I. LÝ THUYẾT

• Thành phần tình thái: thành phần thể hiện thái độ, cách đánh giá của người nói (người viết) đối với sự việc được nói tới trong câu:
• Ví dụ 1: Chắc chắn tất cả đám học sinh chúng tôi đứa nào cũng yêu mến thầy vì tấm lòng nhân từ, vì những ý nghĩ tốt lành, vì những ước mơ của thầy vì tương lai chúng tôi. (Trin-gi-dơ Ai-tơ-ma-tốp, Người thầy đầu tiên)

=> Chắc chắn là thành phần tình thái, thể hiện sự đánh giá về tính chính xác của thông tin được nói đến trong câu

• Ví dụ 2: Hoạ sĩ còn đang nheo mắt cố đọc tên các sách trên giá thì cô gái đã bước tới, dường như làm việc ấy hộ bố. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

=> Dường như là thành phần tình thái thể hiện ý không chắc chắn

• Thành phần cảm thán: thành phần được dùng để bộc lộ trực tiếp tình cảm, cảm xúc của người nói, người viết (vui, buồn, ngạc nhiên, tức giận, …)
• Ví dụ 1: Chao ôi, bắt gặp được một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành được sáng tác còn là một chặng đường dài. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

=> Chao ôi là thành phần cảm thán bộc lộ sự xúc động

• Ví dụ 2: Ơ, cái bà này! Sao bà cứ cuống quýt lên vậy? (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

=> Ơ là thành phần cảm thán bộc lộ sự ngạc nhiên

2. Nghĩa là: hai chú bé đang tiến lại gần.

II. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP SGK

1. BÀI TẬP 1

a. chắc hẳn: thể hiện sự phỏng đoán tương đối chính xác  về nhận định: câu thơ Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt không phải là bầu trời trong một đêm trăng mà là trong một buổi chiều

b. hình như, có thể: thể hiện sự phỏng đoán không chắc chắn  của “tôi” đối với đối tượng mà mình nhớ đến

c. có lẽ: thể hiện sự đánh giá không chắc chắn về trạng thái của đối tượng (cụ thể ở đây là con cá)

2. BÀI TẬP 2

• Các từ ngữ chỉ thái độ, cách đánh giá của người nói về mức độ tin cậy của sự việc được nói tới và được sắp xếp theo trình tự tăng dần là: hầu như, hẳn là, đích thị, nhất định, chắc chắn
• Đặt câu:
• Hầu như tất cả các học sinh trong lớp đều chăm ngoan, học giỏi
• Hẳn là bạn đó đã phải cố gắng rất nhiều thì bài kiểm tra môn Toán mới được điểm cao như vậy
• Quán cà phê có không gian yên tĩnh này đích thị là một nơi để học tập tuyệt vời
• Trong tương lai, anh chàng đó nhất định sẽ đạt được nhiều thành công
• Bạn cứ chờ ở đó đi, chắc chắn là mình sẽ tới đúng giờ

3. BÀI TẬP 3

Thành phần cảm thán:

a. Trời ơi: là thành phần cảm thán thể hiện sự xúc động của người nói/người viết; cụ thể ở đây là  bộc lộ cảm xúc thán phục và cầu khẩn ước gì thầy Đuy-sen là anh ruột của mình.

b. ứ hự: là thành phần cảm thán thể hiện sự không bằng lòng, không đồng thuận ý của người nói (người viết)