A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I- ĐỀ BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ

Đề 1: Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường

Đề 2: Đạo lí Uống nước nhớ nguồn

Đề 3: Bàn về tranh giành và nhường nhịn

Đề 4: Đức tính khiêm nhường

Đề 5: Có chí thì nên

Đề 6: Đức tính trung thưc

Đề 7: Tinh thần tự học

Đề 8: Hút thuốc lá có hại

Đề 9: Lòng biết ơn của thầy cô giáo

Đề 10: Suy nghĩ từ câu ca dao: Công cha như núi Thái Sơn- Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra

Câu hỏi:

a. Các đề bài trên có điểm gì giống nhau? Chỉ ra sự giống nhau đó

b. Mỗi em tự nghĩ ra một đề bài tương tự

Trả lời:

a.

• Giống nhau: Các vấn đề đưa ra đều là một vấn đề về tư tưởng đạo lí
• Khác nhau:  Tuy vậy các đề 1, 3, 10 là đều có yêu cầu cụ thể (suy nghĩ, bàn về, ...). Các đề còn lại không nêu yêu cầu. Nhưng dù có đưa ra mệnh lệnh hay không thì các đề đều có điểm chung về yêu cầu: nghị luận (tức là đòi hỏi người viết phải nhận định, giải thích, bình luận, chứng minh).

b. VD: 

• Bình luận câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây"
• Suy nghĩ của em về tính trung thực trong học tập.
• Đoàn kết là sức mạnh.
• Tốt gỗ hơn tốt nước sơn

II- CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ

Cho đề bài: Suy nghĩ về đạo lí: " Uống nước nhớ nguồn"

Các bước:

1. Tìm hiểu đề và tìm ý

2. Lập dàn bài

a. Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ và nêu tư tưởng chung của nó

b. Thân bài:

• Giải thích câu tục ngữ
• Đánh gia nội dung câu tục ngữ

c. Kết bài:

• Khẳng định một truyền thống tốt đẹp của dân tộc
• Nêu ý nghĩa câu tục ngữ đối với ngày hôm nay

3. Viết bài

4. Đọc lại bài viết và sửa chữa

III- Ghi nhớ

• Muốn làm tốt bài nghị luận về một vân sđề tư tưởng đao lí, ngoài các yêu cầu chung đối với bài văn, cần chú ý vận dụng những phép lập luận, chứng minh, phân tích, tống hợp
• Dàn bài chung:

Mở bài: Giới thiệu vấn đề tư tưởng đạo lí cần bàn luận

Thân bài: 

• Giải thích, chứng minh nội dung vấn đề tư tưởng đạo lí
• Nhận định đánh giá những vấn đề tư tưởng đạo lí trong bối cảnh của cuộc sống riêng chung

Kết bài: Kết luận tổng kết nêu nhận thức mới tỏ ý khuyên bảo hoặc hành động

• Bài làm cần lựa chọn góc độ riêng để giải thích đánh gái và đưa ra được ý kiến của người viết