I. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN

- Nội dung chính của văn bản “Chân quê”.

"Chân quê" của Nguyễn Bính là một câu chuyện tình yêu đầy cảm xúc và sâu sắc. Chàng trai trong câu chuyện này không thể giữ được vẻ đẹp chân quê của người yêu mình sau khi nàng trở về từ phương Tây. Điều này làm cho chàng rất buồn và thất vọng, bởi vì nét đẹp mộc mạc, bình dị của quê hương đã bị mất đi.

- Thể loại: viết bằng thể thơ lục bát.

- Nhân vật em trong bài thơ là người yêu của anh – một chàng trai thôn quê hay phải chăng đó chính là tác giả Nguyễn Bính.

- Nhan đề: Nghĩa của từ Chân quê là vẻ đẹp mộc mạc, đằm thắm, giản dị và chân chất. Chúng ta hay nghe nói tới từ “Chân Quê” khi nhắc tới những gì vốn rất chân thật của người dân thôn quê, nó thể hiện tính thật thà, mộc mạc của con người, cũng như lối sống giản dị, chân chất. Đó là cái gì đó trong sáng, hồn nhiên và mang đậm tình người. Bởi thế mà nhà thơ Nguyễn Bính đã sáng tác tuyệt phẩm “Chân Quê” để nói lên những tâm tình này.

II. NHÂN VẬT

Đáp án Phiếu học tập

* Phiếu học tập số 1:

Tình cảm, cảm xúc của nhân vật “tôi” được thể hiện trong bài thơ và những từ ngữ, hình ảnh và biện pháp tu từ thể hiện những tình cảm, cảm xúc ấy:

- Lo lắng, bồn chồn mong đợi người yêu đi tỉnh về.

- Cụm từ "đợi mai" và không gian chứng kiến nỗi lo lắng ấy là ở tận "con để đầu làng” đã cho thấy sự bồn chồn, sốt ruột, đứng ngồi không yên của nhân vật "tôi khi chờ người yêu từ tỉnh về.

- Ngỡ ngàng, đau khó trước sự thay đổi của cô gái cả về cách ăn mặc lẫn hành động, cử chỉ.

- Hình ảnh “khăn nhung, quần lĩnh”, “áo cài khuy bấm" gợi liên tưởng đến trang phục của người thành thị, đối lập với sự mộc mạc, giản dị, chân chất của người thôn quê; tử “rộn ràng" đã phần nào cho thấy sự thay đổi trong thái độ, cử chỉ của cô gái, dường như cô đang vui sướng, hớn hở, thích thú với bộ trang phục mới.

- Trách móc, xót xa, tiếc nuối vì những nét đẹp chân quê bình dị, dân dã, mộc mạc của cô gái đã bị đánh mất.

- Biện pháp điệp ngữ “nào đâu, câu hỏi tu từ và hàng loạt hình ảnh liệt kê quen thuộc, mang đặc trưng của thôn quê như “yếm lụa sồi”, “dây lưng dài áo tứ thân”, “khăn mỏ quạ" "quan núi đen đã nhấn mạnh, xoáy sâu vào tâm trạng đầy trách móc, xót xa và có cả phần tiếc nuối, hụt hẫng của tôi trước sự thay đổi của cô gái.

- Tha thiết, chân thành, vạn nải, khuyên nhủ người yêu giữ lấy những truyền thống tốt đẹp của quê hương. – Sự thay đổi trong cách xưng hô (từ "tôi ở khổ đầu chuyển thành “anh" ở khổ 3 và 4), cách nói “van em, hình ảnh ẩn dụ “hoa chanh nở giữa vườn chanh” (mình là người thôn quê thị ở giữa xóm làng, quê hương càng nên giữ gìn, trân trọng những nét “quê mùa”, dân dã, mộc mạc vốn có ấy) cho thấy chàng trai khiến khoản, tha thiết, chân thành văn nói và khuyên nhủ cô gái hãy cố gắng giữ lấy nét "chân quê.

* Phiếu học tập số 2:

- Hình ảnh “em” hiện lên trong cảm nhận của nhân vật “tôi” rất lạ lẫm, bất ngờ vì có sự thay đổi lớn về cách ăn mặc bên ngoài và cả cử chỉ, thái độ; từ đó, đưa đến những dự cảm trong lòng nhân vật “tôi” về những thay đổi trong tình cảm mà “em” dành cho “tôi”.

+ Sự thay đổi về cách ăn mặc của “em” trong cảm nhận của nhân vật “tôi”: Khăn nhung quần lĩnh, áo cài khuy bấm; nào đâu cái yếm lụa sồi, cái dây lưng đũi nhuộm hồi sang xuân, nào đâu cái áo tứ thân, cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen.

+ Sự thay đổi về cử chỉ, thái độ của “em” trong cảm nhận của nhân vật “tôi: rộn ràng. - Hình ảnh “em” hiện lên đẹp nhất, “vừa lòng anh” nhất là khi “em” giữ nguyên vẻ “quê mùa” truyền thống, chân chất, giản dị, mộc mạc vốn có của quê hương.

III. THÔNG ĐIỆP

* Phiếu học tập số 3:

Đây là câu hỏi mở, HS có thể trả lời dựa trên cách hiểu của các em.

Ví dụ:

Thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm đó là thông điệp về việc giữ gìn những bản sắc văn hóa dân tộc của địa phương và quê hương, đất nước mình. Dù cho có vô vàn những điều mới mẻ và thú vị để cho con người khám phá những việc hòa nhập chứ không hòa tan vẫn là điều quan trọng.