A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Thuật ngữ là gì

1. So sánh hai cách giải thích sau đây về nghĩa của từ muối và từ nước.
Cách thứ nhất

• Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển,…
• Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách từ nước biển, dùng để ăn.

Cách thứ hai

• Nước là hợp chất của các nguyên tố hiđrô và ôxi, có công thức là H₂O.
• Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc axít.

Hãy cho biết cách giải thích nào không thể hiểu được nếu thiếu kiến thức hóa học.
Trong hai cách giải thích, cách giải thích thứ hai thể hiện được đặc tính bên trong của sự vật. Những đặc tính này phải qua nghiên cứu bằng lí thuyết và phương pháp khoa học. Do đó, nếu không có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực có liên quan (hóa học) thì người tiếp nhận không thể hiểu được cách giải thích này
2. Đọc các định nghĩa sau và trả lời câu hỏi
- Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa axít cácbôníc.
- Bazơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hiđrôxít.
- Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
- Phân số thập phân là phân số mà mẫu số là luỹ thừa của 10.
a. Em đã học các định nghĩa này từ những bộ môn nào?
Những từ ngữ này được định nghĩa chủ yếu được dùng trong các văn bản nào?
Định nghĩa về thạch nhũ, ba zơ dùng ở bộ môn hóa.
 Định nghĩa về ẩn dụ dùng ở bộ môn văn học.
Định nghĩa về phân số thập phân dùng ở bộ môn toán.
Những từ ngữ được định nghĩa này thường được dùng ở những văn bản khoa học, công nghệ.

2. Đặc điểm của thuật ngữ

1.    Thử tìm xem những thuật ngữ ở trên còn có nghĩa nào khác không?
2.    Trong hai ví dụ sau, từ muối nào có sắc thái biểu cảm
a. Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách từ nước biển, dùng để ăn.
       b.                                   Ai ơi chua ngọt đã từng
                                 Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.
- Muối (a) là một thuật ngữ.
- Muối (b) từ thông thường, có sắc thái biểu cảm – chỉ những vất vả, gian truân mà con người nếm trải trong đời.

3. Ghi nhớ

• Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.
• Về nguyên tắc, trong mỗi lĩnh vực khoa học, kĩ thuật, công nghệ, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị bằng một khái niệm và ngược lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.
• Thuật ngữ không có tính biểu cảm.