BÀI 2: TRI THỨC LỊCH SỬ VÀ CUỘC SỐNG

 (3 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

-       Nêu được vai trò và ý nghĩa của tri thức lịch sử đối với đời sống của cá nhân và xã hội hiện đại.

-       Giải thích được sự cần thiết phải học tập lịch sử suốt đời.

-       Biết sưu tầm, thu thập, xử lí thông tin và sử liệu để học tập, khám phá lịch sử.

-       Vận dụng được kiến thức, bài học lịch sử đã học để giải thích những vấn đề thời sự trong nước và thế giới, những vấn đề trong thực tiễn cuộc sống.

-       Quan tâm, yêu thích và tham gia các hoạt động tìm hiểu lịch sử, văn hóa của dân tộc Việt Nam và thế giới.

2. Năng lực

-       Năng lực chung:

·      Giải quyết vấn đề: thông qua vận dụng được kiến thức và bài học lịch sử để giải thích những vấn đề thời sự trong nước và thế giới, những vấn đề trong thực tiễn cuộc sống.

·      Tự chủ, tự học, giao tiếp và hợp tác: thông qua việc quan tâm, yêu thích và tham gia các hoạt động tìm hiểu lịch sử, văn hóa của dân tộc Việt Nam và thế giới.

-       Năng lực lịch sử:

·      Tìm hiểu lịch sử: Thông qua khai thác các nguồn sử liệu để nêu được vai trò và ý nghĩa của tri thức lịch sử đối với đời sống của cá nhân và xã hội hiện đại; biết sưu tầm, thu thập, xử lí thông tin và sử liệu để học tập, khám phá lịch sử.

·      Nhận thức và tư duy lịch sử: Thông qua khai thác thông tin tư liệu, quan sát hình ảnh để giải thích được sự cần thiết phải học tập lịch sử suốt đời.

3. Phẩm chất

-       Giáo dục phẩm chất chăm chỉ; tự giác, tích cực tham gia các hoạt động học tập để giải quyết vấn đề.

-       Có tinh thần yêu nước, quan tâm, yêu thích và tham gia các hoạt động tìm hiểu lịch sử, văn hóa dân tộc ; giữ gìn và phát huy những giá trị của tri thức lịch sử dân tộc, vận dụng vào cuộc sống.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-       SGK, SGV, SBT Lịch sử 10, Giáo án.

-       Giấy A0 để tổ chức hoạt động nhóm.

-       Tranh ảnh, sơ đồ hóa kiến thức và video clip ngày Giỗ tổ Hùng Vương, video clip Trở về cội nguồn dân tộc của Đài truyền hình Việt Nam theo đường dẫn hhtps:www.youtube.com/watch?v=G3DPz4zGztQ.

-       Những câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò, ý nghĩa của tri thức lịch sử.

-       Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

-       SGK, SBT Lịch sử 10.

-       Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học Tri thức lịch sử và cuộc sống.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS, giúp HS ý thức được trách nhiệm học tập, hứng thú với bài học mới.

b. Nội dung:

- GV cho HS quan sát hình ảnh Lễ hội đền Hùng (Phú Thọ), video clip Hướng về cội nguồn; HS quan sát hình ảnh, video clip và trả lời câu hỏi

c. Sản phẩm học tập: HS trình bày một số thông liên quan đến Lễ hội đền Hùng (Phú Thọ):

- Sự kiện ngày Giỗ tổ Hùng Vương diễn ra vào thời điểm nào?

- Những địa phương nào tổ chức sự kiện này?

- Video clip cho chúng ta biết tri thức lịch sử có vai trò, ý nghĩa gì đối với cuộc sống hiện tại?

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS xem video clip Hướng về cội nguồn và quan sát Hình 2.1 (Lễ hội đền Hùng Phú Thọ) SGK tr.13.

https://www.youtube.com/watch?v=UWWzZGCpER0

- GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi và trả lời câu hỏi:

+ Sự kiện ngày Giỗ tổ Hùng Vương diễn ra vào thời điểm nào?

+ Những địa phương nào tổ chức sự kiện này?

+ Video clip cho chúng ta biết tri thức lịch sử có vai trò, ý nghĩa gì đối với cuộc sống hiện tại?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS xem video clip, quan sát hình ảnh và thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi:

+ Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra vào ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm tại Đền Hùng, Việt Trì, Phú Thọ. Trước đó hàng tuần, lễ hội đã diễn ra với nhiều hoạt động văn hoá dân gian và kết thúc vào ngày 10 tháng 3 âm lịch với Lễ rước kiệu và dâng hương tại Đền Thượng

+ Những địa phương nào tổ chức sự kiện này: Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng, thành phố Cần Thơ, Huế, Kiên Giang…

+ Video clip cho chúng ta biết:

·      Là truyền thống lâu đời mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Được lưu truyền gìn giữ qua nhiều thế hệ, tồn tại trong nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc.

·      Là dịp để người Việt bày tỏ lòng tôn kính và biết ơn trước những công lao to lớn của bậc cha ông đi trước, là sự giáo dục để chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử đất nước, về nguồn gốc cội nguồn tổ tiên. Qua đó, giúp thế hệ trẻ nâng cao ý thức, góp phần ra sức giữ gìn và bảo tồn những giá trị quý báu của văn hóa dân tộc.

·      Là “cơ hội” để người Việt giới thiệu văn hóa tốt đẹp đến bạn bè thế giới, là “yếu tố” để du lịch Việt Nam phát triển mạnh mẽ, thu hút đông đảo du khách từ khắp nơi tìm đến tham quan khám phá.

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

- GV dẫn dắt HS vào bài: Đền Hùng và ngày giỗ tổ Hùng Vương (10/3 âm lịch) là biểu tượng của truyền thống yêu nước và đoàn kết hướng về cội nguồn của dân tộc Việt Nam. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã trở thành nét đặc sắc trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam, đồng thời cũng là biểu hiện của tri thức lịch sử. Vậy, tri thức lịch sử có vai trò, ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống của mỗi cá nhân và xã hội? Vì sao chúng ta cần phải học tập và khám phá lịch sử? Để nắm rõ hơn về vấn đề chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay – Bài 2: Tri thức lịch sử và cuộc sống.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về vai trò và ý nghĩa của tri thức lịch sử

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được vai trò và ý nghĩa của tri thức lịch sử đối với đời sống của cá nhân và xã hội hiện đại.

b. Nội dung: GV cho HS làm việc theo cặp, yêu cầu HS đọc thông tin, tư liệu và quan sát sơ đồ 2.1, hình 2.2 để thực hiện các nhiệm vụ sau:

- Nhiệm vụ 1: Nêu vai trò và ý nghĩa của tri thức lịch sử đối với cuộc sống con người.

- Nhiệm vụ 2: Theo em, trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, cần làm gì để giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

c. Sản phẩm học tập: HS nêu và ghi được vào vở vai trò và ý nghĩa của tri thức lịch sử đối với đời sống của cá nhân và xã hội hiện đại.

d. Tổ chức hoạt động: