C. THÀNH PHẦN CÂU

I- THÀNH PHẦN CHÍNH VÀ THÀNH PHẦN PHỤ

 1. Kể tên các thành phần chính, thành phần phụ của câu; nêu dấu hiệu nhận biết từng thành phần

Các thành phần của cuả câu

a) Đôi càng tôi mẫm bóng.

                                         (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

b) Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.

                             (Thanh Tịnh, Tôi đi học)

c) Còn tấm gương bằng thuỷ tinh tráng bạc, nó vẫn là người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn, không hề nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác...

                                                                                         (Băng Sơn, U tôi)

Trả lời: 

a) Đôi càng/ tôi mẫm bóng

CN: Đôi càng tôi

VN: mẫn bóng

b) Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi,/ mấy người học trò cũ /sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.

Trạng ngữ:  Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi

CN: mấy người học trò cũ 

VN: sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.

c) Còn tấm gương bằng thuỷ tinh tráng bạc,/ nó /vẫn là người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn, không hề nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác...

Khởi ngữ:  Còn tấm gương bằng thuỷ tinh tráng bạc

CN: nó

VN: vẫn là người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn, không hề nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác..

II- THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

1. Kể tên các thành phần biệt lập của câu.

Các thành phần biệt lập của câu là:

2. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong đoạn trích dưới đây là thành phần gì của câu:

a) Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất đẹp, bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp.

                             (Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt)

b) Ngẫm ra thì tôi chỉ nói lấy sướng miệng tôi.

                 (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

c) Trên những chặng đường dài suốt 50, 60 ki-lô-mét, chúng ta chỉ gặp cây dừa: dừa xiêm thấp lè tè, quà tròn, nước ngọt, dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơn mởn, dừa lửa lá đỏ, vỏ hồng,...

(Theo Hoàng Văn Huyền, Những mẩu chuyện địa lí)

d) Có người khẽ nói :

- Bẩm, dễ có khi đê vỡ !

Ngài cau mặt, gắt rằng :

- Mặc kệ !

(Phạm Duy Tốn, Sống chết mặc bay)

e)                          Ơi chiếc xe vận tải

                             Ta cầm lái đi đây

                             Nặng biết bao ân ngãi

                             Quý hơn bao vàng đầy !

                                         (Tố Hữu, Bài ca lái xe đêm)

 Trả lời:

a): “Có lẽ” là thành phần tình thái.

 b): “Ngẫm ra” là thành phần tình thái.

c): “dừa xiêm thấp lè tè, quà tròn, nước ngọt, dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơn mởn, dừa lửa lá đỏ, vỏ hồng,...” là thành phần phụ chú.

d): “Bẩm” là thành phần gọi đáp; “có khi” là thành phần tình thái.

D- Các kiểu câu

I- CÂU ĐƠN

Trả lời: