn mà, sâu sắc trong tâm hồn. Để khắc họa chân dung nàng, ngòi bút tài hoa của Nguyễn Du đã lựa chọn nghệ thuật điểm nhãn tài tình, họa lên thần sắc của đôi mắt, nét mày người thiếu nữ:

Làn thu thủy, nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh

Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn đã được tác giả tập trung khắc họa. Hình ảnh “Làn thu thuỷ, nét xuân sơn” là hình ảnh mang tính ước lệ, đồng thời cũng là hình ảnh ẩn dụ, gợi lên một đôi mắt đẹp trong sáng, long lanh như làn nước mùa thu, đôi lông mày thanh tú như nét mùa xuân nhưng cũng rực tràn nhựa sống. Đôi mắt đó là cửa sổ tâm hồn, thể hiện phần tinh anh của tâm hồn, trí tuệ. Tả Kiều, tác giả không cụ thể như khi tả Vân mà chỉ đặc tả đôi mắt theo lối điểm nhãn - vẽ hồn cho nhân vật, gợi lên vẻ đẹp chung của một trang giai nhân tuyệt sắc. Khi nhắc đến phương Bắc, ta không khỏi thổn thức trước vẻ đẹp của Tây Thi, Dương Qúy Phi thì dưới ngòi bút của Nguyễn Du nhan sắc nàng Kiều hiện ra khiến người đọc phải ngỡ ngàng. Vẻ đẹp ấy làm cho hoa ghen, liễu hờn, nước nghiêng thành đổ. Nguyễn Du không miêu tả trực tiếp nhân vật mà miêu tả sự ghen ghét, đố kị hay ngưỡng mộ, say mê trước vẻ đẹp đó, cho thấy đây là vẻ đẹp có chiều sâu, có sức quyến rũ, cuốn hút lạ lùng.

Không chỉ có vẻ đẹp ngoại hình, Kiều còn là người thiếu nữ tài sắc vẹn toàn:

Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm
Cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương

Tả về ngoại hình Thúy Kiều, tác giả chỉ điểm xuyết qua hai câu thơ lục bát còn với tài năng của nàng, Nguyễn Du có những nét vẽ cụ thể hơn.  Kiều rất mực thông minh và đa tài  "Thông minh vốn sẵn tính trời". Tài của Kiều đạt đến mức lý tưởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến, hội đủ cầm, kỳ, thi, hoạ. Trong đó, tiếng đàn của nàng là tài tình hơn cả, nằm ở một tầm cao so với người đời. Tiếng đàn ấy vượt qua cả khúc hồ cầm ly biệt đã lưu danh sử sách của Chiêu Quân với Hán đế trên đường đi cống rợ Hồ. Không chỉ vậy, nàng còn giỏi sáng tác nhạc. Cung đàn Bạc mện của Kiều là tiếng lòng của một trái tim đa sầu đa cảm “Khúc nhà tay lựa nên chương, Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân”.Vẻ đẹp ngoài hình khiến người đời ngỡ ngàng thì sự tài năng của Thúy Kiều khiến ta thêm khâm phục và trân trọng nàng biết bao.

Tả tài nhưng Nguyễn Du thể hiện được cả cái tình của Kiều, chân dung của nàng là bức chân dung mang tính cách và số phận. Bởi “chữ tài đi với chữ tai một vần”, vẻ đẹp ấy khiến cho tạo hoá phải ghen ghét, các vẻ đẹp khác phải đố kị, tài hoa trí tuệ thiên bẩm "lai bậc" đủ mùi, cả cái tâm hồn đa sầu đa cảm khiến Kiều không thể tránh khỏi định mệnh nghiệt ngã, số phận éo le, gian khổ bởi  "Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau". "Trời xanh quen thói mà hồng đánh ghen". Cuộc đời Kiều hẳn là cuộc đời hồng nhan bạc mệnh.

Tác giả Nguyễn Du đã rất tinh tế khi sử dụng thủ pháp đòn bẩy để miêu tả vẻ đẹp hai chị em Thúy Kiều. Tác giả miêu tả chân dung Thuý Vân trước để làm nổi bật chân dung Thuý Kiều, ca ngợi cả hai nhưng đậm nhạt khác nhau ở mỗi người: chỉ dành bốn câu thơ để tả Vân, trong đó dành tới 12 câu thơ để tả Kiều, Vân chỉ tả nhan sắc, Kiều cả tài , sắc, tình đều đặc đặc tả. Vân đẹp hơn những gì mĩ lệ nhất của thiên nhiên nhưng tạo sự hoà hợp êm đềm với xung quanh: mây thua, tuyết nhường. Thuý Vân hẳn có một tính cách ung dung, điềm đạm, một cuộc đời bình yên không sóng gió. Còn vẻ đẹp của Kiều khiến tạo hóa phải ghen ghét, đố kị. Một dự cảm chẳng lành cho cuộc đời của người thiếu nữ tài sắc vẹn toàn.

Đoạn trích của Nguyễn Du đã bộc lộ rõ nét chân dung hai chị em Thúy Kiều. Với sự chọn lọc đắt giá ngôn từ, cách miêu tả đầy tinh tế đã khắc họa lên những nét vẽ mỗi người mỗi vẻ nhưng đều là những trang tuyệt sắc giai nhân và cũng đầy những dự cảm về cuộc đời phía trước của hai người thiếu nữ.