ĐỌC VĂN BẢN

CH1. Nhan đề, thể loại, hoàn cảnh ra đời của cuốn sách.

Trả lời: 

- Nhan đề: Nhóc Ni-cô-la: những chuyện chưa kể”

- Thể loại: Truyện thiếu nhi

- Hoàn cảnh ra đời: xuất bản vào tháng 10 năm 2004

CH2. Đề tài và đặc điểm nổi bật về nội dung, nghệ thuật của cuốn sách.

Trả lời: 

- Đề tài: Cậu nhóc Ni-cô-la.

- Nội dung:

• những câu pha trò mới tinh của cậu hò trỏ 

• những tình huống chẳng ai ngời tới...

- Nghệ thuật:  có sự kết hợp tuyệt vời giữa ngôn ngữ trẻ thơ của Gô-xi -nhi với nét vẽ thi vị và vui nhộn của Xăng-pê...

CH3. Những điểm đáng chú ý về tác giả và giá trị độc đáo của cuốn sách.

Trả lời: 

- Cuốn sách là thành quả của tình bạn của Gô-xi-nhi và Xăng-pê. Những kỉ niệm thơ ấu của 2 nhà kịch nghệ là khởi nguồn cho sự sáng tạo.

- Giá trị độc đáo: mọi thế hệ đều bị tác phẩm không thể xếp hạng này quyến rũ. 

CH4. Cách thu hút sự chú ý và khích lệ người đọc tìm hiểu cuốn sách.

Trả lời: 

Cách so sánh, tưởng tượng của người viết khiến người viết khiến độc giả cảm nhận rằng những chuyện chưa kể về Nhóc Ni-cô-la dường  như không bao giờ kết thúc, cuốn sách như một cuộc phiêu lưu không giới hạn và chứa đựng những bất ngờ.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

CH1. Có điều gì đáng lưu ý về mối quan hệ giữa nhan đề, hoàn cảnh ra đời và sức hấp dẫn của cuốn sách trong lời giới thiệu của người viết?

Trả lời:

Những câu chuyện chưa kể vào tháng 10 năm 2004, đồng thời tác giả khiến người đọc tò mò về nội dung câu chuyện và những câu chuyện đã từ khá lâu từ 2004. Điều này càng làm cho nhan đề thể loại, hoàn cảnh ra đời có sự gắn kết hơn với nhau

CH2. Theo lời giới thiệu, đề tài và đặc điểm nội dung, nghệ thuật của cuốn sách có gì đặc biệt?

Trả lời:

Đề tài: chuyện chưa kể về cậu nhóc Nicolai

- Nội dung:

• những câu pha trò mới tinh của cậu hò trỏ 

• những tình huống chẳng ai ngời tới...

- Nghệ thuật:  có sự kết hợp tuyệt vời giữa ngôn ngữ trẻ thơ của Gô-xi -nhi với nét vẽ thi vị và vui nhộn của Xăng-pê...

CH3. Người giới thiệu nhấn mạnh điều gì về mối quan hệ đặc biệt giữa các tác giả và sự độc đáo của cuốn sách?

Trả lời:

• Ra đời cách đây 50 năm nhưng vẫn lôi cuốn rất nhiều thế hệ 

• là thành quả sinh ra từ tình bạn của hai nhà sáng tạo như Gô-xi-nhi và Xăng-pé. Đó là những kỉ niệm thơ ấu của hai nhà kịch nghệ nổi tiếng ấy.

CH4. Cách thu hút và khích lệ người đọc tìm hiểu cuốn sách trong lời giới thiệu có điểm gì đáng chú ý?

Trả lời:

Điểm đáng chú là những mẩu chuyện mới chưa bao giờ được kể này đến tay các bạn thì bức màn sân khấu đã mãi mãi khép lại những cuộc phiêu lưu. Tuy nhiên người đọc vẫn có thể thoả sức tưởng tượng mọi thứ. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Tìm đọc một cuốn sách có liên quan đến một chủ đề thuộc một thể loại trong bài của Ngữ văn 8 và viết lời giới thiệu cuốn sách đó (khoảng 8 - 10 câu).

Trả lời:

Cuốn sách “Tuổi thơ dữ dội” kể về cuộc đời chiến đấu hoàn toàn có thật của những chiến sĩ thuộc tổ trinh sát Trung Đoàn Trần Cao Vân, những chú bé chỉ mới trạc 13, 14 tuổi đời. Sách được chia làm 8 phần, mỗi phần lại là một câu chuyện, kể về những người lính nhỏ tuổi khác nhau.  Với tôi “Tuổi thơ dữ dội” là ước mơ, là bản thiên anh hùng ca và là khúc bi tráng của lớp trẻ Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giành độc lập. Những cái tên như Lượm, Mừng, Quỳnh …  những nhân vật thật đã đi vào lịch sử trở nên quen thuộc và gần gũi hơn bao giờ hết. Chiến tranh khi nào cũng vậy, bi thương, đầy máu và nước mắt nhưng đôi lúc, dựa theo những dòng văn cảm xúc dạt dào, đầy hồn nhiên và giản dị như chính các bạn thiếu niên trong truyện, người đọc lại khẽ bật cười, khúc khích với những câu nói đùa vô tư, những cách suy nghĩ trẻ con vui đến lạ mà tác giả đã khéo léo đưa vào câu chuyện. Tuy thế, chúng ta vẫn cảm thấy nhói đau, cay cay khóe mắt vì ẩn sâu bên trong những mẩu chuyện ấy, lại là sự thật bi thương đến đau lòng.

ĐỌC NHƯ MỘT CUỘC THÁM HIỂM

Em chọn cuốn sách “Hai vạn dặm dưới đáy biển”

CH1. Nhan đề của cuốn sách có gì đáng chú ý? Chỉ ra mối quan hệ giữa nhan đề với một số yếu tố trong tác phẩm.

Trả lời:

Nhan đề đáng chú ý bởi tác giả đặt khát vọng của con người với biển cả mênh mông, rộng lớn. 

Mối quan hệ: thế giới đời sống phong phú, sinh động, những vùng đất, hành trình thám hiểm, sách dẫn đường và đồng hành,...

CH2. Đề tài gì được tác giả khai thác ở cuốn sách? Cách chọn đề tài cho thấy tác giả quan tâm đến những vấn đề nào của đời sống?

Trả lời:

Đề tài về thế giới biển 

Cách chọn đề tài cho thấy tác giả quan tâm đến những vấn đề những  con người với biển cả mênh mông.

CH3. Những sự việc, chi tiết nào thể hiện dấu ấn của trí tưởng tượng trong tác phẩm?

Trả lời:

Những sự việc, chi tiết: 

"Thưa ngài Aronnax, biển đã nuôi tôi. Biển hào hiệp vô cùng. Biển chẳng những cho tôi ăn, còn cho tôi quần áo mặc. Vải may quần áo ngài đang mặc được dệt bằng túc ti của mấy loại nhuyễn thể hai vỏ. Nước hoa để trên bàn rửa mặt ở phòng ngài được cất từ những thực vật biển. Đệm ngài nằm cũng làm bằng thứ cỏ mềm dưới biển. Ngòi bút ngài dùng chính là một sợi râu cá voi còn mực thì do một động vật biển tiết ra. Tôi sống bằng những tặng phẩm của biển và tới lúc nào đó biển cũng sẽ lấy lại những quà tặng của mình!"

CH4. Vì sao tác phẩm trở nên hấp dẫn đối với người đọc?

Trả lời:

• Vì kể về cuộc phiêu lưu của giáo sư Aronnax, anh bạn giúp việc Conceil và anh chàng thợ săn cá voi Ned Land đầy li kì và lý thú

• ghi nhận nóng hổi bầu không khí sôi sục của một thời đầy khát vọng con người muốn chinh phục biển cả vào cuối thế kỷ 19

• truyện có những sáng tạo mang tính khoa học viễn tưởng về những máy móc công nghệ chưa từng hiện diện trên trái đất, những dự cảm về không gian tận đáy biển sâu nhất, vùng biển xa xôi nhất, nguy hiểm nhất mà con người chưa thể đặt chân tới.

CH5. Những chi tiết, sự việc hoặc nhân vật nào để lại cho em ấn tượng sâu đậm nhất?

Trả lời:

Thuyền trưởng Nemo là một trong những nhân vật quan trọng nhất trong câu chuyện, ông là người chỉ huy tài ba và kiên định, song cũng rất bí ẩn. Chính sự bí ẩn này đã tạo nên một số tình huống mà buộc người đọc phải suy nghĩ xem là chuyện gì đang xảy ra. Và nếu tinh ý một chút, bạn hoàn toàn có thể đoán được những nguy hiểm gì mà con tàu đang gặp phải. Như mình đã chia sẻ, Nemo là nhân vật mà mình yêu thích nhất vì ông gợi lên cho mình niềm đam mê học hỏi và khám phá và mình cảm thấy khâm phục tài trí mà không phải vị thuyền trưởng nào cũng có được ở ông.

CH6. Nếu được nhà văn cho phép thay đổi một số chi tiết, sự việc trong tác phẩm, em sẽ thay đổi điều gì? Vì sao

Trả lời:

Em sẽ thay đổi điều những sự việc qua trang sách vì muốn biến việc đi đọc là một cuộc thám hiểm biển cùng các cuộc phiêu lưu thì chúng ta cần tập trung vào ngôn từ, suy nghĩ thay vì những trang sách.

CH7. Chủ đề của tác phẩm là gì? Chủ đề có liên quan như thế nào với vấn đề của đời sống hiện tại?

Trả lời:

Chủ đề của tác phẩm là một hành trình tìm hiểu về những vùng biển bao la của các nhân vật

Chủ đề có liên quan đến vấn đề đời sống hiện tại: Ra đời vào cuối thế kỉ 19, khi mà tàu ngầm còn chưa được phát minh, Jules Verne đã khiến độc giả phải bất ngờ vì những tưởng tượng không tưởng của mình: một cuộc phiêu lưu vòng quanh thế giới dưới lòng đại dương.

ĐỌC ĐỂ ĐỒNG HÀNH VÀ CHIA SẺ

CH1. Đọc những lời tâm tình của nhà thơ Y Phương về bài thơ Nói với con và thực hiện những yêu cầu nêu ở dưới:

a. Lời tâm tình của nhà thơ Y Phương cho biết điều gì về hoàn cảnh ra đời của bài thơ Nói với con? Hoàn cảnh ấy có tác động như thế nào đến sự biểu đạt cảm xúc và hình tượng trong bài thơ?

b. Không chỉ nói về tình phụ tử, tình cảm gia đình, câu thơ “Người đồng mình thô sơ da thịt/ Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con” còn thể hiện ý nghĩa gì? Vì sao nhà thơ thực sự trăn trở, tâm huyết với điều đó?

c. Qua lời giải thích của nhà thơ Y Phương, những hình ảnh trong các dòng thơ: “Chân phải bước tới cha/ Chân trái bước tới mẹ” và “Vách nhà ken câu hát” là hình ảnh thực hay tưởng tượng? Vì sao?

d. Theo em, điều gì làm nhà thơ xúc động, trăn trở nhất khi viết bài thơ Nói với con?

Trả lời:

a. 

Hoàn cảnh ra đời: năm 1980, đất nước gặp vô vàn khó khăn khi mới thoát khỏi cuộc chiến tranh chống Mỹ gian khổ. 

Hoàn cảnh ấy đã tác động đến nội dung lời dặn dò trong bài thơ và cách nói chân thành, giản dị, mong người con hiểu được lời dạy của cha mẹ, sống làm người tử tế, luôn ghi nhớ cội nguồn, giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc.

b. Câu thơ còn thể hiện niềm tự hào về truyền thống văn hóa quê hương mình, khẳng định ý chí quyết tâm mạnh mẽ của người dân quê hương

Nhà thơ trăn trở, tâm huyết vì ông rất yêu quê hương, trân quý cội nguồn và truyền thống văn hóa dân tộc mình. Nỗi niềm trăn trở cũng xuất phát từ bối cảnh xã hội có nhiều người biến chất, sẵn sàng chối từ quê hương gốc gác và lai căng một cách dễ dàng.

c. Đó là hình ảnh thực. Đứa con sinh ra có khởi điểm là cha, mẹ. Còn “Vách nhà ken câu hát” thì nói đến việc người con gái trong vách, người con trai ngoài vách hát cho nhau nghe, hát tràn đêm đến sáng bạch.

d. Điều khiến nhà thơ xúc động, trăn trở nhất là niềm tin vào những giá trị tích cực vĩnh cửu của văn hóa. Mong cho những đứa con và người đọc bao thế hệ có thể ý thức được về cái tốt, cái xấu, biết trân trọng nguồn cội và yêu lấy nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc, kế thừa và phát huy những điều ấy thật tốt.

CH2. Chọn một tác phẩm của tác giả mà em đã biết và mong muốn tiếp tục tìm hiểu, khám phá. Đọc, cảm nhận về tác phẩm và trả lời những câu hỏi sau:

a. Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm có điều gì đáng chú ý? Hoàn cảnh ấy có tác động như thế nào đến việc lựa chọn đề tài, thể hiện nội dung của tác phẩm?

b. Việc chọn đề tài, thể hiện nội dung, chủ đề của tác phẩm cho thấy tác giả quan tâm, xúc động, trăn trở nhất về điều gì?

c. Tưởng tượng nếu em là tác giả, điều gì sẽ làm em hứng thú nhất và đâu là điều em cảm thấy khó khăn nhất khi viết tác phẩm này?

d. Sau khi đã tìm hiểu kĩ tác phẩm, em nhận thấy nhan đề có mối liên quan như thế nào với đặc điểm nội dung, nghệ thuật của tác phẩm?

Trả lời:

Tác phẩm: Ai đã đặt tên cho dòng sông - Hoàng Phủ Ngọc Tường

a. Hoàn cảnh ra đời: được viết tại Huế tháng 1 - 1981, in trong tập bút ký cùng tên

Hoàn cảnh sáng tác tại Huế khiến tác giả có dịp quan sát và chiêm nghiệm về dòng sông Hương, từ đó viết nên tác phẩm.

b. Cho thấy tác giả quan tâm, xúc động, trăn trở nhất về quê hương và những cảnh vật thuộc về nơi mình sinh ra, lớn lên và gắn bó suốt bao năm. 

c. Điều làm em hứng thú nhất là vẻ đẹp của sông Hương nói riêng, vẻ đẹp của Huế nói chung khi viết về tác phẩm. 

Điều em cảm thấy khó khăn nhất khi viết là sử dụng ngôn từ và cách diễn đạt ra sao để người đọc có thể cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp của dòng sông Hương, quan sát được dòng sông từ nhiều góc nhìn khác nhau để thêm yêu mến và tự hào về quê hương xứ sở.

d. Mối liên quan của nhan đề với đặc điểm nội dung, nghệ thuật của tác phẩm:

- Nhan đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông”

- Lấy tên nhan đề cho bài bút ký dưới hình thức của một câu hỏi nhằm mục đích dẫn dắt, gợi mở người đọc về nguồn gốc tên gọi của dòng sông, nói lên những khát vọng, niềm tự hào của con người khi muốn mang cái đẹp, tiếng thơm để gây dựng, vun đắp cho văn hóa, lịch sử của xứ Huế.

- Nhan đề cũng thể hiện được niềm biết ơn đối với những con người đã khai phá vùng đất này, bộc lộ niềm tự hào về vẻ đẹp của đất nước.